مالکی در تهران، بارزانی و الهاشمی در آنکارا
سید علی موسوی خلخالی
با نزدیک شدن به انتخابات استانداری ها و شوراهای شهر عراق منابع داخلی عراقی سخن از تشکیل ائتلاف ها و تحالفات جدید در عراق می زنند. آغاز تنش های سیاسی جدید در این کشور که میان مالکی با بارزانی و ائتلاف العراقیه به رهبری ایاد علاوی در گرفته از یک سو و سفر مقام های عالی رتبه عراقی به پایتخت های کشورهای مختلف به ویژه کشورهای همسایه از سوی دیگر می تواند موید این واقعیت باشد که نقشه سیاسی عراق قصد دارد تجربه تازه ای را آغاز کند.
به نظر می رسد ائتلافی متشکل از العراقیه به رهبری ایاد علاوی، حزب دموکراتیک کردستان عراق به رهبری مسعود بارزانی و جریان صدری در حال شکل گیری است که در مقابل آن ائتلاف دولت قانون به رهبری نوری مالکی، نخست وزیر عراق، العراقیه سفید به رهبری حسن العلوی، شاخه جدا شده از العراقیه، مجلس اعلای اسلامی عراق به رهبری سید عمار حکیم، حزب میهنی کردستان عراق به رهبری جلال طالبانی قرار دارد. البته مجلس اعلای اسلامی عراق گفته است که قصد دارد در انتخابات پیش رو مستقل حضور یابد ولی پیش بینی می شود اگر هم مستقل به میدان بیاید باز هم با رویکرد حمایت از مالکی وارد انتخابات شود. همچنین پیش بینی می شود که جریان صدر نیز به رغم حملات تند و تیزی که به مالکی می کند، در نهایت باز هم کنار مالکی بایستد.
در عین حال اظهارات تند و تیزی که رهبران سیاسی عراقی طی دو هفته گذشته علیه یکدیگر بر زبان رانده اند، موید این ماجرا است. بارزانی که آتش حملاتش به مالکی را قبل از سفرش به واشنگتن که نزدیک به دو هفته پیش انجام شد، آغاز کرده بود، به صراحت در مصاحبه ای با شبکه امریکایی الحره گفته است که با مالکی کنار نمی آید و به رغم این که قبلا از او حمایت می کرده و کمک کرده است که نخست وزیر شود این بار اگر همه عراق به وی آری بگویند، او می گوید نه. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان حقیقت این است که بارزانی مترصد فرصتی است که از هر کدام از طرف های اصلی درگیری یعنی دولت قانون و العراقیه امتیاز بگیرد. به ویژه این که سفرش به امریکا نیز ناکام ماند و اکنون می خواهد به رغم وجود اختلاف های عمیق استراتژیک و ایدئولوژیک با ترکیه، حمایت آنکارا را در برابر بغداد جلب کند. شاید اظهارات تند و تیزی که اخیرا رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه علیه نوری مالکی بر زبان رانده را بتوان در این چارجوب گنجاند.
در فهرست العراقیه نیز که دشمنی با مالکی تازگی ندارد. اگر چه این بار شخص ایاد علاوی چندان به او نمی تازد ولی دیگر اعضای العراقیه از هر فرصتی استفاده می کنند که به مالکی هجوم بیاورند، حتی اگر این هجوم به ناحق باشد. مثلا پس از صدور حکم قضایی طارق الهاشمی، معاون تحت پیگرد رئیس جمهوری عراق به رغم این که همه جریان های سیاسی عراقی حتی رهبران العراقیه بر گناهکار بودن وی اعتراف داشتند و به رغم این که حکم صادر شده کاملا قضایی بود و همه اذعان دارند که هیئت قضایی عراق مستقل از همه جریان های سیاسی است اما با این حال مالکی را مورد شدیدترین حملات قرار می دهند. مثلا اسامه النجیفی، رئیس مجلس عراق که یکی از رهبران العراقیه محسوب می شود، در تازه ترین اظهار نظر خود ابراز داشته است که وضعیت فعلی عراق دیگر قابل تحمل نیست و با تداوم این وضعیت که مسبب آن مشخص است که چه کسانی هستند، راهی جز تغییر نقشه سیاسی عراق وجود ندارد.
در عین حال مقتدا صدر نیز در بیانیه های مختلف و در اظهارنظرهای گوناگون نوری مالکی را هدف حملات خود قرار داده است. صدر از مالکی دلخور است که بر خلاف وعده ای که داده بوده هنوز برخی از طرفداران او را از زندان های عراق آزاد نکرده است. مالکی نیز در مقابل جواب منتقدانش را با انتقادهای صریح می دهد. بارزانی را متهم به چپاول اموال عمومی کرده و العراقیه را نیز عامل اصلی بحران جاری کشور دانسته است.
اما در بعد منطقه ای نیز سفرهای خارجی تازه ای صورت گرفته است. در حالی که طارق الهاشمی با چراغ سبز مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق از کشور خارج شد و به قطر و عربستان و اکنون ترکیه سفر کرده و متعاقب او مسعود بارزانی نیز به آنکارا رفته و ضمن دیدار با مقام های ترکیه ای با الهاشمی نیز دیدار کرده است، نوری مالکی نیز به ایران آمده است تا بر سر بسیاری از مسائل با ایرانی ها که حامی اصلی او در عراق محسوب می شوند، به رایزنی بنشیند.
در این میان حقیقتی نیز رخ نمایی می کند؛ رقابت منطقه ای ایران و ترکیه این بار به عراق رسیده است. سنی های عراق که از حمایت های عربستان و دیگر کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس سودی ندیده اند این بار به سراغ ترکیه ای آمده اند که میدان دار تحولات کشورهای عربی دیگر مثل سوریه، مصر، تونس، لیبی و فلسطین است. حسن العلوی که خود قبلا در فهرست العراقیه بوده است، در این باره می گوید: سنی ها خود را بدون حامی در عراق می بینند. در طول مدتی که عربستان از آنها حمایت می کرد، نتوانستند به هیچ چیزی در عراق برسند اکنون می خواهند شانس خود را با ترکیه بیازمایند. ترکیه ای که حضور تیم فکری رجب طیب اردوغان در راس قدرت به عنوان یک جریان اسلام گرای سنی و حمایت های مردمی و بین المللی که برخوردار است، می تواند تا اندازه ای به آنها برای حضور قدرتمندتر در عرصه سیاسی عراق قوت قلب دهد.
به هر صورت عراق پس از دیکتاتوری صدام حسین، عراق سرزمین هم پیمانی ها و ائتلاف های سیاسی شده است که در روزگار گذشته هرگز وجود نداشت و اکنون که به موعد انتخابات استانداری های و شهرداری ها نزدیک می شویم این هم پیمانی ها می توانند رنگ و بوی تازه ای به خود بگیرند و نفسی تازه به کالبد سیاسی خسته عراق در حال گذار بدمند.
۴۹۲۶۲
دانلود
خبرآنلاین