کتاب‌هایی که به رغم شهرت جهانی، انتشار یافتنشان در غرب ممنوع است

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران؛ممیزی کتاب باشد یا نباشد، مسئله این نیست. مسئله این است که عده‌ای فکر می‌کنند نظارت بر کتاب و نشر فقط در کشور ما وجود دارد و برخی از نویسندگان فکر می‌کنند اگر در جایی غیر از ایران حضور داشته باشند هر چه بنویسند به سرعت منتشر می‌شود و هیچ مانعی بر سر انتشار یافتن تراوشات ذهنی آنها وجود ندارد.

این کتاب‌ها را به یاد داشته باشید

پیش از پرداختن به مصادیق کتاب‌ها باید این نکته را یادآوری کنیم که به دلیل فشار‌های بیش از حد لابی‌های صهیونیست‌ها در غرب، هرگونه نقد هولوکاست به شدت مورد سانسور قرار می‌گیرد. همان طور که روژه گارودی فیلسوف فرانسوی به خاطر نگارش کتاب «اسطوره‌های بنیانگذار سیاست اسرائیل» در فرانسه به دادگاه کشانده شد. دادگاه فرانسوی انتشار یافتن مجدد این کتاب را ممنوع و گارودی را به پرداخت ۲۴۰ هزار فرانک جریمه محکوم کرد. این در حالی است که گارودی دست به یک تحقیق علمی زده و کتابش بر اساس اسناد و مدارک گردآوری شده بود. سایر اشخاصی که به هولوکاست اعتقادی ندارند نیز چنین سرنوشتی را تجربه می‌کنند. سانسور کتاب در غرب به خصوص در ایالات متحده امریکا آنقدر گسترده است که مدافعان آزادی بیان برنامه‌ای را به عنوان « Banned books week» (هفته کتاب‌های سانسور شده) برگزار می‌کنند و گزارش‌هایی از عملکرد دستگاه‌های سانسور غربی منتشر می‌گردد. در لیست این کتاب‌ها به نام‌های بسیار آشنایی برخورد می‌کنیم؛ کتاب‌هایی که معمولاً فیلم‌های سینمایی بسیار مشهوری بر اساس آنها ساخته شده است و نمی‌توان به راحتی نام کتاب و نویسنده آن را از دنیای ادبیات و نویسندگی حذف کرد.

خوشه‌های خشم: جان اشتاین بک، نویسنده نام‌آشنای امریکایی در کتاب خوشه‌های خشم به داستان بی‌عدالتی‌ها و زندگی فلاکت‌بار خانواده‌ای امریکایی می‌پردازد. انتشار یافتن این رمان که جزو برترین رمان‌های قرن بیستم به شمار می‌آید، در امریکا ممنوع و حتی نسخه‌های آن به آتش کشیده شد.

موش‌ها و آدم‌ها: جان اشتاین بک پیش از نوشتن «خوشه‌های خشم»، موش‌ها و آدم‌ها را نوشت؛ کتابی که باز هم در مورد فقر و تنگدستی مردم امریکا بود. این کتاب به دلایلی چون توهین‌های نژادی، ناسزا و ترویج کشتن از سر ترحم از کتابخانه‌های عمومی امریکا جمع‌آوری و مطالعه آن در مدارس ممنوع شد.

برباد رفته: رمان مشهور مارگارت میچل که به خاطر آن جایزه ادبی پولیتزر را به دست آورد و یکی از مهم‌ترین فیلم‌های کلاسیک تاریخ سینما بر اساس آن ساخته شد. این کتاب به رغم شهرت جهانی‌اش در ایالات متحده ممنوع‌الانتشار شد؛ ممنوعیتی که هنوز هم پابرجاست. دلیل این ممنوعیت پرداختن به مباحث تبعیض نژادی عنوان شده است.

پرتقال کوکی: استنلی کوبریک فیلم پرتقال کوکی را بر اساس رمانی به همین نام نوشته آنتونی برگس، تولید کرد. اما هم کتاب و هم فیلم در امریکا مورد سانسور قرار گرفتند و کاتولیک‌ها علیه آن موضع تندی اتخاذ کردند. انتشار یافتن این کتاب به دلیل خشونت بیش از حد که سبب ایجاد اضطراب عمومی و شوک به مخاطب می‌شود، ممنوع اعلام شد.

هری پاتر: نوشته جی‌کی رولینگ که مجموعه چند را شامل می‌شود. با آنکه همه نسخه‌های آن به فیلم‌های سینمایی تبدیل شده‌اند اما این کتاب‌ها که در ایران خوانندگان زیادی نیز دارد در امریکا و انگلستان به دلیل ترویج جادوگری ممنوع اعلام شده است!

قلعه حیوانات( مزرعه حیوانات): جورج اورول نویسنده انگلیسی با نام دو کتابش یعنی قلعه حیوانات و «۱۹۸۴» یکی از پر بحث‌ترین نویسندگان معاصر به شمار می‌آید. می‌گویند اورول این کتاب را در هجو انقلاب کمونیستی شوروی نگاشته است به همین دلیل روس‌ها انتشار یافتن آن را در شوروی ممنوع اعلام کردند. حالا سال‌ها است که شوروی از هم متلاشی شده است اما این بار خواندن کتاب قلعه حیوانات در امارات متحده عربی ممنوع اعلام شده است!

جادوگر شهر اوز: در اوایل قرن قبل «ال فرانک بوئم» رمانی را برای کودکان نوشت به نام جادوگر شهر اوز بر اساس این کتاب تا به حال هم فیلم سینمایی و هم چند مجموعه انیمیشن تولید شده اما در برخی از ایالات امریکا به دلیل چیزی که ترویج سوسیالیسم خوانده می‌شد، خواندن جادوگر شهر اوز ممنوع اعلام شد.

ماجراهای هاکلبری‌فین: رمان مارک تواین که ادامه رمان «تام سایر» به شمار می‌رفت، در سال ۱۸۸۴ منتشر و درست یک سال بعد انتشار یافتن آن ممنوع شد. یکی از دلایل این کار، توهین‌های نژادی و نشان دادن نابرابری‌های نژادی عنوان شده است.

در کنار این نام‌ها می‌توان «کلبه عمو تم»، «۱۰۰ سال تنهایی»، «کد داوینچی»، « مرگ فروشنده» و چند کتاب دیگر را اضافه کرد که نمی‌توان آنها را در کتابخانه‌های عمومی امریکا پیدا کرد.

گزارشگران بدون مرز در سال ۲۰۲۴، آزادی بیان در امریکا را که اصل آزادی بیان را به عنوان یکی از اصول قانون اساسی خود عنوان کرده است، در رتبه ۳۲ جهان عنوان کرد. کمیته مک کارتی در دهه ۵۰ به عنوان «کمیته فعالیت‌های ضد امریکایی» سبب توقیف و سانسور بسیاری از کتاب‌ها شد. پیش از آن نیز و طی جنگ جهانی دوم فرانکلین روزولت رئیس‌جمهور وقت امریکا رسماً دستور ایجاد «دفتر سانسور» را داد. این مقایسه کوتاه با آنچه در بازار نشر ایران می‌گذرد، فرصت خوبی است برای درک آنچه در کشور ما و غرب می‌گذرد، علاقه‌مندان می‌توانند لیست بلند بالای کتاب‌های ممنوع شده در غرب را در سایت‌های ضدسانسور جست‌وجو کنند.