لزوم توجه به هنر دفاع‌مقدس

سینما و تلویزیون > سینمای‌ایران– احمد افشار:
پس از گذشت حدود ربع قرن از دفاع‌مقدس‌، هر سال در آستانه این ایام برنامه‌های مختلفی توسط متولیان فرهنگی و هنری کشور تدارک دیده شده و به مرحله اجرا درمی‌آید.

 البته در کنار این آیین‌های بزرگداشت سالانه و برخی امور دیگر که در طول سال‌های گذشته در اشکال مختلف برگزار شده‌، مهم‌ترین مطالبه‌ای که بتواند وارد جریان زندگی روزمره مردم شود و اثر آن در مناسبات و تعاملات عرصه‌های مختلف عینیت یابد‌، انتقال فرهنگ دفاع‌مقدس به جامعه و نهادینه شدن آن بوده است. هرچند طی سال‌های پس از جنگ درباره این مهم زیاد گفته و نوشته شده و حتی بسیاری از بزرگداشت‌ها و برنامه‌های طراحی شده نیز برای این منظور بوده، اما همچنان به‌نظر می‌رسد وضع موجود فرهنگ دفاع‌مقدس، فاصله زیادی دارد.

اگر چه همه متولیان فرهنگی و هنری در کشور موافق ترویج فرهنگ دفاع‌مقدس هستند اما متأسفانه این مسئله بیشتر درکلام اتفاق افتاده است و در عمل با کاستی‌های بسیاری مواجه هستیم. شاید یکی از علل‌، مشخص نبودن دقیق آن چیزی است که از فرهنگ دفاع‌مقدس اراده می‌شود و انتظار می‌رود. برخلاف اشتراک نظر درباره ارزش‌های تجربه شده و نهفته در دفاع‌مقدس که به‌کار امروز و فردای جامعه ایرانی می‌آید، به‌نظر می‌رسد درباره نوع دقیق انتظارات از فرهنگ دفاع‌مقدس و مصادیق عینی و شواهد نشان‌دهنده راه‌، دیدگاه‌های روشن و مشترکی که منجر به شناخت باشد وجود ندارد.

البته برآورده ساختن این انتظار که فرهنگ دفاع‌مقدس در جامعه ساری و جاری شود کار بسیار سختی است؛ زیرا از دو مقوله صحبت می‌شود که مانعی بزرگ بین آن دو وجود دارد. یکی فاصله زمانی ربع قرنی و ثابت بودن اولی(دفاع‌مقدس) و متغیر و متحول بودن دومی(جامعه امروز) است. با این حال در برخورد با چنین مقوله‌ای به‌منظور تأثیر گذاشتن بر جامعه، اقدامات انجام شده به هیچ وجه کافی نیست و سختی کار و وجود موانع بزرگ هم نباید جلوی استفاده‌های اصلی و حداکثری از این میراث گرانبها را بگیرد. متولیان فرهنگی کشور باید به فرهنگی تکیه کنندکه با اتکای به آن، رزمندگان اسلام هشت سال تمام جلوی دشمنانی که از سراسر دنیا گرده آمده بودند ایستادند، و این فرهنگ را با استفاده از هنر دفاع‌مقدس به نسل‌های آینده منتقل کنند. هر چند در حوزه فرهنگ و هنر ازجمله ادبیات‌، سینما و تلویزیون تاکنون بخش‌های کوچکی از این حماسه کم نظیر به تصویر کشیده شده است ولی هنوز راه بسیار طولانی‌ای در تحقق این امر پیش روی متولیان فرهنگی قرار دارد.

به راستی در طول سال‌های پس از جنگ دستگاه‌های فرهنگی تا چه حد توانسته‌اند با استفاده از ظرفیت‌های موجود در سطح کشور در حوزه‌های گوناگون هنری از جمله ادبیات‌، سینما، تئاتر‌، موسیقی و هنرهای تجسمی‌، نسل جوان امروز را با واقعیت‌های دفاع‌مقدس آشنا کنند؟

متأسفانه طی سال‌های اخیر به‌رغم افزایش بودجه‌های فرهنگی‌، عملا شاهد کارهای جدی در عرصه هنر دفاع‌مقدس نبوده‌ایم. به‌نظر می‌رسد امروزه رسالت هنر دفاع‌مقدس بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا کرده است. بنابراین برای حفظ ارزش‌های این فرهنگ برای نسل‌های آینده‌، نیاز به یک جهش بزرگ فرهنگی داریم.