۱۸ام بهمن ،
ممتاز نیوز : ایران همواره به عنوان کشوری چهار فصل در میان کشورهای اطراف شناخته شده
است، گوشه گوشه این کشور طبیعت خاص و منحصربه‌فرد خود را داشته و بعضا
دارد. از دو دریای شمالی و جنوبی کشور تا خلیج فارس گرفته تا دریاچه‌های
کوچک و بزرگ همه در چهار فصل شدن این سرزمین دخیل بودند و می باشند. تالاب‌ها
در این بین نقش پررنگی در باروری هرچه بیشتر زمین‌های اطراف خود داشتند و
دارند هنوز. اما اگر تالابی مانده باشد. کنوانسیون رامسر، پیمانی
بین‌المللی است که در سال ۱۹۷۱ میلادی منعقد شده است.
به گزارش ممتاز نیوز به نقل از اعتماد ؛ این کنوانسیون برای
حفاظت از تالاب‌ها و پرندگان مهاجر شکل گرفته و بر مبنای آن، کشورهای عضو
موظف می باشند از تالاب‌های ثبت‌شده حفاظت کنند. در ابتدا این معاهده به امضای
نمایندگان ۱۸ کشور شرکت‌کننده رسید، اما امروزه ۱۶۰ کشور جهان عضو این
پیمان می باشند. بسیاری از تالاب‌های ایران هم در این کنوانسیون به ثبت
رسیده‌اند که جای بسی شادمانی است، از میان این تالاب‌ها هفت تالاب هم به
لیست سیاه مونترال پیوستند، لیستی که تالاب‌های در معرض خطر به آن
می‌پیوندند که با شنیدن این عدد قطعا دچار اندوه مونترالی می‌شویم. در این
میان اما تالاب‌هایی چون شادگان که جاذبه گردشگری در خور توجهی دارد، به
آلودگی دچار شده و هورالعظیم هم به خشکسالی و بی‌آبی. هر دوی این تالاب‌ها
که روزی در لیست رامسر جاخوش کرده بودند، الان در مونترال به سر می‌برند.
اما مدیرکل محیط زیست خوزستان به این دو تالاب نمرات جالب توجهی داده است.
نمره‌یی که اگر کسی نداند گمان می‌کند تالاب‌ها همانند سابق، پرآب و پرتوان
در حال حیات‌اند. مدیرکل محیط زیست خوزستان روز قبل از تعیین حقابه
تالاب شادگان از رودخانه کارون خبر داد، تالابی که صیادانش با ورود
پساب‌های صنعتی از کار بیکار شده‌اند، ماهی‌ای در تالاب نمانده که به دست
صیادان صید شود و با آن روزی بگذرانند. احمدرضا لاهیجان‌زاده در خبری اعلام کرد بیش از ۲۰ درصد از مساحت تالاب‌های کشور در استان خوزستان
قرار دارد، وی همچنین سهم میانگین هر استان را از تالاب‌ها حدود ۵/۲ درصد
دانست که با مساحت تالاب‌ها در خوزستان قابل مقایسه نیست. وی با اشاره به
دو تالاب شادگان و هورالعظیم اظهار داشت: «نیاز است مدیریتی یکپارچه برای
تالاب‌های کشور تعریف شود و همچنین، در زمینه هماهنگی بین‌المللی میان
ایران و عراق برای تالاب‌های مرزی از جمله هورالعظیم مدیریت یکپارچه
برنامه‌ریزی شود تا این تالاب بتواند به جایگاه اصلی خود بازگردد. از نظر
کیفیت و براساس طبقه‌بندی مطالعات محیط زیست کشور، تالاب شادگان و تالاب
هورالعظیم که با کشور عراق مشترک است، به ترتیب نمره ۱۰۰ از ۱۰۰ و نمره ۹۷
از ۱۰۰ را دریافت کرده‌اند.»
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان همچنین دربارهٔ
موضوع حقابه تالاب‌ها عنوان کرد: «با همکاری سازمان آب و برق خوزستان، برای
اولین بار حقابه‌یی از رودخانه کارون برای تالاب شادگان پیش‌بینی شد.
برای اولین بار است که اقدامی درحوزه حقابه تالاب‌ها انجام شده است.»شاید
تعیین حقابه برای تالاب شادگان اوضاع کیفی آب را در این تالاب بهتر کند و
دیگر شاهد حجم انبوه آبزیان مرده نباشیم، اما تالاب هورالعظیم آنقدر مهجور
واقع شده که نه حقابه‌یی از عراق دریافت می‌کند و نه از ایران. محمد درویش،
کارشناس محیط زیست دربارهٔ وضع کنونی این دوتالاب به «اعتماد» گفت: «وضعیت
تالاب شادگان بسیار نامطلوب است چون محل دریافت پساب کشت و صنعت نیشکر و
کشاورزی منطقه بوده که همگی وارد شادگان می‌شدند، به همین سبب بسیاری از
گونه‌های آبزی تالاب از بین رفته‌اند به شهادت اینکه بسیاری از صیادان
منطقه بیکار شده‌اند، و حتی پوشش گیاهی مرغوب منطقه هم از بین رفته است.
اخیرا به سبب احداث پتروشیمی تازه در خوزستان هم بخش بسیاری از حقابه را به
آن ماجرا اختصاص دادند. اگر قرار است از این به بعد این حقابه به شادگان
اختصاص پیدا کند و کیفیت آبش بهتر شود، اتفاق امیدوارکننده‌یی است،
امیدوارم این اتفاق بیفتد و شادگان از این حالت ناامید‌کننده خارج شود. اما
اگر بخواهیم به شادگان و وضعیت امروزش نمره دهیم اگر کیفیت مطلوبش را ۱۰۰
بگیریم کیفیت شادگان ۴۰ تا ۴۵ است.»
در سفر اخیر رییس سازمان محیط زیست به
مناسبت روز تالاب‌ها به خوزستان، هزاران ماهی در تالاب شادگان رهاسازی شد
تا شاید کمی از بار ماهی‌های مرده تالاب بکاهد و صیادان را دلگرم کند که
هنوز می‌توانند به تالاب به چشم محلی برای گذران زندگی‌شان نگاه کنند، اما
این اقدام بیشتر شبیه اقدامی نمادین برای حفظ گونه‌های جانوری تالاب بوده
تا اقدامی موثر. درویش در این خصوص معتقد است: «هزار ماهی را در تنگ آب رها
می‌کنند نه در تالابی با عظمت ۴۰۰ هزار هکتاری. شادگان می‌تواند گنجایش
میلیون‌ها قطعه ماهی را داشته باشد نه هزاران ماهی. اصلا باید دید هزار
ماهی رها شده در آب زنده می‌مانند یا نه. اگر کیفیت آب به همین شکل باشد
قطعا ماهی‌ای زنده نخواهد ماند، اگر غیر از این بود صیادهای منطقه بیکار
نمی‌ماندند.»تالاب هورالعظیم تالاب دیگری بود که مدیرکل حفاظت محیط زیست
خوزستان به آن اشاره کرد و نمره‌یی پایین‌تر از شادگان به آن داد. ۹۷ از
۱۰۰ نمره‌یی بود که لاهیجان راه نصیب این تالاب کرد، تالابی که تقریبا با
مرگ دست و پنجه نرم می‌کند. درویش در این خصوص معتقد است: «از تالاب
هورالعظیم چیزی باقی نمانده که بخواهیم به آن نمره‌یی دهیم. این تالاب که
در مرز ایران و عراق قرار دارد، نه حقابه‌یی از ایران دریافت می‌کند و نه
از عراق. به مراتب وضعیتش بدتر از شادگان است، لااقل شادگان صوری و ظاهری
هم شده آب دارد، هرچند آلوده که هورالعظیم از داشتن همین مقدار آب هم محروم
است.
بخش اعظم حقابه هورالعظیم از دجله و فرات عراق تامین می‌شد و بخشی‌اش
را کرخه تامین می‌کرد. اما در حال حاضر هیچ حقابه‌یی برایش از هیچ کشوری
در نظر گرفته نشده است، باید روی هورالعظیم بسیار کار شود تا دوباره به حیات
برگردد. من نمی‌دانم چطور به هورالعظیم این نمره را دادند احتمالا این
هورالعظیم با آن هورالعظیمی که در لیست کنوانسیون رامسر ثبت شده و جزو ۱۰
تالاب برتر خاورمیانه بود، فرق می‌کند. هورالعظیم از طرف عراق وارد لیست
مونترال شده است، چون بخش عظیمی از آن در عراق است، ما تالاب‌های
هورالحمار و هورالهویزه را هم داریم شاید نمره‌ای داده شده به این دو تالاب
بوده. اما هورالعظیم در حال حاضر به چشمه گرد و خاک تبدیل شده و چون در
فصل غیر زراعی هستیم بخشی از آن نم دارد و کمی هم آب، اما هوا که گرم شود
همین را هم از دست می‌دهیم. وضعیت هورالعظیم با این نامی که ثبت شده است
بسیار اسفبار است.»سال قبل هشت تالاب از تالاب‌های ما در لیست مونترال
بودند و امسال به هفت تا تبدیل شده‌اند. امید می‌توانیم داشته باشیم که این
تعداد سالانه کم شوند و بسیار نه. مدیریت‌های زیست محیطی مان هم خوب
می‌شود، بالاخره یک روز خوب زیست محیطی هم می‌آید که همه تالاب‌های این
سرزمین دیگر مونترالی نباشند و همه رامسری شوند.
منبع: ممتاز نیوز
باز بازنشر: پورتال خبری ممتاز نیوز www.momtaznews.com