نان،خانه،سفره

در ایران هم نان جایگاه ویژه‌ای در سبد غذایی خانواده‌ها دارد و بخش مهمی از غذای روزانه مردم را تشکیل می‌دهد.

ما معمولاً برای هر سه وعده غذایی صبحانه، ناهار و شام از نان استفاده می‌کنیم. در تمام دنیا نان با اشکال و طعم‌های مختلف پخت می‌شود. اغلب کشورها هم نان مخصوص به خودشان را دارند.

خانواده‌های ایرانی هم نان‌های سنتی مانند سنگک، بربری، لواش و تافتون و همچنین انواع نان محلی را تهیه و مصرف می‌کنند، البته در چند سال اخیر مصرف نان‌های فانتزی هم در کشور ما افزایش یافته است، چرا که با رشد روزافزون جمعیت احتیاج به مواد غذایی هم بیشتر و پخت صنعتی نان اجتناب‌ناپذیر شده است؛ ولی متاسفانه در بسیاری از خانواده‌ها این نان لذیذ و خوش‌طعم خیلی راحت به نان خشک تبدیل یا بیات‌شده و دورریخته می‌شود.

اگر به یاد داشته باشید در قدیم مردم وقتی تکه نانی روی زمین می‌دیدند، آن را برمی‌داشتند، می‌بوسیدند و کناری می‌گذاشتند تا خدای ناکرده پای رهگذری روی آن نرود.

این کار به خاطر حرمتی بود که نان در میان ما داشت. چون می‌دانستند و می‌دانستیم یک دانه گندم از زمان کاشته‌شدن تا وقتی به نان تبدیل شود چه سیری را طی می‌کند و چقدر مشقت و زحمت کشیده می‌شود تا گندم به نان تبدیل شود و به دست من و شما برسد.

پس نان ارزش زیادی داشت و برکت هر سفره بود. امروز هم یکی از نکات مهم خانه‌داری، چگونگی نگهداری مواد غذایی از جمله نان است.

نان سنتی

نان انواع مختلفی دارد و همان‌طور که گفته شد، نان سنتی از آرد (آرد گندم) و آب و مایه خمیر در تنورهای مخصوص تهیه می‌شود.

هر کدام از نان‌های سنتی، تنوری مخصوص به خود دارد. تنور نان سنگک مملو از سنگریزه‌های کوچک است.

نان تافتون و لواش تنور گردی دارد که شاطر نان را به دیواره آن می‌چسباند و نان بربری هم تنوری بزرگ دارد که در یک زمان تعداد زیادی نان را در خود جای می‌دهد و آماده مصرف می‌کند.

چند سالی است تنورهای جدید برای نان‌های سنتی هم به بازار آمده که در آنها کار پخت نان به‌طور خودکار انجام می‌شود. البته به نظر می‌رسد نان‌های سنتی پخته شده در تنورهای جدید ماندگاری بیشتری دارد و کمتر دور ریخته می‌شود.

نان‌های فانتری

امروزه با صنعتی‌شدن پخت، نان‌هایی با انواع آردها تهیه و در فروشگاه‌ها به فروش می‌رسد؛ نان جو، نان ذرت، نان چاودار و… هر کدام با رنگ و طعمی متفاوت در دسترس مصرف‌کننده است.

در این میان، نان‌های فانتزی که رنگی سفید دارد، ارزش غذایی چندانی نداشته و چاق‌کننده هم است. یادمان باشد هر چه نان تیره‌تر باشد، سبوس بیشتر و خواص فراوان‌تری دارد و نان سبوس‌دار برای حفظ سلامت افراد بسیار ارزشمند است.

به همین دلیل نان‌های فانتزی و صنعتی که دارای سبوس هستند، چون پخت سالم و بهداشتی نیز دارند و دورریز آنها کمتر است، بسیار مناسب هستند.

طرز نگهداری نان

هنگام خرید نان یادتان باشد هرگز نان‌های داغ را روی هم نگذارید، زیرا این کار باعث خمیرشدن آنها می‌شود. ضمن این که نان داغ زودتر خراب‌شده و کپک می‌زند.

موقعی که نان می‌خرید، آنها را جدا از هم روی سطحی بگذارید تا کمی خنک شود. پس از سردشدن، آنها را دسته کنید و در یک سفره پارچه‌ای قرار دهید.

یادتان باشد هرگز نان را درون روزنامه نپیچید؛ چرا که مواد شیمیایی دستگاه چاپ روی سطح روزنامه نشسته و می‌تواند مواد خوراکی را مسموم کند. سفره را هم طوری ببندید که هوا کمتر به داخل آن نفوذ کند و باعث خشک‌شدن نان نشود.

اگر می‌خواهید نان را بیش از یک روز نگه​دارید، بعد از سرد شدن، آنها را به قطعه‌های کوچک تقسیم کرده و بر مبنای مصرف هر وعده، تعدادی را در کیسه‌های نایلونی گذاشته و در آن را محکم کنید و درون فریزر جای دهید.

وقتی نان را برای مصرف از فریزر بیرون می‌آورید، آن را سرد و یخ‌زده نخورید تا بتوانید از طعم خوبش لذت ببرید؛ بنابراین باید آن را درون فر یا مایکروفر گرم کنید ولی مراقب باشید نسوزد.دقت کنید نان را در جایی که رطوبت دارد، نگذارید، زیرا این کار باعث خراب شدن نان خواهد شد. نان را درون یخچال هم نگهداری نکنید چون نگهداری نان در یخچال باعث بیات شدن زودهنگام آن می‌شود.

نان خوب

ما ایرانی‌ها عادت کرده بودیم در هر وعده غذایی نان تازه مصرف کنیم. حالا که کارها و درگیری‌های روزانه اجازه چنین کاری به ما نمی‌دهد، بهتر است از نان‌های مرغوب‌تر استفاده کنیم.

پس باز هم تاکید می‌کنیم بهترین نان، نانی است که آرد آن دارای سبوس باشد. همچنین خمیر آن باید خوب تخمیرشده باشد البته نقش نانوا هم در تهیه نان خوب کم نیست، چون نان باید خوب پخته‌شده باشد ولی سوخته و بیات نباشد. نانی که درست تهیه شود، عطر و طعمی بسیار دلنشین خواهد داشت.

نکته آخر هم این‌که در پخت نان نباید از جوش شیرین استفاده شود. نانی که جوش شیرین داشته باشد، برای سلامت مضر است.

مرضیه عالمی