نت‌های موسیقی عصر قاجار که ۱۱۰ سال پیش در کنج عزلت قرار گرفته بود، پس از گذشت یک قرن، شامگاه چهارشنبه ۲۴ خرداد در کاخ گلستان رونمایی شد.
در این مراسم که با عنوان شب موسیقی تصنیفی و با حضور جمع زیادی از هنرمندان عرصه موسیقی برگزار شده بود، شهرام امینیان کارشناس میراث فرهنگی در سخنانی گفت: «در جریان کار‌شناسی اسناد مکتوب موجود در کاخ گلستان یک جلد آلبوم منحصر به فرد حاوی نت‌های دست‌نویس مربوط به دوران قاجار کشف و به عنوان یک اثر فاخر تاریخی و هنری مورد بررسی قرار گرفت. این اثر از لحاظ مشخصات فیزیکی و محتوایی بررسی شد و دکتر نادر مشایخی نیز قدمت آن‌ها را تایید کرد.»
این کارشناس درباره ویژگی‌های اثر گفت: «از نظر ظاهری، این آلبوم دارای جلد مخمل طلاکوب بود و نام اثر «فانتزی سفر به اروپا» است که نگارنده آن را به مظفرالدین شاه قاجار تقدیم کرده است.»
امینیان اثر را شامل ۱۸ صفحه نت دانست که به صورت کاملا هنرمندانه نگاشته شده و اظهار کرد: «در پشت جلد نیز نام نگارنده که یک آهنگساز اتریشی‌تبار بوده (ژوزف ماخنر) نوشته شده است.»
او همچنین گفت: «تهیه این آلبوم در سال ۱۹۰۲ در تفلیس انجام شده و قطعات برای «پیانو» تنظیم شده‌اند. این اثر همزمان با دومین سفر مظفرالدین‌شاه قاجار به غرب اروپا و بازگشت او جمع‌آوری شده و به احتمال زیاد هنرمند با سفارش قبلی و با اطلاع از مسیر سفر شاه قاجار اقدام به چنین کاری کرده است.»
این کارشناس درباره نت‌ها نیز توضیح داد: «این اثر با مارش فرانسوی و سرود ایران آغاز شده و احتمال می‌رود که این اولین سرود ملی ایران باشد. این قطعه سرود ایران با کلام «ژان باتیس لومر» همراه بوده که سالار عقیلی امروز با مطلع «همه جان و تنم، وطنم، وطنم، وطنم» بازخوانی کرده است.»
در ادامه این مراسم، نادر مشایخی، آهنگساز و رهبر ارکستر نیز در سخنانی مطرح کرد: «این قطعه که موسیو لومرآن را نوشته در واقع قدمی است که او طی کرده تا به موسیقی ایرانی و به فرهنگ ما برسد. در این اثر از ریزپرده‌های موسیقی ایرانی استفاده شده و قبل از اینکه این قطعه را در آلمان با صدای سالار عقیلی بشنوم فکر نمی‌کردم یک قطعه کاملا ایرانی باشد.»
او ادامه داد: «وقتی نت‌ها را دیدم احساس کردم دستخط خود «ماخنر» است. یعنی از اشتباهاتی که کرده بود این امر را متوجه شدم. ما در زمان مظفرالدین‌شاه نت‌های زیادی داشتیم که متاسفانه در جنگ جهانی دوم همه آن‌ها نابود شدند.»
مرتضی احمدی بازیگر قدیمی تئا‌تر و تلویزیون نیز در این مراسم حضور داشت و پس از دعوت شدن به صحنه با تک‌نوازی تنبک قطعه «رفتم به در شمس‌العماره» را برای حاضران خواند.
بخش دیگری از این مراسم به اجرای گروه بازسازی «شیدا» اختصاص داشت. سازمان میراث فرهنگی در پیام‌های دعوت خود درباره این اجرا نوشته بود که اجرای موسیقی زنده با حضور محمدرضا لطفی صورت می‌گیرد در حالی که این اجرا بدون حضور لطفی سپری شد.
این گروه اجرای خود را به بازسازی همان نت‌های قاجاری در همان فرم‌ها اختصاص داد و اصوات تازه‌ای از کار را به مخاطبان ارائه کرد. اجرای شیدا در واقع همان کارهایی بود که در گذشته آن‌ها را با کیفیت صوتی پایین شنیده بودیم، اما این گروه با خوانندگی سجاد مهربانی توانست این آثار را به بهترین نحو بازسازی کرده و اجازه ندهد فرم‌های فاخر موسیقی از بین برود.
همچنین تعدادی از چهره‌های هنری از جمله مصطفی کمال پورتراب، سالار عقیلی، حسام‌الدین سراج، امین‌الله رشیدی، ایرج نوذری، داریوش پیرنیاکان، نادر گلچین، فرهاد فخرالدینی، محمد سریر و صدیق تعریف در این مراسم حضور داشتند و مورد تجلیل قرار گرفتند.
سالار عقیلی که در هنگام برگزاری مراسم تجلیل از او، قطعه «نام جاوید وطن» پخش شد، در سخنانی کوتاه گفت: «بسیار خوشحالم که امشب در میان این جمع هستم. بنده شاگرد صدیق تعریف هستم و استاد من در واقع ایشان هستند.»
ایرج نوذری نیز در سخنان کوتاهی گفت: «می‌خواهم جسارت کنم و به شما جوانان خاطرنشان کنم که احترام در این روز‌ها در حال کمرنگ شدن است و این موضوع در هیچ زمانی در مرام و مکتب ما نبوده است. احترام به بزرگ‌تر چیزی است که هر کسی آن را به جا آورده، خیرش را هم دیده است.»
در این مراسم همچنین از ماه‌ملک بهار، دختر ملک‌الشعرای بهار نیز تقدیر شد که او روی صحنه غزلی را برای حاضران خواند.
۵۸۲۴۵
دانلود
خبرآنلاین