پزشک خانواده هماهنگ‌کننده نظام سلامت

در نظام‌های سلامتی مثل شرایط فعلی ما، هر پزشک در قسمتی از این ماجرا سعی در درمان افراد دارد و از بقیه مسائل فرد بی‌اطلاع است یا اصولا خیلی به آن توجه ندارد. فرض کنیم یک فرد شصت و پنج ساله در حال حاضر دچار افسردگی و بی‌حالی است.

در یک سیستم سلامتی مدرن، پزشک خانواده که سال‌ها این فرد را تحت نظر داشته و تمام مشکلات او را طی مدت‌طولانی ثبت کرده است، از بیماری‌های دیگر او مثل دیابت یا فشار خون باخبر است و می‌داند چه داروهایی مصرف می‌کند بنابراین وقتی بعد از معاینه اولیه او را به متخصص روانپزشک ارجاع می‌دهد، شرح می‌دهد که این فرد به دلیل فشار خون و دیابت، داروهایی مثل متفورمین یا آتنولول مصرف می‌کند.

به این ترتیب پزشک متخصص می‌تواند به جای این که داروی جدید برای درمان افسردگی و بی‌حالی او تجویز کند، اثر دارویی مثل آتنولول را که در ایجاد افسردگی موثر است، بررسی کند.

در اینجا پزشک خانواده با راهنمایی متخصص روانپزشکی، نامه‌ای به پزشک معالج متخصص داخلی بیمارش می‌نویسد که آیا می‌توان آتنولول را با دارویی که ایجاد افسردگی نمی‌کند، جایگزین کرد و بر اساس آن معالجه بیمار را پی می‌گیرد.

بر این اساس یکی از مهم‌ترین وظایف پزشک خانواده که در نظام سلامتی فعلی ما جای آن کاملا خالی است، هماهنگ‌سازی مراقبت‌های بهداشتی ـ درمانی است.

در واقع در این موضوعات پزشک خانواده وظیفه ارتباط و هماهنگ‌سازی بین اجزای مختلف نظام سلامت را بر عهده گرفته است. ناگفته پیداست که در نبود هماهنگی لازم، بیمار برای انواع دردهایش به چند متخصص مراجعه می‌کند و هر کدام آنها یک یا چند دارو یا متد درمانی برای او تجویز می‌کنند و بیمار سر در گم و بدون این که بفهمد هر کدام از این داروها چه اثری بر سلامتی او دارد، همه را مصرف می‌کند.

من طی سال‌ها طبابت بارها بیمارانی را دیده‌ام که یک پزشک برایشان آتنولول و دیگری متورال و سومی ایندرال تجویز کرده است.

در حالی که هر سه این داروها یک اثر دارد. پزشکان بی‌خبر سه داروی مشابه را برای بیمار تجویز کرده‌اند که متاسفانه بارها شاهد حوادثی در این زمینه بوده‌ام البته این مسأله بجز عواقبی که برای بیمار دارد و می‌تواند سلامتی او را به خطر اندازد، منجر به صرف هزینه‌های اضافی فراوان برای بیمار و صرف وقت زیاد جهت مراجعه به متخصصان می‌شود.

دکتر رضا کریمی – متخصص بیماری‌های داخلی