محمد هیراد حاتمی:
بارها گفته اند و ما هم شنیده ایم که « خشکسالی » طی سال های گذشته بخش کشاورزی را با مشکلات قابل توجهی روبرو کرده است. کافی است اخبار حوزه کشاورزی را طی ۱۵ سال گذشته یک بار در ذهن تان مرور کنید و به این واقعیت برسید که حجم زیادی از مشکلات بخش کشاورزی ما به پدیده خشکسالی ارتباط پیدا می کند. از سوی دیگر این پدیده بر روند زندگی شهری نیز بی تاثیر نبوده است به طوریکه هر ساله از آغاز نیمه نخست سال همواره خبر « احتمال جیره بندی آب » از سوی مسئولان وزارت نیرو مطرح شده است. « خشکسالی » سبب شده است این تهدید چند سالی همواره بر سر کشور ایران سایه داشته باشد و هر از گاهی مسئولان آن را گوشزد کنند. تاثیر پدیده خشکسالی چه در زندگی شهری و چه در بخش کشاورزی اهمیت توجهی خاص به این بخش را دو چندان می کند. آنهم در شرایطی که کشور ایران در وسط کمربند خشکی جهان قرار دارد. کمر بند خشکی در نیمکرده شمالی ۴۵- ۱۵ در عرض شمالی و ایران ۴۰- ۲۵ عرض شمالی است: « در باند میانی کمربند خشکی » .
از سوی دیگر تغییر اقلیم که سبب گرم شدن و آلودگی هوا در سراسر جهان شده است را می توان دلیلی مهم برای توجه به خشکسالی عنوان کرد. همچنین آلودگی فزاینده محیط زیست را نمی توان نادیده گرفت چرا که خشکسالی در شرایط آلودگی محیط زیست اثرات منفی مضاعف بر موجودات زنده باقی می گذارد. در چنین شرایطی توجه خاص می تواند گسترش پدیده « خشکسالی » را رقم بزند.
بی تردید عامل مهم دیگری که توجه خاصی را از سوی ایران در رابطه با پدیده ناخوش « خشکسالی » می طلبد شتاب فزاینده اقدامات انسان ایرانی در تجاوز به طبیعیت و انفعال حاکمیت است. موضوعی که در جدول زیر مورد بررسی قرارگرفته است.
گفتنی است از مجموعه ۶۰۹ دشت کشور، ۲۹۱ دشت ممنوعه، که ۶۲ دشت به حالت بحرانی رسیده است. در این مورد نگرش های مصلحت جویانه و مقطعی جایگزین مسائل فنی و مصالح دراز مدت شده است.
نکته حائز اهمیت در این میان به « اضافه برداشت از سفره ها » گره می خورد. موضوعی که در آستانه برنامه چهارم توسعه به حوالی ۶ میلیارد متر مکعب رسیده بود. برنامه چهارم حکم کرد که با ۲۵ درصد کاهش، در پایان برنامه به ۴ و نیم میلیارد متر مکعب برسد. عملا در پایان برنامه چهارم، با شکست قطعی در برنامه مهار اضافه برداشت، حداقل با ۳۹ درصد رشد به جای ۲۵ درصد کاهش هدف گذاری شده ، از مرز ۹ و نیم میلیارد متر مکعب گذشته بود.
با رشد مصرفی فعلی – اگر فرض را بر این بگیریم که تمام آب های قابل مصرف را هم به بهترین شیوه و به سرعت مدیریت و مهار کنیم- باز در سال ۱۴۰۴ با کسری ۸ درصدی آب روبرو خواهیم شد و محتاج واردات حجیم آب هستیم. وارداتی که رقمی معادل حداقل ده میلیارد دلار در سال را در بر خواهد داشت.
۳۹۳۹
دانلود
خبرآنلاین