چه کسانی به دانشگاه‌های پولی می‌روند

اما همه آنها که به این نوع دانشگاه‌ها می‌روند، مرفه‌های بی‌درد یا دکتری دوست‌های کم‌سواد نیستند و خیلی‌های‌شان، فارغ‌التحصیلان مستعدی هستند که شرایط نامساعد گزینش دکتری در کشورمان، چاره دیگری جز این برای‌شان باقی نگذاشته است.

یکی از این گروه‌ها کسانی هستند که می‌دانند گذشتن‌شان از سد گزینش نهایی مقطع دکتری برای دانشگاه‌های رایگان ناممکن است.

هرچند وزارت علومی‌ها اعتقاد دارند با طراحی آزمون نیمه متمرکز دکتری امکان اعمال‌نظرهای سلیقه‌ای و خاص را در گزینش دانشجویان این دوره کاسته‌اند، به گواه بسیاری از متقاضیان دکتری، انتخاب‌های سلیقه‌ای هنوز ادامه دارد چرا که پس از آزمون کتبی، به هر حال شرکت‌کنندگان پشت همان میز گزینشی می‌نشینند که پیشتر هم، وقتی آزمون دکتری انحصاری دانشگاه‌ها برگزار می‌شد، نشسته بودند!

بنابراین قبول‌شدگان در مرحله اول آزمون نیمه‌متمرکز دکتری می‌دانند که احتمال قبول شدن‌شان در این مرحله که معیار سنجش گزینش‌کنندگانش هنوز کاملا مشخص نیست، بسیار کم است.

از سوی دیگر، هیچ منبع مشخصی برای مواد امتحانی مقطع دکتری وجود ندارد و به این ترتیب نمی‌تواند مبنای منطقی برای سنجش سطح علمی شرکت‌کنندگان باشد، برای مثال امسال آزمون زبان دکتری در حدی دشوار و تخصصی بود که تقریبا همه شرکت‌کنندگان و حتی استادان زبان انگلیسی را بهت زده کرد؛ همین موضوع، سطح نمرات قبول‌شدگان را به شدت پایین آورد و احتمال قبولی نهایی‌شان را در رشته‌های غیرپولی کاهش داد.

مجموعه این عوامل باعث شده است حالا صندلی‌های آن ۵۵۵ دانشگاه دولتی پولی خالی نماند. این شرایط همچنین، شمار زیادی از متقاضیان دکتری را نیز به فکر ادامه تحصیل در کشورهای دیگر انداخته است چرا که در بسیاری از کشورهای پیشرفته، مقطع دکتری برای دانشجویان بااستعداد رایگان است و گزینش‌های خاص از نوع گزینش‌های کشور ما در آنها وجود ندارد و در برخی دیگر نیز میزان شهریه دانشگاه‌ها حتی گاهی از شهریه دانشگاه‌های پولی در کشور خودمان کمتر می‌شود!

در سال‌های اخیر مسوولان وزارت علوم و حتی رییس ‌جمهور بارها تاکید کرده‌اند که افزایش ظرفیت دانشگاه‌ها در مقاطع مختلف تحصیلی، یکی از سیاست‌های اصلی دولت برای جلوگیری از مهاجرت نخبگان به خارج از کشور است، اما به نظر می‌رسد این افزایش ظرفیت در زمینه گسترش دانشگاه‌های پولی در کشورمان بوده و تحصیل آسان و رایگان در مقطع دکتری دانشگاه‌های دولتی برای بسیاری از متقاضیان این مقطع، آرزویی دست‌نیافتنی شده است.

مریم یوشی زاده -‌ گروه جامعه