بازیگرهای هزار چهره
پیرزن دستش را روی زانویش گذاشت و به زحمت بلند شد. بعد همین طور که چادر رنگی روی سرش را چند بار باز و بسته کرد، گوشه آن را چند بار تا زد و آن را گوشه دهانش فرو کرد و از جلوی دوربین رد شد.
بعد از این سکانس، صدای دست همه کسانی که در سالن سینما نشسته بودند، بلند شد. چند ثانیه ای طول کشید تا حتی آنها که می دانستند قرار است اکبر عبدی را در یک گریم متفاوت ببینند، متوجه شوند پیرزنی که همین طور زیر لب غر می زند همان جناب آقای بازیگر است که حالا چهره اش زیر یک گریم سنگین پنهان شده است؛ گریمی که باعث شد خیلی ها با دیدن او روی پرده سینما یکه بخورند.
این مطلب مروری است بر گریم های متفاوت و ماندگار در تاریخ سینما و تلویزیون؛ گریم هایی که یا اینقدر «متفاوت» و عجیب بوده که یادمان مانده یا آنقدر روی آن نقش نشسته و با آن «متناسب » بوده که مثلا وقتی بخواهیم چهره ای از یک دختر ترشیده، قصاب یا هر تیپ دیگری یادمان بیاید، اولین صورتی که به ذهن مان می رسد، چهره فلان بازیگر در آن فیلم است.
● گریم های متفاوت
رضا کیانیان
او در «یک تکه نان» (۱۳۸۳) سه گریم فوق العاده سنگین داشت. وی در این فیلم نقش سه پیرمرد را با سه گریم متفاوت بازی می کرد. کیانیان برای هر بار گریم حدود چهار ساعت زیر دست عبدالله اسکندری می نشست. کیانیان از آن بازیگرانی است که صورتش خوراک گریمورهاست. او در «مختارنامه» (۱۳۸۹) چنان گریم متفاوتی داشت که تماشاچی ها برای این که آقای بازیگر را بشناسند، باید بیشتر به صدایش توجه می کردند تا چهره اش! کیانیان برای مختارنامه یک شکم حسابی داشت و بینی اش با چند لایه گریم چنان بزرگ و پهن شده بود که کمتر کسی در نگاه اول او را می شناخت. البته او یک بار دیگر هم در سریال «کیف انگلیسی» (۱۳۷۸) سراغ عجیب کردن بینی اش رفت. کیانیان در این سریال یک بینی بزرگ و کج داشت که او را به طرز عجیبی به شخصیتش نزدیک کرده بود. کیانیان در «یه حبه قند» (۱۳۸۹)، « یه بوس کوچولو» (۱۳۸۴)، «روزگار قریب» (۱۳۸۱)، «خانه ای روی آب» (۱۳۸۰) و فیلم ها و سریال های زیادی زیر دست گریمورها رفته و صدایش هم در نیامده است.مجموعه« کلاه پهلوی» نیز که این روزها از تلویزیون در حال پخش است ، یکی از متفاوت ترین گریم های دوران بازیگری کیانیان را برای وی به همراه داشته است.
● گریم های متفاوت
آزیتا حاجیان
تا سال ها پس از «دزد عروسک ها» (۱۳۶۸) کسی حرفی درباره جادوگر فیلم نمی زد و کسی نمی دانست عجوزه ساکن زیرزمین داستان، همان آزیتا حاجیان جوان آن روزهاست. شاید حاجیان در آن روزها تجربه گراتر از سال های بعد بازیگریش بود که حاضر شد در سال های اول ستاره شدنش چنین بلایی سر صورتش بیاورند.
● گریم های متفاوت
اکبر عبدی
عبدی دو بار و با دو گریم بشدت متفاوت نقش زن را بازی کرده است که هر دو بار هم حسابی جنجال به راه انداخت. عبدی در آدم برفی (۱۳۷۳) جلوی چشم تماشاچی تصمیم گرفت برای راه افتادن کارش به دختر اتوکشیده ای تبدیل شود. برای همین هم خودش را بزک کرد و به دختر آداب دان و شیکی تبدیل شد. هر چند در آخر فیلم دوباره به اصل خودش برگشت، اما گریم متفاوت عبدی باعث شد آدم برفی برای پروانه نمایش مدت ها معطل بماند. اما تجربه عبدی در «خوابم می آد» (۱۳۹۰) یک تجربه متفاوت بود. او به عنوان یک شخصیت زن با گریمی سنگین و بشدت باورپذیر روی پرده سینما رفت. عبدی با گریم ایمان امیدواری و البته قابلیت بازی خودش به عنوان یک زن عامی اینقدر باورپذیر شده بود که در چند ثانیه اولی که او را روی پرده می دیدی، باید چهره خود عبدی را در ذهن مرور می کردی یا یادت بیاید این پیرزن در اصل خود آقای بازیگر است. عبدی هم تعریف می کند بعد از تست گریم اش وقتی با همان قیافه راهی خانه می شود، از نگهبان در خانه شان گرفته تا خانواده اش، او را نمی شناسند و فکر می کنند عمه اکبر عبدی به خانه شان آمده است. مادر، اجاره نشین ها، محله بهداشت، سفر جادویی، آدم برفی، مدرسه پیرمرد ها و روز فرشته فقط تعدادی از فیلم های عبدی است که در آنها گریم های کاملا متفاوت داشته است.
● گریم های متفاوت
عزت الله انتظامی
برای بازی در نقش خان مظفر «هزار دستان» (۱۳۶۶) ساعت ها زیر گریم بود. انتظامی برای این نقش باید شکمی زیر لباسش جاساز می کرد که چیزی حدود سه کیلوگرم وزن داشت و همین کار جناب بازیگر را سخت می کرد. البته انتظامی سال ها قبل برای بازی در نقش مش حسن «گاو» (۱۳۴۸) زیر بار یک گریم سنگین رفته بود. او موقع گریم براحتی خودش را به دست گریمورها می دهد تا هر بلایی می خواهند سرش بیاورند.
● گریم های متفاوت
محمود بصیری
اگر پیرزن «دستفروش» (۱۳۶۵) را ببینید، باورتان نمی شود این صورت چروک و چشم هایی که هر لحظه ممکن است به خواب ابدی بروند، همان محمود بصیری است.
او آن سال ها جوان رعنایی بود که قبول کرد زیر گریم چند لایه و سنگین اسکندری بنشیند تا او و چهار دستیارش روی صورتش کار کنند. جالب است بدانید بصیری برای این نقش ۱۵ هزار تومان هم دستمزد گرفت.
● گریم های متفاوت
حمید فرخ نژاد
فرخ نژاد جزو بازیگرانی است که کاراکترهای زیادی را بازی کرده است. او یکی از متفاوت ترین گریم ها را در سریال «حلقه سبز» (۱۳۸۵) داشت؛ یک روح سرگردان که چهره اش رفته رفته قابل تحمل تر می شد.
● گریم های متناسب
مهدی فتحی
شاید هیچ کس به اندازه مهدی فتحی نمی توانست عمروعاص سریال «امام علی»(ع) باشد. او با یک شکم بزرگ و ریش های پرپشت به یکی از ماندگارترین چهره های سریال های تاریخی تبدیل شد.
● گریم های متناسب
فریماه فرجامی
این طور که معلوم است او اولین زن تاریخ سینمای ایران است که حاضر شد موهایش را زیر تیغ بدهد. فرجامی در «سرب» (۱۳۶۷) با خونسردی تمام جلوی دوربین نشست و موهایش را زیر تیغ داد. سال ها بعد از او خاطره حاتمی در «قرنطینه» (۱۳۸۶) و زهرا داوودنژاد در «بچه های بد» (۱۳۷۹) هم این کار را کردند.
● گریم های متناسب
پرویز پرستویی
با این که ۱۴ سال از ساخت «آژانس شیشه ای» (۱۳۷۷) می گذرد، اما هنوز وقتی قرار است کاراکتر یک فرمانده دوران جنگ را به خاطر بیاوریم که حالا مثل یک آدم عادی در کوچه پس کوچه های شهر دنبال کار و زندگی روزمره اش است، حاج کاظم آژانس شیشه ای اولین چهره ای است که ناخودآگاه به ذهن مان می رسد. پرویز پرستویی را کسی با گریم چند لایه و سنگین سراغ ندارد. او با گریم های سبک و نه چندان متفاوت (مثل حاج کاظم) هم بخوبی به شخصیتی که قرار است نقش اش را بازی کند نزدیک می شود. پرستویی در «بید مجنون» (۱۳۸۳) در نقش یک نابینا بود. او در این فیلم هم یک گریم سبک اما بشدت نزدیک به کاراکتر داشت.
● گریم های متناسب
ویشکا آسایش
وقتی در روزهای اول بازیگریش قسمت های پایانی سریال «امام علی»(ع) (۱۳۷۳) آن هم در نقش یکی از قاتلان امام ظاهر شد، کمتر کسی فکر می کرد ویشکا آسایش دیگر شانس درخشیدن در سینما و تلویزیون را داشته باشد.
او با گریم عبدالله اسکندری به یک زن کینه جوی عرب تبدیل شده بود. آسایش پس از این چندان گریم متفاوتی نداشت تا «ورود آقایان ممنوع!» (۱۳۹۰) که با یک عینک بزرگ و سبیل های پشت لبش به یک دختر ترشیده عصبی تبدیل شد. آسایش برای بازی در این فیلم، سیمرغ بهترین بازیگر زن را از جشنواره فجر گرفت.
● گریم های متناسب
علیرضا مجلل
بعد از «کوچک جنگلی»(۱۳۶۶) دیگر خبری از علیرضا مجلل نبود. او اواسط دهه ۶۰ با یک گریم سنگین چنان شبیه میرزا کوچک خان جنگلی شده بود که اگر کسی او را با صورت بدون گریم در کوچه و خیابان می دید، نمی شناخت. افخمی، علیرضا مجلل را که در هنرهای زیبا تئاتر خوانده بود و در رادیو و تلویزیون گیلان کار می کرد برای نقش میرزا انتخاب کرد. افخمی تعریف کرده است مجلل روزی بین هفت تا هشت ساعت زیر دست گریمورها بود. مثلا قرار بود ساعت ۱۱ مجلل را گریم شده تحویل بدهند، اما ساعت چهار عصر می شد تا از زیر گریم بیرون می آمد.
● گریم های متناسب
محمدعلی کشاورز
شاید هیچ بازیگری به اندازه محمدعلی کشاورز استعداد متنفر کردن تماشاچی از خودش را نداشته باشد. او با گریم شعبون استخونی در «هزار دستان» (۱۳۶۶) تا سال ها اسم شعبون استخونی را یدک می کشید و هیچ کس دل خوشی از او نداشت.
دو سال بعد او در «مادر» (۱۳۶۸) علی حاتمی، پسر قصاب پیرزن بود که آنجا هم با یک گریم منزجرکننده، چنان تماشاچی را از خودش متنفر می کرد که با ورود پسر عرب (جمشید هاشم پور) و کنف کردن او سر مچ انداختن، دل همه حسابی خنک می شد.
● گریم های متناسب
مهتاب کرامتی
تا چند سال قبل متفاوت ترین گریمی که زیر بارش رفته بود در سریال «خاک سرخ» (۱۳۸۱) بود. آنجا نقش یک زن جنوبی را بازی می کرد و برای همین اجازه داده بود صورتش حسابی گریم شود. اما پس از این تجربه، درباره پذیرش گریم های متفاوت کمی نرم تر شده است.
او در «بیست» (۱۳۸۷) زیر یک گریم سنگین رفت و مزدش را هم گرفت.
کرامتی برای بازی در این فیلم سیمرغ بهترین بازیگر زن را از جشنواره گرفت.
روزنامه جام جم