نخست تیترهای انتخاب شده این گفتگو را در “کافه سینما” بخوانید:
تاسیس سازمان سینمایی است که ما راحت از آن میگذریم و به این توجه نمیشود که چقدر برای ساماندهی و شکلگیری این مهم نیاز به انرژی و توجه است.
نباید از فیلمهای ارزشی انتظار بازگشت سرمایه داشت.
با ورود بیحساب و کتاب افراد به سینما مخالفم.
روابط اجتماعی در سینما بسیار حرفهای و خاص است و تعریف ویژه خودش را دارد و شاید کار در آن از محیط نظامی هم سختتر باشد،
در طول یک سال ۵ دوربین به امکانات فارابی اضافه و دوربینهای حرفهای را وارد کردیم.
ادای اپوزیسیون در کشور ما متاسفانه به یک نوع ژست تبدیل شده و دامن تعداد معدودی از سینماگران را گرفته و آنها احساس میکنند این گونه ژستها، یک امتیاز است در حالی هویت خود را زیر سوال میبرند.
بنیاد سینمایی فارابی نهادی است که از فیلمها به انحاء مختلف در زمینه تولید حمایت میکند. سه سال از مدیریت سیداحمد میرعلایی به عنوان مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی میگذرد و نیمی از آثار سینمایی که در جشنواره فیلم فجر حضور داشت با حمایت و مشارکت فارابی تولید و ارایه شد. در این گفتوگوی خبرنگار فارس با میرعلایی، در خصوص نحوه مشارکت و حمایت از فیلمها، اولویتهای بنیاد سینمایی فارابی در حمایت از فیلمنامهها و شوراهای تخصصی صحبت کردهایم.
بخش نخست گفتوگوی مشروح فارس با میرعلایی در ادامه میآید:
* سه سال از عمر معاونت سینمایی میگذرد و شما به عنوان مدیرعامل فارابی مشغول به کار هستید، از اولویتهای امسال و فعالیتهایتان بفرمایید.
– یک روز آمدیم فارابی، یک روز هم باید برویم، مانند دنیا است. زمانی که به فارابی آمدیم با مسئولیت زیادی روبرو شدیم و آمدنم به فارابی برای من غیرقابل تصور بود. زیرا بیشتر علاقمند بودم فیلمسازی را ادامه دهم. احساس کردم دورهای که در پیش داریم، پرمسئولیتتر و سختتر از گذشته است. این تصور را داشتم که توقع سینماگران با آمدن آقای شمقدری طبیعی است که بیشتر باشد. زیرا خود او سینماگر است و انگیزههایی که ایشان داشتند و دارند، خیلی گسترده است. یکی از آنها تاسیس سازمان سینمایی است که ما راحت از آن میگذریم و به این توجه نمیشود که چقدر برای ساماندهی و شکلگیری این مهم نیاز به انرژی و توجه است و آقای شمقدری علاوه بر رونق سینما و فعالیت در آن، باید این کار را هم به صورت موازی پیش ببرد که فعالیت بسیار سخت و قابل توجهی است.
* از ابتدا که مدیریت فارابی را برعهده گرفتید، مشخص بود که سازمان سینمایی تشکیل خواهد شد؟
– بله، آقای شمقدری قبل از این که معاونت سینمایی را برعهده بگیرند، این طرح را در ذهن داشتند؛ البته سختی کار را ما احساس میکردیم. از سوی دیگر به دلیل حضور آقای شمقدری و نوع نگاه ایشان احساس کردم میتوانیم فیلمهای بهتری بسازیم و در این مسئولیت خدمت بهتری را به سینماگران ارایه کنیم. من علاقمند به حضور در فارابی نبودم، چرا که بیشتر مایلم در عرصه تولید و تهیه فیلم فعالیت کنم؛ اما دوستان به این نتیجه رسیدند که من مسئولیت فارابی را برعهده بگیرم. وقتی کار در فارابی را شروع کردیم، دیدیم باید برنامهریزی دقیقی برای این بنیاد داشته باشیم و کارهایی انجام دهیم که باعث ارتقای سینما شود. از همان ابتدا به این فکر بودیم که در زمان حضور خود در این بنیاد تاثیرگذار باشیم. امیدواریم بعد از پایان کار، این دوره از فعالیت، توسط سینماگران که مراجعین ما هستند مثبت ارزیابی شود؛ زیرا ارزیابی اصلی کار ما توسط آنها صورت میگیرد. ما باید سعی کنیم تاثیری مثبت به جای گذاریم. همه به این امر علاقمند هستند اما هر کس درحد توان و احساس مسئولیت خود قدم برمیدارد. برای رسیدن به مقصود و تاثیرگذاری بنیاد، چند موضوع را در دستور کار خود قرار دادیم. یکی توجه به مشکلات سینما و تلاش برای حل بخشی که در توان ما و فارابی است. حوزه اصلی که فارابی وظیفه دارد زمینه رونق آن را فراهم کند، حمایت و پشتیبانی از تولید و ارتقای سطح فرهنگی سینمای کشور است. یکی از مهمترین موضوعاتی که ما باید به آن توجه کنیم تلاش برای ارتقای سطح توقع مخاطبین از سینما است. طی چندین سال گذشته مسئولین سینمایی، رسانه ملی و برخی از سینماگران توجه چندانی به سلیقه مخاطب نداشتند و حتی برخی از افراد با تولید آثار سطح پایین سلیقه مخاطبان را پایین آوردند.
* فارابی هم این تولیدات را داشت؟
– فارابی بخشی از سینمای کشور است. در سالهای گذشته تولیدات کمتر شده بود و سهم فارابی در مشارکت تولید کمتر. در واقع این بنیاد تاثیرگذاری لازم را تا حدودی از دست داده بود. ما فکر کردیم که باید در تولید اکثر فیلمها حضور و یا تاثیر داشته باشیم تا بتوانیم به اهدافمان دست یابیم. معمولا نزدیک به ۶۰ یا ۷۰ فیلم در طول یک سال سینمایی تولید میشود، اما در دو سه سال اخیر به ویژه در دوره بیست و نهم جشنواره فیلم فجر، ما حدود ۱۰۰ فیلم در جشنواره داشتیم که آمار قابل تاملی است. بنیاد سینمایی فارابی هم تلاش کرد تا حد امکان در تولید اکثر این آثار تاثیری داشته باشد. یکی از اولویتهای اصلی در این مشارکت تلاش برای ارتقای سطح سلیقه مخاطب با بالا بردن سطح کیفی فیلمها بود.
* برای رسیدن به سطح استاندارد، چه کارهایی صورت گرفت؟
– وقتی به استانداردهای لازم در فیلمنامه نرسیم، نمیتوانیم فیلم خوب بسازیم. این مطلب مقبول اغلب سینماگران است و به همین دلیل به لحاظ کیفی (و نه تنها از منظر کمی) رشد فیلمنامهنویسی را مد نظر قرار دادیم. سپس بحث استانداردسازی در سینمای ایران را مطرح کردیم و در سالهای اول برای رسیدن به سینمای استاندارد، تلاش کردیم و البته این استانداردسازی را ابتدا از فیلمنامه شروع کردیم تا قبل از تولید، کیفیت آثار به حد مطلوبی رسد.
* برای رسیدن به استاندارد در سینما چه اقداماتی انجام شده است ؟
– شوراهای مختلف را برای رسیدن به فیلمنامههای استاندارد تشکیل دادیم و اصل را بر مخاطب و جذابیت گذاشتیم. سینما یک هنر صنعت گران است و زمانی که فیلمی ساخته میشود باید بتواند مخاطبان را جذب کند. ما دو نوع فیلم میتوانیم بسازیم که یکی از آنها فیلمهای ارزشی است که به مسایل دینی، ملی، تاریخی و هویتی ما بازمیگردد و در دوران مختلف مورد بررسی و ارزیابی قرار میگیرد و به عنوان سند مطرح میشود. نمیتوانیم از این نوع آثار، توقع داشتن مخاطب به میزان سرمایه و هزینه صرف شده داشت؛ اما فیلمهایی که به طور معمول در سینما ساخته میشود باید بتوانند مخاطب را جذب کند. اگر فیلمی ارزشی هم با انگیزه جذابیت ساخته شود به یقین در زمان اکران هم میتواند موفق عمل کند. در بحث فیلمنامه در سال اول تلاش کردیم اگر میخواهیم فیلمنامه سنگینی بسازیم و یک یا دو میلیارد هزینه کنیم، با توجه به هزینهها، باید استانداردها در آن رعایت شود.
* وظیفه مدیران برای استاندارد شدن آثار سینمایی چیست ؟
– وظیفه مدیران این است که با توجه بیشتری به حضور و ورود نیروهای جوان توجه کنند. در فارابی به این مقوله دقت داشتیم. شرط اول حمایت ما از آثار، داشتن پروانه ساخت است اما این شرط لزوما برای حمایت کافی نیست و ما باید با ملاکهای مضمونی و ساختاری این آثار را بررسی کنیم. کارگردان و تهیهکنندهای که پروانه ساخت دارد، برای جلب حمایت به فارابی مراجعه میکند اما بعد از بررسی فیلمنامه به او اعلام میکنیم که این حمایت صورت میگیرد یا نه و با دلایل حرفهای و منطقی حمایت و عدم حمایت خود را اعلام میکنیم. برخی متقاعد میشوند، برخی دیگر منطقی با آن برخورد نمیکنند و طبعا ممکن است متقاعد هم نشوند.
* چقدر ورودیهای بیتخصص و بیتجربه به سینما آسیب میزند؟
– سینما حرفه گران و بسیار تخصصی است. فردی که در گروه تدارکات است، اگر متخصص نباشد به کار آسیب میزند و این مساله در مورد همه عوامل به نسبتهای متغیر وجود دارد. در خارج از کشور عوامل فیلم، علاوه بر کسب تحصیلات آکادمیک، باید سر صحنه حاضر شده و خصوصیات این حوزه را از نزدیک تجربه کنند. روابط اجتماعی در سینما بسیار حرفهای و خاص است و تعریف ویژه خودش را دارد و شاید کار در آن از محیط نظامی هم سختتر باشد، در حالی که در سینمای ایران افراد برای ورود به سینما اینگونه تلاش نمیکنند و حتی سوابق درستی از خود ارایه نمیدهند. این آشفته بازاری که ما سینماگران ایجاد کردیم و به هم رحم نمیکنیم نتایج خوبی در بر ندارد. من به شخصه با ورود افراد با روندی بیحساب و کتاب به عرصه سینما مخالف هستم، البته باید با کارشناسی استعدادهای خوب را کشف و پرورش داد و زمینه را برای فعالیت آنها فراهم کرد.
* در خصوص بررسی فیلمنامهها و استفاده از عنصر جذابیت چه کارهایی در فارابی صورت گرفت؟
– ما بخش فرهنگی این بنیاد را بیش از گذشته فعال کردیم و در طول یک سال بیش از ۴۰۰ فیلمنامه به این بخش ارایه شد که برخی از آنها ارزشمند بودند و در شوراها مطرح گردید. در راستای توجه به مقوله فیلمنامه ما مسابقه جشنواره فیلمنامهنویسی کودک و مسابقه فیلمنامه نویسی انقلاب اسلامی را برای یافتن استعدادهای این حوزه برگزار کردیم. علاقه ما این است که فیلمنامههای خوب ارایه شود. ما موقعیتی در فارابی فراهم کردیم که عزیزان تهیهکننده بتوانند فیلمنامههای مورد نظر خود را برای کارشناسی و استفاده از نظرات کارشناسان در شوراها به این بنیاد ارایه دهند و از نظرات کارشناسان برای هرچه بهتر شدن آثار بهره گیرند حتی اگر تقاضای حمایت یا مشارکت هم نداشته باشند این موقعیت فراهم شده است.
* در حوزه استانداردسازی تولید چه اقداماتی صورت گرفته است؟
– با بررسی متوجه شدیم در حوزه تولید، امکانات و تجهیزات استاندارد محدودی داریم. سپس با رایزنیهایی که با آقای شمقدری صورت گرفت در طول یک سال ۵ دوربین به امکانات فارابی اضافه و دوربینهای حرفهای را وارد کردیم. هم اکنون نیز مشغول بررسی تجهیزات فنی فیلمبرداری مورد نیاز برای تجهیز سینمای کشور هستیم.
* چرا فارابی تنها تجهیزات و امکانات فیلمبرداری وارد میکند و در بخشهای دیگر مثل صدابرداری و جلوههای ویژه امکانات لازم را فراهم نمیآورد؟
– فارابی وظیفه دارد سینما را در حد بضاعت خود حمایت کند. در واقع، فعالیت ما باید به گونهای باشد که مانع ورود و یا فعالیت بخش خصوصی در این حوزه نشویم. در سازمان سینمایی در راستای کاهش تصدیگری این ماموریت پیگیری میشود که بخش خصوصی بیشتر فعالیت کند و نقش فارابی در حوزه ارایه تجهیزات کمرنگتر باشد. در بخش صدابرداری و صداگذاری نیز فارابی در گذشته تجهیزاتی ارایه میداد اما در ادامه تسهیلات لازم به چندین صداگذار داده شد تا لوازم و امکانات را وارد کرده و خود، استودیوها و لابراتوارها را تجهیز کنند. این فعالیت صورت گرفت و فارابی عملا در این حوزه فعالیت نمیکند. بخش خصوصی با توجه به بضاعت محدود خود علاقهای به تامین تجهیزات فنی و حرکتی سنگین ندارد و ما در این بخش حضور بیشتری داریم.
* اگر یک تهیهکننده علاقمند به وارد کردن تجهیزات باشد، فارابی حمایت میکند؟
– بله، اداره کل تجهیزات و فنآوری و توسعه سازمان سینمایی از تهیهکنندگانی که امکانات فیلمبرداری ۳۵ وارد میکنند حمایت میکند و این فعالیت باید به گونهای باشد که تمام سینمای کشور از آن منتفع شوند.
* ارایه پزتیو و نگاتیو به چه صورت است؟
– فارابی هرگونه امکاناتی را باید با قیمت حمایتی به سینماگران ارایه دهد. مثل نگاتیو و پزتیو و… ما فیلمی در جمهوری اسلامی نداریم که از حمایت دولتی استفاده نکرده باشد، همه آثار از این حمایت برخوردار بودهاند، به شیوه ای مختلف از پزتیو و نگاتیو گرفته تا تبلیغات و… در توجه به شرایط اقتصادی موجود با نظر آقای شمقدری قیمت پزتیو و نگاتیو گران نشد، زیرا ایشان معتقدند ما کشوری فرهنگی هستیم و باید به سینماگران توجه بیشتری کنیم.
ما مواد مصرفی استاندارد و درجه یک را سفارش میدهیم که همه فیلمبرداران کشور آن را تایید میکنند. در شرایطی که ما در تحریم هستیم و با توجه به گرانی ارز، خوشبختانه قیمت اقلام مصرفی مثل پزتیو و نگاتیو تغییر نکرده است. متاسفانه چندی قبل یکی از سینماگران به گرانی پوزیتو تاکید کرد، در حالی که اصلا چنین چیزی نیست. ادای اپوزیسیون در کشور ما متاسفانه به یک نوع ژست تبدیل شده و دامن تعداد معدودی از سینماگران را گرفته و آنها احساس میکنند این گونه ژستها، یک امتیاز است در حالی هویت خود را زیر سوال میبرند.
گفت و گو: زهرا قزیلی
Tags:
کافهسینما-سینمای ایران