یادداشت نادر مشایخی برای ارکستر‌های «تلفنی»!

موسیقی ایرانیان – نادر مشایخی: وقتی می‌شنویم وزیر ارشاد گفته: «بحث تعطیلی ارکسترها را نمی‌پذیرد و حتما باید به کارشان ادامه دهند» یا معاون هنری وزارت ارشاد گفته است: «ارکسترها تعطیل نشده‌اند و واژه تعطیلی، جعلی است»، این تصور پیش می‌آید که انگار متوجه نیستند قضیه از چه قرار است. عملا هر دو ارکستر سمفونیک و ملی، فعالیتی ندارند و کار نمی‌کنند؛ چون شش‌ماه است که اعضای این ارکسترها حقوق‌شان را دریافت نکرده‎اند. این حرفی نیست که فقط من گفته باشم بلکه مدارک آن موجود است.

از اواخر قرن نوزدهم وقتی ارکستری از نظر مالی دچار مشکل می‌شد، از سوی حاکمان یا فرمانروایان آن منطقه موردحمایت قرار می‌گرفت تا سرپا باشند و به کارشان ادامه دهند. امکان ندارد هیچ ارکستری خودکفا شود چون هزینه‌های مورد نیاز برای سرپا نگه داشتن یک ارکستر بسیار بیشتر از درآمد آن است. بنابراین در همه کشورها ارکسترها همیشه مورد حمایت قرار می‌گیرند اما برای اینکه تمام بار مالی این حمایت برعهده دولت نیفتد، راهکارهایی در نظر گرفته می‌شود که مهم‎ترین آن، مشارکت نهادهای خصوصی و شرکت‌ها در تولید و نشر آثار هنری است؛ به این صورت که بخشی از مخارج یک ارکستر از سوی دولت و بخش دیگری از طرف حامیان مالی که همان بخش خصوصی می باشند، پرداخت می‌شود. از این طریق دولت می‌تواند از گروه‌های بیشتری حمایت کند، ضمن اینکه بخش خصوصی با سرمایه‌گذاری در کار هنر، مشمول معافیت مالی می‌شود. برای همین پیشنهاد می‌کنم وزیر ارشاد و معاون هنری روی این موضوع تمرکز کنند و به سراغ تعامل با وزارت دارایی بروند تا شرکت‌ها و اشخاصی را که می‌توانند حامیان مالی ارکسترها ‌شوند، مشمول تخفیف مالیاتی قرار دهند.

اگر وضع به همین منوال ادامه پیدا کند و ارکسترها حقوق نگیرند یا حامیان مالی که به صورت منظم و منسجم از گروه حمایت می‌کنند، پیدا نشود، از ارکستر ملی و سمفونیک، ارکسترهای «مناسبتی» باقی می‌ماند و وقتی این اتفاق می‌افتد، الزاما آن ارکستر، ساختمان یک ارکستر سمفونیک را ندارد و من نام آن را ارکستر «خالتوری» می‌گذارم. البته این اتفاق، منحصر به کشور ما نیست و در اروپا هم ارکسترهایی وجود دارند که به آن ارکستر «تلفنی» می‎گویند چون با یک تلفن کارشان را از سرمی‌گیرند ولی ساختمان هنری خاصی ندارند.

منبع: روزنامه شرق/ بازنشر از موسیقی ایرانیان