یک استاد دانشگاه: دانشجویان پزشکی با ورود به بخش بالینی دچار خراش اخلاقی می‌شوند

معاون مرکز تحقیقات تاریخ و اخلاق پزشکی با بیان اینکه بخش مهمی از اخلاق پزشکی در حوزه‌های بالینی و بیمارستانی به صورت برنامه آموزشی پنهان به دانشجویان انتقال می‌یابد، گفت: دانشجویان با ورود به بخش بالینی و ملاحظه رعایت نکردن اخلاق پزشکی توسط اساتید و دانشجویان سال بالاتر دچار خراش اخلاقی می‌شوند.

دکتر کیارش آرامش در گفت‌وگو با خبرنگار «دانشگاهی» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، اظهار کرد: اخلاق پزشکی به عنوان رشته‌ای میان رشته‌ای متاثر از رشته‌های مختلفی مثل فلسفه، حقوق، فقه و علوم دینی و پزشکی است که می‌توان گفت رشته‌ای نسبتا تازه است که از شکل گرفتن آن مدت بسیاری نمی‌گذرد.

وی با بیان اینکه در زمینه آموزش اخلاق پزشکی در کشور ما گام‌های خوبی از لحاظ آموزش نظری برداشته شده است، تصریح کرد: از حدود هفت سال قبل بازنگری برنامه درسی دو واحدی اخلاق پزشکی در دانشگاه علوم پزشکی تهران آغاز شده و نهایی شده است.

وی افزود: همینطور اخلاق پزشکی در سال‌های اخیر به عنوان یک تم طولی که در تمام طول تحصیل برای دانشجویان آموزش داده شود در نظر گرفته شده و برنامه‌ریزی خوبی برای آن انجام شده است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، افزود: در زمینه آموزش نظری اخلاق پزشکی در کشور پیشرفت‌هایی مهمی حاصل شده است، اما اخلاق پزشکی برای دانشجویان پزشکی که در محیط‌های بالینی فعالیت می‌کنند یک بخش مهم دیگر هم دارد که به آن اصطلاحا برنامه آموزشی پنهان می‌گویند که باید به این بعد آموزش اخلاق پزشکی نیز توجه ویژه‌ای داشت.

دانشجویان در حین آموزش بالینی از اساتید سلوک طبیبانه را می‌آموزند

وی با بیان اینکه برنامه آموزشی مخفی در حین کار بالینی و آموزش بالینی از استاد و رزیدنت‌ها و دانشجویان سال بالا به دانشجویان انتقال می‌یابد، تصریح کرد: وقتی استاد، بیماری را معاینه می‌کند در ضمن اینکه دانشجو بخش عملی کار را می‌آموزد، از نوع رفتار استاد با بیمار و نحوه احترام گذاشتن و برخورد استاد با بیمار اخلاق پزشکی را نیز یاد می‌گیرد و الگو برداری می‌کند و سلوک طبیبانه را می‌آموزد.

وی افزود: به نظر می‌رسد در عین حال که نمونه‌های خوبی از رعایت اصول اخلاق پزشکی در دانشگاه‌ها داریم، اما گاهی اوقات به سبب‌های مختلف، عدم رعایت اصول اخلاق پزشکی در جامعه پزشکی از طریق برنامه آموزشی پنهان به دانشجویان منتقل می‌شود.

آرامش ادامه داد: این بخش از آموزش دارای تاثیر بیشتری از آموزش نظری اخلاق پزشکی است، به گونه‌ای که اگر در بخش نظری اخلاق پزشکی بارها به دانشجو گفته شود که باید به بیمار احترام گذاشت، اما در حین معاینه بیمار دانشجو این احترام به بیمار را از سوی استاد خود ملاحظه نکند، بی‌فایده است.

ارتقای باورهای اخلاقی در جامعه پزشکی با موانعی روبروست

وی با بیان اینکه برای ارتقا آموزش اخلاقی پزشکی در محیط‌های بالینی برای دانشجویان پزشکی باید رفتار و نحوه سلوک و باورهای اخلاقی در کل جامعه پزشکی از جمله در محیط‌های آموزشی بالینی ارتقا یابد، تصریح کرد: در حالی‌که به نظر می‌رسد ارتقا باورهای اخلاقی در جامعه پزشکی و محیط‌های بالینی با موانعی رو بروست.

معاون مرکز تحقیقات تاریخ و اخلاق پزشکی با اشاره به بعضی از موانع رعایت اخلاق پزشکی در محیط های بالینی، گفت: یکی از نمونه‌های این موانع نبود تشکل‌های صنفی مستقل پزشکی است که در همه جای دنیا کدهای اخلاق پزشکی را تدوین می‌کنند، آموزش می‌دهند و به دانشجویان منتقل می‌کننددر حالیکه در کشور ما به سبب نبود این تشکل ها بسیار اوقات کدها و منشورهای حقوق بیمار شبیه بخش نامه‌های دولتی و به صورت ابلاغ از بالا می‌شوند.

وی افزود: یکی دیگر از موانع جا افتادن اخلاق در جامعه پزشکی و در نظام سلامت تفاوت فاحش درآمد بین گروه‌های مختلف است که کار تیمی را انجام می‌دهند، به طوری که بعضی از گروه‌های فعال در جامعه پزشکی با یک کار تمام وقت قادر به تامین زندگی روزمره نیستند و عده‌ای دیگر با همان میزان ساعت کار درآمدهای افسانه‌ای و نجومی دارند.

اختلاف فاحش درآمدی بین گروه‌های پزشکی، اخلاق را دچار آسیب می‌کند

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران تصریح کرد: وقتی اختلاف فاحش درآمدی بین گروه‌های پزشکی وجود دارد، اخلاق در این سیستم دچار آسیب می‌شود و این آسیب به شکل برنامه درسی پنهان به دانشجو، انترن و رزیدنت منتقل خواهد شد، به طوریکه دانشجویانی که وارد محیط های بالینی می‌شوند به اصطلاح دچار خراش اخلاقی می‌شوند، به این معنی که هرچه سال‌های تحصیل بالا می‌رود با ملاحظه بی‌اخلاقی‌های گاه و بیگاه حساسیت دانشجویان نسبت به عمل اخلاقی مخدوش می‌شود.

وی افزود: البته دانشجویانی می باشند که حساسیت‌های اخلاقی جدی دارند و آن را پیگیری می‌کنند و نمونه‌هایی از این اشخاص در دانشگاه‌های مختلف حضور دارند، اما روند کلی بر این است که با ملاحظه بی احترامی‌های مکرر به بیماران به تدریج دانشجویان اعتقاد و علاقه و باور اولیه خود را نسبت به احترام گذاشتن به شان انسانی بیمار از دست می‌دهند.

آرامش اظهارکرد: متاسفانه با وجود اینکه از نظر آموزش نظری در سال‌های اخیر گام‌های خوبی در زمینه آموزش اخلاق پزشکی حداقل در بعضی از دانشگاه‌های کشور برداشته‌ایم، اما همچنان روند آموزشی واقعی اخلاقی و اخلاقی‌تر شدن و پیدا کردن حساسیت اخلاقی نزد دانشجویان پزشکی و رزیدنت‌های در طول تحصیل نه تنها مثبت نیست بلکه منفی است.

انتهای پیام