فاطمه استیری: با گذشت بیش از سه دهه از پایه‌گذاری نظام جمهوری اسلامی به عنوان نظامی مبتنی بر اصل مردمسالاری تقریبا هرساله انتخاباتی در سطح شوراهای شهر و روستا، مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان رهبری و یا ریاست جمهوری برگزار شده است. انتخاب ۶ رییس جمهور ماحاصل برگزاری ۱۰ دوره انتخابات ریاست جمهوری طی ۳۳ سال گذشته بوده است.
در این میان به جز ابوالحسن بنی صدر که به دلیل عدم کفایت از این سمت برکنار شد و محمدعلی رجایی که به دلیل ترور شدن دوره ریاست جمهوری خود را کامل به پایان نرساند، سایر روسای جمهور هر یک دو دوره بر کرسی ریاست جمهوری نشسته‌اند.
اولین انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران، ۵بهمن ماه ۱۳۵۸ به فاصله یک سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در شرایطی که دولت موقت مهندس مهدی بازرگان استعفا داده بود برگزار شد. در این دوره از انتخابات تعداد کاندیداها بسیار زیاد بود و در نهایت ابوالحسن بنی صدر به عنوان اولین رییس جمهور نظام جمهوری اسلامی انتخاب شد. امام راحل در مراسم تنفیذ ریاست جمهوری وی اکیدا بر پایبندی بر اسلام و قانون اساسی از سوی رییس جمهور تاکید کردند: «از آقای بنی صدر می‌خواهم که مابین قبل و بعد از ریاست جمهوری در احوال روحی ایشان تفاوتی ایجاد نشود. تنفیذ و نصب اینجانب و رأی ملت مسلمان ایران محدود است به عدم تخلف ایشان از احکام مقدسه اسلام و تبعیت از قانون اساسی.» اما با وجود تاکیدات صریح بنیانگذار انقلاب، مجموع عملکرد بنی صدر در ۱۷ ماه حضورش در پست ریاست جمهوری در همسویی با گروهک مجاهدین خلق (منافقین) و دیگر گروههای ضد انقلاب و مقابله با مجلس شورای اسلامی، قوه قضائیه، شورای نگهبان و برخی دیگر از نهادهای برخاسته از انقلاب در نهایت امام را برآن داشت که وی را از فرماندهی کل نیروهای مسلح برکنار کند و در فاصله ای کوتاه مجلس نیز رای به عدم کفایت و برکناری وی داد.
با ناتمام ماندن دوره ریاست جمهوری بنی صدر و در شرایطی که شورای ریاست جمهوری زمام امور کشور را در دست داشت دومین دوره انتخابات نیز برگزار و محمدعلی رجایی از سوی مردم رای انتخاب شد. دوره ریاست جمهوری رجایی اما بسیار کوتاه بود و او و محمدجواد باهنر نخست وزیر کابینه در انفجار تروریستی به شهادت رسیدند تا دومین رییس جمهور نیز دوران ۴ ساله خود را به پایان نرساند.
به فاصله دو سال از پیروزی انقلاب اسلامی سومین دوره انتخابات ریاست جمهوری نیز برگزار شد تا آیت الله سیدعلی خامنه ای اولین رییس جمهور روحانی نظام جمهوری اسلامی باشد. ایشان دو دوره رییس جمهور بودند و بعد از وی حجت الاسلام و المسلمین هاشمی رفسنجانی، حجت الاسلام سیدمحمد خاتمی و محمود احمدی نژاد هریک دو دوره بر صندلی ریاست جمهوری تکیه زدند.
زمان برگزاری یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری یازدهم برای ۲۴ خردادماه سال ۹۲ مشخص شده است. به همین بهانه آمار ۱۰ دوره پیشین، کاندیداها و مهمترین تحولات و حواشی هر دوره ریاست جمهوری به تفکیک در جدول ذیل آمده است.
/۲۷۲۲۰
دانلود
خبرآنلاین