۱۴ام بهمن ،
ممتاز نیوز : تالاب‌های «شورگل، یادگارلو و درگه سنگی»، «مجموعه تالاب انزلی»، «شادگان،
خورالامیه و خورموسی»، «نیریز و کمیجان»، «انتهای جنوبی هامون پوزک» و
«هامون صابری و هامون هیرمند»، ۶ پایگاه اینترنتی تالابی می باشند که در معرض تغییرات
اکولوژیکی بوده و همچنان در لیست قرمز (فهرست «مونترو») رامسر قرار دارند.
به گفته مسعود باقرزاده کریمی، معاون امور تالاب‌های دفتر زیستگاه‌های
سازمان حفاظت محیط‌زیست با اشاره به این که امسال ۳۰ میلیارد تومان اعتبار
برای احیای تالاب‌ها در استان‌هایی که مستعد تولید گرد و غبار می باشند اختصاص
یافته است می‌گوید: «عمده این اعتبار برای لایروبی رودخانه‌هایی که وارد
تالاب‌ها می‌شوند و احیای مسیل‌ها، تعیین مرز و حریم تالاب‌ها و به‌کارگیری
سیستم‌های پایش اختصاص یافته است.»
به گزارش ممتاز نیوز به نقل از تهران امروز ؛ مسعود باقرزاده کریمی در خصوص فهرست
مونترو کنوانسیون رامسر می‌گوید: تالاب‌هایی که دچار تغییرات شدید
اکولوژیکی شده‌اند در مونترو لیست کنوانسیون رامسر قرار می‌گیرند که این
تالاب‌ها یا دچار دستکاری انسان یا تغییرات اقلیمی شده‌اند که برگشت به
شرایط طبیعی آنها نیازمند اعمال مدیریت‌های ویژه در جلوگیری از تغییر
کاربری‌ها و استفاده انسانی، تامین حقآبه مورد نیاز، عدم تجاوز به عرصه‌های
تالابی و … است. اما سوال اینجاست که آیا اعتبارهایی که سازمان
محیط‌زیست برای احیای تالاب‌ها دریافت کرده است می‌تواند تالاب‌هایی که در
مرز مرگ قرار دارند را احیا و به فهرست عادی کنوانسیون رامسر برگرداند.
شورگل، یادگارلو و درگه سنگی
زخم اصلی را سد حسنلو به تالاب‌های شورگل، یادگارلو و درگه سنگی زد.
ایجاد زهکش سد حسنلو سبب خشک شدن تالاب‌های «یادگارلو و درگه سنگی» شد.
البته برداشت بی‌رویه از آبهای زیرزمینی و راندمان پایین آبیاری کشاورزی
هم از جمله دلایلی بود که این تالاب‌ها را به فهرست مونترو کنوانسیون رامسر
وارد کرد. باقرزاده کریمی دربارهٔ آخرین اقدامات انجام شده برای تالاب‌هایی
که دچار تغییرات شدید اکولوژیکی در کشور شده‌اند می‌گوید: درخصوص پایگاه اینترنتی
تالابی «شورگل، یادگارلو و درگه سنگی» موضوع تامین حقآبه از سد حسنلو و
تعیین حدود تالاب، حذف عوامل تخریب، جلوگیری از توسعه چاه‌های کشاورزی و
مدیریت منابع آب در حال پیگیری است که به نظر می‌رسد می‌توانیم این پایگاه اینترنتی
تالابی را از فهرست مونترو کنوانسیون رامسر خارج کنیم.
تالاب انزلی
تالاب انزلی به وسعت ۱۵ هزار هکتار از سال ۱۹۹۳ وارد فهرست قرمز مونترو
شد و آینده نزدیکی برای خارج آمدن از آن دیده نمی‌شود. کسانی که تیشه به
ریشه درختان زدند نمی‌دانستند که عناصر طبیعت در زنجیره جداناشدنی باهم
ارتباط دارند و زمانی که جنگل‌ها و مراتع بالادست تخریب می‌شود، نتیجه تلخ
آن کاهش عمق تالاب از ۶ به ۲ متر در ۳۰ سال قبل شده است. البته سبب
دیگری هم برای مرگ غم انگیز تالاب انزلی وجود دارد و آن ورود پسآب‌های
شهری، صنعتی، کشاورزی و ورود گونه غیربومی آزولا از سوی وزارت جهاد کشاورزی
است.
همین دلایل کافی است تا فهرست مونترو آژیر قرمز را برای تالاب
بندرانزلی به صدا درآید. به نقل از معاون امور تالاب‌های دفتر زیستگاه‌های
سازمان حفاظت محیط‌زیست، پروژه‌ای با همکاری مرکز همکاری‌های ژاپن (جایکا)
در حال انجام است؛ از سوی دیگر موضوع نصب تله‌های رسوب‌گیر، جلوگیری از
ورود پسآب‌ها و سموم کشاورزی، کنترل منابع آب، جلوگیری از تبدیل اراضی
تالابی به کشاورزی و مدیریت پسماندهای کشاورزی در خصوص این تالاب در حال
انجام است. هرچند معتقدیم یکی از سخت‌ترین اقدامات می‌تواند خروج تالاب
انزلی از فهرست تالاب‌های دچار تغییرات شدید اکولوژیکی باشد.
تالاب‌های شادگان، خورالامیه و خورموسی
برای تالاب شادگان آینده خوشی پیش‌بینی نمی‌شود، حتی با وجود اعتباری
که سازمان محیط‌زیست تصویب کرده است چون ساخت و سازهای نفتی همچنان نفس آن
را تنگ می‌کند تا یکی از سدهای بزرگ ورود گردو‌غبارهای عربی، خود به منشأ
ایجاد گردو غبار تبدیل شود. این تالاب به وسعت ۴۰۰ هزار هکتار از سال ۱۹۹۳
وارد فهرست مونتروشد. آلودگی‌های نفتی و زهکش‌های بسیار شور صنایع کشت و
صنعت نیشکر جنوب سبب زخم‌های عمیقی شد تا این تالاب هم در لیست قرمز رامسر
قرار بگیرد.
او به پایگاه اینترنتی تالابی «شادگان، خورالامیه و خورموسی» اشاره
می‌کند و می‌گوید: این پایگاه اینترنتی یکی از پایگاه اینترنتی‌های طرح حفاظت از تالاب‌های
بین‌المللی ایران است و یکی از مهمترین مشکلات آن موضوع صنایع اطرافش است.
لذا پیگیری‌هایی در این خصوص و همچنین دربارهٔ تعیین حقآبه، جلوگیری از
تغییر کاربری و تخریب اراضی در آن صورت گرفته و طرح پایلوت تالاب شادگان
نیز با همکاری جوامع محلی در حال انجام است.
نیریز و کمیجان
نیریز و کمیجان زخم عمیقی از خشکسالی درسال ۱۹۹۰ خوردند. خشک شدن تالاب
و کمبود آب و بهره‌برداری از منابع آبی برای کشاورزی سبب شد تا آنها هم
در فهرست مونترو قرار بگیرند. باقرزاده کریمی دربارهٔ پایگاه اینترنتی تالابی «نیریز و
کمیجان» می‌گوید: «تامین حقآبه این تالاب با وزارت نیرو مذاکره شده و
پیشرفت‌های خوبی صورت گرفته که امیدواریم تعرض و استفاده بی‌رویه از آب این
تالاب که یکی از عوامل تخریب آن است هرچه سریع‌تر متوقف شود. از سوی دیگر
در تلاشیم با همکاری جوامع محلی و روستایی کودهای شیمیایی را در اطراف این
تالاب حذف و نسبت به کشت ارگانیک محصولات زراعی اقدام کنیم.»
تالاب‌های هامون
دلایل مرگ تالاب‌های هامون بین دو کشور ایران و افغانستان تقسیم می‌شود
و شاید سهم افغانستان بسیار بیشتر از ایران باشد. این تالاب‌ها در انتهای
جنوبی هامون پوزک به وسعت ۱۰ هزار هکتار و هامون صابری و هامون هیرمند به
وسعت ۵۰ هزار هر دو در سال ۱۹۹۰ وارد لیست قرمز مونترو شدند. ایجاد
سازه‌های آبی در افغانستان، تخصیص آب برای مقاصد شرب و کشاورزی از سوی
ایران و افغانستان و ورود ماهی غیربومی «آمور» از سوی شیلات که نسل نی‌های
منطقه را از بین برده کافی بود تا یکی از مهمترین تالاب‌های ایران در
فهرست مونترو کنوانسیون رامسر قرار گیرد. باقرزاده کریمی مهمترین موضوع
تالاب‌های هامون راتامین حقآبه می‌داند و می‌گوید: «در این خصوص مذاکرات
متعددی با طرف افغانی داشتیم و کارگروه مشترکی نیز در این زمینه تشکیل شده
است که امیدواریم طرف افغانی به تعهدات خود در خصوص تامین حقآبه این تالاب
عمل کند.»
«مسعود باقرزاده کریمی»، معاون امور تالاب‌های دفتر زیستگاه‌های سازمان
حفاظت محیط‌زیست با اشاره به اینکه تالاب به مکانی اطلاق می‌شود که آب
عامل اصلی برای محیط‌زیست گیاهی و جانوری آن باشد،می‌گوید: کلیه محیط‌های
رودخانه‌ای، دریاچه‌ها، کرانه‌های ساحلی، جنگل‌های حرا، لجنزارها، تپه‌های
مرجانی و محدوده‌هایی از سواحل دریاها و دریاچه‌ها که عمق آنها در
پایین‌ترین حد جزر بیش از ۶ متر نباشد، در زمره تالاب‌های طبیعی قرار
می‌گیرد. همچنین محیط‌های آبی ساخته بشر نیز نظیر حوضچه‌های پرورش ماهی و
دیگر سدها، کانال‌های آب و غیره نیز در زمره تالاب‌ها قرار می‌گیرند.
کنوانسیون رامسر
ایران بنیانگذار کنوانسیون رامسر (کنوانسیون حفاظت از تالاب‌های جهان)
است که در این فهرست بیشترین تالاب‌های ثبت‌شده به ترتیب متعلق به انگلیس،
مکزیک و استرالیاست. در حالی که ارزش اکولوژیک تالاب‌ها ۱۰ برابر جنگل‌ها و
۲۰۰ برابر زمین‌های زراعی است، تالاب‌های ۲۷ کشور در قالب ۴۸ پایگاه اینترنتی تالابی
در فهرست مونترو کنوانسیون رامسر (فهرست قرمز) قرار گرفته‌اند که به ترتیب
یونان با ۷ تالاب، ایران ۶ تالاب، جمهوری چک با ۴ تالاب، بیشترین مونترو
تالاب‌ها را دارند. همچنین نام ۳۲تالاب ۲۰ کشور جهان نیز به سبب بهبود
شرایط اکولوژیکی تالاب‌هایشان از این فهرست خارج شده است.
منبع: ممتاز نیوز
باز بازنشر: پورتال خبری ممتاز نیوز www.momtaznews.com