سوال:
طبق چند فقره وقفنامه قسمتی از آب موقوفه به ترتیب وقف بر شرب منازل شده، آیا فرد یا سازمان غیر از متولی شرعا می‌تواند در موقوفه دخل و تصرف کند و امتیاز آب به افراد غیر از نظر واقف بفروشد یا خیر ؟
آیا متولی یا اداره اوقاف یا هر مقام دیگر شرعا می‌تواند بدون رعایت تقدم و تاخر قبل از مشروب شدن چندین خانه مورد نظر واقف که موقوف علیهم اصلی هستند اجازه دهد؟
جواب:
بسمه تعالی
از وقف باید زیر نظر متولی شرعی و در جهت وقف استفاده شود و تغییر ندهند و فروش آب که وقف بر مصارف خاصه شده جایز نیست و باید به همان کیفیت وقف عمل شود و با فرض اعتبار ترتیب در وقف باید به ترتیب استفاده کند و صرف آب موقوفه در غیر جهت وقف و خارج محدوده آن جایز نیست، و چنانچه در موضوع اختلافی باشد باید به دادگاه‌های ذیربط مراجعه شود.
سوال:
یک قنات، یک چهارک از آن وقف بوده است، قنات خشک شده و ورثه واقف در پنج فرسخی این قنات موتوری داشتند و از این موتور یک چهارک وقف کرده اند و پس از چندی و با فاصله سه فرسخی از موتور اول موتور دیگری را گذاشتند و با یک چهارک از موتور دوم را هم وقف کرده‌اند و اخیرا موتور سومی را گذاشتند. سوال کرده اند آیا واجب است از این موتور سوم هم چیزی وقف کنند یا خیر؟
جواب:
بسمه تعالی
وقف واجب نیست، ولی اگر آب وقف را جذب می‌کند باید مراعات شود، والله العالم.
سوال:
لطفا نظر مبارک را در رابطه با مساله ذیل بیان فرمایید: آبی است موقوفه جهت شرب محلی که توسط آب انبارهایی مشروب می‌شده ولی در زمان فعلی آب انبارهای مذکور کمتر قابل استفاده است و چه بسا بخش عمده آن آبها توسط بعضی جهت کشاورزی استفاده می‌شود، با توجه به کثرت نفوس آن اهالی و ساخت منابع جدید الاحداث و کمبود آب جهت شرب آیا اجازه می‌فرمایید که آب مذکور به منابع برده شود برای شرب تمام اهالی و آیا می‌توان از آب مذکور جهت استحمام استفاده کرد یا خیر ؟
جواب:
بسمه تعالی
اگر برای آشامیدن وقف شده است باید در همان جهت صرف شود و ذخیره آن در منابع جدید مانعی ندارد.
سوال:
آبی است که ۷/۱ آن وقف مسجد و امامزاده است که درآمد و وجه الاجاره آن صرف تعمیرات مسجد و امامزاده بشود آیا جایز است (بدون در نظر گرفتن وجه الاجاره) آن آب را به خانه‌های روستایی و یا شهری لوله کشی کرد یا خیر ؟
جواب:
بسمه تعالی
بدون مراعات مصلحت و جهت وقف و نظر متولی شرعی جایز نیست.
سوال:
اگر کار و عمل لوله کشی بدون در نظر گرفتن وجه الاجاره انجام پذیرد آیا وضو گرفتن و یا غسل کردن و به طور کلی تصرف در آن آب جایز است یا خیر ؟
جواب:
بسمه تعالی
اشکال ندارد.
سوال:
اگر مردم و یا متولیان وجه الاجاره را عادلانه در نظر بگیرند و آن را در همان مسجد و یا امامزاده خرج کنند وضو گرفتن و غسل کردن و تصرف نمودن در آن آب جایز است یا خیر ؟
جواب:
بسمه تعالی
باید به نظر متولی شرعی و مراعات مصلحت و جهت وقف عمل شود.
سوال:
اگر مردم و یا متصدیان لوله کشی به طور عمومی و دسته جمعی به این کار اقدام نکردند ولی عده ای به طور انفرادی بینهم و بین الله وجه الاجاره عادلانه ای نسبت به مصرف خود در نظر بگیرند و آن را به هیات رسیدگی امور مسجد و یا امامزاده بدهند که در تعمیرات آنها مصرف شود آیا در این صورت تصرف آن عده در آن آب جایز است یا خیر؟
جواب:
بسمه تعالی
حکم همان است که در مساله قبل گفته شد و غیر از آن اشکال دارد،والله العالم.
سوال:
مستدعی است نظر مبارک نسبت به سوال ذیل بیان فرمایید:
آیا سفره آبی موجود در زیر اراضی موقوفه تابع وضع زمین (وقف) است یا نه؟
جواب:
بسمه تعالی
آب زیر زمین وقفی حکم وقف را ندارد، بلی اگر چاه در زمین وقفی حفر شده باشد حکم وقف دارد.
سوال:
در یکی از روستاها حدود ۲۰ الی ۳۰ سال پیش مردم از طریق آب قنات زمین‌های کشاورزی خود را آبیاری می‌کردند در همان زمان آب قنات به چند شبانه روز تقسیم می شد که در این میان یک شبانه روز وقف می شود و تا زمانی که آب قنات موجود هست هیچگونه مشکلی پیش نمی‌آید منتهی پس از گذشت چند سال آب قنات کم کم زائل شده و به کلی خشک می شود، مالکین پس از خشک شدن آب قنات به فکر چاه عمیق می‌افتند و به اطلاع اداره اوقاف شهرستان می‌رسانند که آب قنات خشک شده اگر شما هم قصد شرکت در چاه عمیق را دارید باید بابت موتور و مخارج دیگر شریک شوید که هیچگونه جوابی از اداره اوقاف نمی‌آید پس از زدن چاه عمیق و نصب موتور زمانی می‌گذرد که یک باره اداره اوقاف اعلام وجود می‌کند اما با اعتراض شدید مالکین روبرو می‌شود و مالکین اعلام می‌دارند آب قنات خشک شده و عنوان وقف هم عوض شده و چاه عمیق زده شده است، الان این مساله مورد اختلاف مالکین و اوقاف است که آیا موقوفه از چاه سهم دارد یا خیر؟
جواب:
بسمه تعالی
اگر چاه در زمین موقوفه حفر شده باشد تمام چاه وقف است و اگر در زمین مشترک بین وقف و ملک حفر شده نسبت به سهم وقف موقوفه است و هرگونه تصرف در آن باید زیر نظر متولی شرعی موقوفه و صلاح وقف باشد و اگر در زمین ملک شخصی یا زمین مباح حفر شده اختصاص به مالکین آن دارد.
فراهنگ ۱۸۸۳**۱۵۸۸
انتهای خبر / خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) / کد خبر ۸۰۲۰۲۳۶۷
ایرنا: خبرگزاری جمهوری اسلامی