تحریم راه حج از طریق بصره توسط شاه سلیمان صفوی

دکتر رسول جعفریان در یادداشتی با عنوان «نشانه های (۴)» در خبرآنلاین، مطلبی را دربارهٔ تحریم راه حج از طریق بصره توسط شاه سلیمان صفوی را آورده که نشانگر زوایای مثبت این تحریم است. در ادامه این بخش از کتاب «سفرنامه» شاردن را بخوانید.
«روز شانزدهم فرستاده متشخصى از طرف پادشاه بصره براى عرض ابلاغ مراتب یگانگى و آشتى و صفا وارد اصفهان شد. شخصیّت مهمى به نام میرحاجى یا امیر الحاج نیز همراه وى بود. امیر الحاج عنوان رؤساى کاروانهاى بزرگى مى‏باشد که به زیارت مکّه مى‏روند. مکّه از جمله شهرهاى عربستان است، و تا شعاع بیست فرسنگى آن براى مسلمانان آن سرزمین مقدس است. قصد و هدف این دو از آمدن به پایتخت ایران این بود تا از شاهنشاه استدعا و التماس کنند منع سفر کردن زائران را به مکّه از راه بصره لغو کند. توضیح این که چون عاملان بصره به زائران ایرانى هنگام درآمدن و عبور از آن شهر آزار بسیار مى‏کردند، و ناروا عوارض سنگینى از ایشان مى‏گرفتند دربار ایران دستور داده بود از راه دیگر به مکه سفر کنند. اتخاذ این تصمیم و اجراى آن مردم بصره را از درآمد بسیارى که از این راه نصیبشان مى‏کرد محروم کرد و بسى نگذشت بر اثر نقصان این عواید سرشار زندگى قاطبه مردم بصره به تنگدستى و سختى انجامید. پیش از آن هر سال قریب ده هزار نفر از راه بصره به مکه مشرف مى‏شدند، و از چند سال پیش زائران راهى دیگر اختیار کرده بودند. پاشاى بصره ضمن نامه‏اى که همراه این دو شخصیّت به دربار ایران فرستاده بود معروض داشته بود که وى خطاکارانى را که مایه ایذاء و آزار زائران ایرانى مى‏شده‏اند به سختى مجازات کرده و همه‏گونه سببات آسایش و رفاه و رضاى زائرانى را که از بصره مى‏گذرند فراهم آورده، و از این پس مى‏توانند بى‏هیچ نگرانى از پرداخت عوارض سنگین و مزاحمتهاى دیگر با خیال راحت از این راه به زیارت مکّه بروند.

امیر الحاج متعهد شد که از آن پس هیچ‏یک از زائران ایرانى از مأموران بصره گله و شکایت نداشته باشد، و چندان در این‏باره پافشارى کرد که استدعایش پذیرفته شد. از آن پس خیمه بزرگى در بازار کهنه شهر برپا داشت، و اعلام کرد کسانى که مایل به زیارت خانه خدا مى‏باشند اعم از زن یا مرد مى‏توانند به آنجا مراجعه و نام‏نویسى کنند، و او با هزینه‏اى نه بسیار بسیار، وسایل مسافرت ایشان را فراهم مى‏کند.» (سفرنامه شاردن ج ۲، ص ۶۱۵ ـ ۶۱۷)

/۶۲۶۲

  دانلود