معنویت رمضانی و کاهش وقوع جرم

به گزارش خبرگزاری مهر، جامعه ایمانی و قرآنی ما در این ماه، برای خیزش و حرکت آماده است چرا که به برکت جریان معنویت، بسیاری از آلودگی‌ها و شرارت‌ها در جامعه کاسته می‌شود و انگیزه‌های مجرمانه از بین می‌رود و زمینه اصلاح جامعه فراهم می‌شود.

تجربه در سال‌های گذشته نشان داده است که در ماه رمضان جرایم خاص و مشهود کمتر اتفاق می‌افتد و در این ماه به خاطر برخی تغییر رفتارها و مراسم مذهبی جوی در جامعه ایجاد می‌شود که سدی در برابر وقوع جرایم است و جرایمی نظیر قتل عمد، سرقت مسلحانه و آدم‌ربایی کاهش چشمگیری می‌یابد.

در آموزه‌های دینی ما نیز تاکید شده که در ماه مبارک رمضان شیاطین در بند ‌شده و وسوسه ارتکاب امر گناه در جامعه کمتر می‌شود. در این ایام مبارک حتی کسانی که در طول ۱۱ ماه سال نماز نمی‌خوانند، روزه می‌گیرند و نماز می‌خوانند و به خداوند نزدیک‌تر می‌شوند. با توجه به این اعتقاد مومنان که سرنوشت یک سال انسان در شب‌های ماه مبارک رمضان تعیین می‌شود، انسان‌ها بیشتر مواظب اعمال خود هستند.

باید توجه داشت که این مساله بر مجرمان هم تاثیر می‌گذارد. البته منظور مجرمان حرفه‌ای سارقان مسلح و کیف‌قاپ‌ها نیستند. منظور جرایم عادی و سبک که توسط مجرمان غیرحرفه‌ای صورت می‌گیرد به طرز چشمگیری کاهش پیدا می‌کند.

باید از این فضا استفاده شود تا جرایم در دیگر ماه‌های سال هم روندی رو به کاهش داشته باشند: وقتی این پتانسیل وجود دارد که با استفاده از فرهنگ اسلامی و خداپرستی وجدان جامعه بیدار شود و وقوع جرم کاهش پیدا کند مسوولان وظیفه دارند با فرهنگ‌سازی این معنویت را در جامعه نهادینه کنند.

در جامعه مذهبی ایران، ماه مبارک رمضان از ارزش خاصی برخوردار است. رمضان ماهی است که در آن جو معنویت بر جامعه حاکم می‌شود و افراد نیز تحت تاثیر این جو قرار می‌گیرند. از گذشته بزرگان دین و اهل خرد توصیه کرده‌اند که در این ایام افراد باید توجه خاصی به اعمال خود داشته باشند و مواظب رفتار خود باشند. این باورهای مذهبی در کاهش جرم در ماه رمضان نقش تعیین‌کننده‌ای دارد.

همه افراد فطرت پاک دارند و دارای وجدان این آموزه در دین ما وجود دارد که بخشش گناهان در این ماه بیشتر صورت می‌گیرد. مجرمان که زمانی انسان‌هایی پاک بوده‌اند و تحت تاثیر عوامل اجتماعی، فرهنگی و… مرتکب جرم شده‌اند با تکیه بر این آموزه جرم را در این ماه ترک می‌کنند، اما مجرمان حرفه‌ای که مرتکب جرایمی چون قتل و غارت می‌شوند کمتر تحت تاثیر این روحیه معنوی قرار می‌گیرند.

در این رابطه باید تمام اجزای جامعه دست به دست دهند تا بتوان از چنین فضای معنوی‌ای بهره برد. در ماه مبارک عاطفه بین مردم بیشتر می‌شود و به واسطه صله ارحام و مراسم افطاری محبت‌ها زیاد می‌شود. تک‌تک شهروندان باید از این فضا برای تجدید روحیه بهره بگیرند.

توسعه این فرهنگ در گرو انجام وظیفه درست مسوولان است. نهادهای اجتماعی و فرهنگی از یک‌سو و شهروندان از سوی دیگر باید به توسعه روح معنویت در جامعه کمک کنند. می‌توانیم هر روز را روز خدا و عید بدانیم.

روزه یک سیستم کنترل کننده است که به افراد چگونگی به تعویق انداختن نیازهایشان را می آموزد تا هنگام هیجان و احساس شدید نیاز، تفکرات خود را کنترل کنند و رفتاری آرامش داشته باشند.

بر اساس آمار های پژوهشگران روزه آثار اجتماعی آشکار و پنهان زیادی دارد. نخستین تاثیر اجتماعی روزه بازسازی روابط افراد جامعه و کاهش آسیب ها و انحراف های اجتماعی است.

رمضان فرصت مناسبی است که از سویی گروه های مختلف اجتماعی را به هم نزدیک کرده و به انسجام اجتماعی می رساند و از سویی دیگر همفکری و انسجام اجتماعی می رساند و از سویی دیگر همفکری و انسجام اجتماعی را در سازمان های دینی از قبیل مساجد افزایش می دهد رمضان بستری را فراهم می کند تا شاخص های راستگویی ، صداقت و سلامت اجتماعی افزایش یابد . این موضوع موجب پویایی جامعه و تقویت اعتماد اجتماعی در میان اعضای خانواده و دیگر نهاد های اجتماعی می شود.

تاثیر اجتماعی دیگر رمضان تقویت و بالندگی هنجار ها و ارزش های اجتماعی است به طوریکه در ماه رمضان بسیاری از هنجار های دینی مطلوب که به فراموشی سپرده شده بود ، آرام آرام شادابی می باد و رویش دوباره پیدا می کند.

مهمترین و زیبا ترین تاثیر رمضان ایجاد فضاهای جمعی و در نتیجه تقویت وجدان اجتماعی است. زیرا در ماه رمضان فضایی جدید در جامعه شکل می گیرد که در آن فضا روابط افراد بهبود می یابد.

در حیطه خلاف های اجتماعی یکی از محرک های جرم و جنایت در جامعه افکار غلط و عواطف و احساسات پرخاشگرانه است، وقتی فرد روزه داری تمرین می کند که سموم فکری در ذهنش تکرار نشود و به جای آن احساسات و افکار مثبت را جانشین کند حتی تصور عمل غیر اخلاقی به ذهنش نمی رسد.

در واقع اگر فرد از نظر مدل های روانشناختی افکارش را تصحیح کند آرامش خود را حفظ می کند و این آرامش نخست در بعد عاطفی و هیجانی دیده می شود که فرد افسرده ، بدبین و مضطرب نمی شود و بلافاصله در بعد رفتاری هم دیده می شود و فرد با دیگران تعامل ها و رفتار های خوشایند و مناسبی داشته و به جای پرخاشگری به خطاهای دیگران با نظر اغماض می نگرد و به جای ممانعت و امساک بخشایشگری و سخاوت را در پیش میگیرد و نوع دوستی او تقویت می شود وقیتی تک تک افراد جامعه اصلاح شدند و روابط بین فردی سامان گرفته ، خود به خود جرم و جنایت و تعارض ها و برخورد های اجتماعی پایین می آید.

بر این اساس چون در ماه مبارک رمضان مردم به دستورات الهی توجه دارند که اثر وضعی دارد و خود به خود جامعه یک فضای اخلاقی – اسلامی پیدا می کند و از طرفی هم آنانی که دنبال جرائم ، رذایل و بد اخلاقی ها در جامعه هستند در این ماه نمی توانند مانور داشته باشند و همانطور که بعضا در روایات هست که در این ماه ابلیس و شیطان در زنجیر هستند واقعا می توان گفت با روزه گرفتن و توجه به احکام الهی از سوی مردم رذایل اخلاقی هم به زنجیر کشیده می شود.

سرهنگ جهانگیر کریمی _ معاون اجتماعی فرمانده انتظامی استان اصفهان