نانودکتر برای مقابله با بیماری‌ها

سلامت > تحقیقات– ممتازنیوز:
پژوهشگران می‌گویند مشکلات بزرگ در پزشکی را می‌توان با ذرات ریز نانو حل کرد.

به گزارش لایو ساینس در طول دهه گذشته انقلابی در حوزه به اصطلاح “نانوپزشکی” رخ داده که باعث ایجاد داروهای جدیدی شده است که مانند ماشین سلولی خود ما عمل می‌کنند، و نیز روبات‌های ریزی که ممکن است به پزشکان برای تشخیص و درمان بیماری‌ها کمک کنند.

یکی از این ابداعات یک داروی ضدسرطان است که شامل ذرات با درازای ۱۰۰ نانومتر است. به گفته دکتر امید فرخزاد، رئیس آزمایشگاه نانوپزشکی و مواد زیستی در بیمارستان بریگهام و زنان در بوستون در پنلی که در “جشنواره جهانی علوم” در نیویورک برگزار شد، این ذرات آنقدر کوچکند که ۱۰۰۰ تای آنها را می‌توان در قطر یک موی انسان جا داد. 

به گفته فرخزاد این ذرات با مولکول‌های آب‌مانندی پوشیده شده‌اند که مانع شناسایی آنها بوسیله دستگاه ایمنی فرد می‌شود. سطوح این ذرات حاوی مولکول‌هایی است که مانند GPS به آنها کمک می‌کنند که به دنبال سلول‌های سرطانی بروند.

در بررسی که سال گذشته فرخزاد و همکارانش در جورنال Science Translational Medicine منتشر کردند نشان دادند این نانوذرات می‌توانند در انسان‌ها دوز بسیار بالاتر دارو را به سلول‌های سرطانی نسبت به سایر سلول‌ها در بدن برسانند. بررسی‌های بعدی نشان خواهد داد که آیا این نانوذرات می‌توانند در درمان تومورها تاثیربخش باشند.

دانشمندان همچنین نانوذراتی ساخته‌‌‌‌اند که می‌توانند هنگامی که میزان قند خون بدن بیش از حد بالا رود، آن را حس کنند، و انسولین از خود آزاد کنند، یعنی هورمونی که امکان جذب قند بوسیله سلول‌ها را فراهم می‌کند. 

فرخزاد می‌گوید این شیوه درمانی تا به حال در موش‌ها آزمایش شده است. این نانوذرات خاص برای درمان مبتلایان به دیابت ساخته شده‌آند که در حال حاضر مجبورند با سوراخ کردن نوک انگشتان‌شان به طور دوره‌ای قند خون‌شان را اندازه بگیرند، و به خودشان انسولین تزریق کنند.

پژوهشگران می‌گویند ایده استفاده از ماشین‌های ریز درون بدن ممکن است مانند داستان‌های علمی تخیلی به نظر برسد، اما در حقیقت، سلول‌های خود ما نیز حاوی “ماشین‌های” ریزی هستند که طبیعت آنها را ساخته است. پیشرفت‌ها در تکنولوژی اکنون به پژوهشگران اجازه می‌دهد که این ماشین‌های طبیعی را به سطح جدیدی برسانند.

متین سیتی، استاد انستیتوی مهندسی مکانیک و روباتیک در دانشگاه کارنگی ملون که در این پنل حضور داشت، در این باره گفت: “طبیعت از طریق تکامل راه‌حل‌هایی ایجاد کرده است که آنقدر مناسب بوده‌اند که تا به حال باقی مانده‌اند. اما ما می‌توانیم به فراتز از این حد برویم.”

او می‌افزاید: “ما به این علت می‌توانیم به فراسوی طبیعت برویم که محدودیت‌های آن را نداریم.”

سیتی و همکارانش یک روبات به اندازه نوک انگشت تولید کرده‌اند که طوری طراحی شده که شخص بتواند آن را ببلعد؛ این روبات دارای دوربین و نور LED است برای دیدن درون مجرای گوارشی است. این روبات مغناطیسی است و پزشک حرکت آن با مغناطیسی از بیرون بدن کنترل می‌کند. این روبات می‌تواند دارو به دستگاه گوارش برساند و نمونه‌های کوچک بافتی را برای تشخیص بیماری‌ها بردارد.

به گفته سیتی این روبات تا به حال در حیوانات آزمایش شده است.

ایمنی و بی‌خطر بودن هم در نانوپزشکی اهمیت زیادی دارد. سیتی طراحی روباتش را که در ابتدا دارای “پاهایی” برای حرکت بود، تغییر داد، زیرا این ساختارها باعث آسیب زدن بیش از حد به بافت‌ها می‌شدند. به گفته این روبات اکنون با غلتیدن حرکت می‌کند.

فرخزاد گفت سایر پژوهشگران در تلاش هستند که نانوذراتی را با مواد قابل‌تجزیه زیستی بسازند، یعنی موادی که با تجزیه شدن به موادی بدل شوند که به طور عادی در بدن موجودند.

فرخزاد اشاره کرد بسیاری از درمان‌هایی که امروزه استاندارد شمرده می‌شوند، مانند پرتوتابی برای سرطان، در ابتدا به خاطر غیرایمن بودن مورد انتقاد قرار داشتند.

او گفت: “همه تغییرات انقلابی در پزشکی در ابتدا با شک و تردیدهای بسیار درباره پیامدهای درازمدت‌شان روبرو بوده‌اند.”