چالشهای ساختمان‌سازی در ایران

به گفته یک استاد دانشگاه ۹۰ درصد ساختمانهایی که تحت نظارت سازمان نظام مهندسی ساخته می‌شوند دارای ایرادات اساسی هستند.

دکتر”مهرزاد تحملی” به مناسبت هفته کاهش آثار بلایای طبیعی در گفت‌و گو با خبرنگار ایسنا، با اشاره به اینکه سالانه ۱۰ هزار زلزله در ایران رخ می‌دهد که حدود هزار مورد آن بالای سه ریشترهستند، اظهار کرد: به لحاظ لرزه‌خیز بودن، کشورمان بعد از کشور ژاپن در جایگاه دوم قرارداد و متاسفانه از لحاظ تعداد کشته‌های زلزله نیز در میان پنج کشور اول دنیا قرار گرفته است.

تحملی افزود: مطالعات لرزه‌خیری در پهنه زاگرس نشان می‌دهد که هر ۱۰ سال یک بار، یک زلزله هفت ریشتری در این منطقه رخ خواهد داد.

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد کرمانشاه، یکی از مهمترین راهکارهای پایین آوردن آمار کشته‌های زلزله را درست و اصولی ساختن ساختمانها و از سوی دیگر مقاوم‌سازی ساختمانهای ساخته شده عنوان کرد.

به گفته تحملی، در ایران در بحث احداث ساختمانها از لحاظ علمی و تئوری در سطح قابل قبولی قرار داریم، اما از نظر اجرایی وضعیت مناسبی نداریم.

وی با بیان اینکه در ایران ساختمان‌سازی در دو بخش خصوصی و دولتی انجام می گیرد، گفت: عمده ساختمانهای ساخته شده توسط بخش دولتی به خاطر استفاده از مهندسین مشاور در طراحی و وجود ناظر مقیم از کیفیت و مقاومت بیشتری نسبت به ساختمانهای خصوصی برخوردارند.

او ادامه داد: ساختمانهای احداث شده توسط بخش خصوصی که تحت نظارت سازمان نظام مهندسی قرار دارند(ناظر آنها از سوی نظام مهندسی تعیین می شود)، به علت اینکه ناظر مقیم ندارند و ناظر دوره‌ای هشت بار در طول ساخت آنها را بررسی می‌کند، از کیفیت و مقاومت لازم برخوردار نبوده و در زلزله‌ها بیش‌ترین خسارت و آسیب را متحمل می‌شوند.

این عضو هیات مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان کرمانشاه، در ادامه با بیان اینکه ساخت درست ساختمانها مهمتر از مقاوم‌سازی آنها است، این دو را مقوله‌ای جدا از هم عنوان و اظهار کرد: مقاوم‌سازی زمانی انجام می‌گیرد که کار اجرای سازه پایان یافته و بعد از اتمام کار اشکالاتی که در ساختمان وجود دارد و آن را در برابر زلزله نا ایمن می‌کند توسط مقاوم‌سازی تا حدی برطرف می‌شود.

وی تصریح کرد: کیفیت یک ساختمان که از پایه درست ساخته شود با ساختمانی که مقاوم‌سازی شده است قابل قیاس نیست، زیرا در مقاوم‌سازی ساختمان به عنوان مثال اگر اشکال در پی ساختمان باشد نمی‌توان برای آن کاری انجام داد.

تحملی، اجرای غیر تخصصی و استاندار نبودن مصالح استفاده شده در ساختمانها را دیگر علل کاهش عمر و کیفیت ساختمان‌های ساخته شده عنوان کرد.

به گفته تحملی عمر متوسط ساختمان در ایران در حدود ۳۰ سال است،درحالیکه عمر متوسط ساختمان‌ها در برخی از کشورها به ۱۰۰ سال می‌رسد.

این استاد دانشگاه ساختمان‌سازی را کاری اصولی خواند و افزود: در هیچ جای دنیا اجازه داده نمی‌شود که مالک، خود مجری ساخت ساختمان باشد، بلکه کار ساختمان‌سازی به افراد متخصص آن سپرده می‌شود، این در حالی‌ است که در ایران هر فردی با هر تخصصی می‌تواند مجری ساخت ساختمان خود باشد.

وی به ایرادات آیین نامه‌های زلزله در ایران اشاره و اظهار کرد: آیین‌نامه مبحث شش مقررات ساختمانی یا استاندارد ۲۸۰۰ موجود به طور کامل ترجمه آیین نامه‌های کشورهای غربی است و هیچ بخش آن در ایران مطالعه نشده و تولید علمی در این خصوص صورت نگرفته است.

به گفته تحملی بومی نبودن مهندسی زلزله موجب شده تا این علم در کشور نهادینه نشود.

وی با اشاره به وجود آزمایشگاه‌های مجهز زلزله و انجام کارهای مطالعاتی زلزله در ژاپن، اظهار کرد: باید آیین نامه‌های زلزله توسط مهندسین بومی کشور تدوین شود، نه اینکه ترجمه‌ای باشد از کشورهای غربی. در این صورت است که می‌توانیم این علم را در ایران نهادینه کنیم و به پیشرفت‌های خوبی در این زمینه برسیم.