چه کسانی در معرض خطر ابتلا به بیماری ام اس هستند

بیماری ام‌اس یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی، سلول‌های عصبی را عنوان عامل بیگانه شناسایی کرده و آن را تخریب می‌کند. یعنی به‌جای ویروس‌ها و عوامل بیگانه با سلول‌های بدن مقابله و آنها را تخریب می‌کند. در حقیقت ام‌اس نوعی بیماری اعصاب مرکزی است که می‌تواند هر عضوی از بدن را درگیر کند و علائم آن از اختلالات حرکتی تا اختلال در گفتار متغیر است. در بیماری ام‌اس گلبول‌های سفید که نقش دفاع از بدن را برعهده دارند به دلایل نامشخصی به غلاف‌های عصبی سیستم عصب مرکزی به‌جای یک عامل بیگانه حمله‌ور شده و بیماری آغاز می‌شود.

علائم اولیه ام‌اس را بشناسید

این بیماری در مراحل اولیه نشانه‌هایی دارد که با درنظر گرفتن این نشانه‌ها می‌توان به ابتلای آن پی برد. یکی از اولین نشانه‌های بیماری ام‌اس سوزش دست و پاست که در یک سمت بدن یا هر دو دست و هر دو پا بروز می‌یابد. این نشانه به شکل سوزن سوزن شدن، یخ کردن و گزگز شدن خود را نشان می‌دهد که چند روز ادامه می‌یابد. تاری دید در بیماری ام‌اس هم یکی از اولین نشانه‌هاست که در آن یک چشم به‌طور تدریجی بینایی خود را از دست می‌دهد و همراه با درد است؛ یعنی وقتی فرد چشم خود را حرکت می‌دهد دچار درد می‌شود. تاری دید که در یک چشم ایجاد می‌شود به‌تدریج افزایش می‌یابد تا جایی که ممکن است شخص بعد از مدتی با آن چشم کلا نبیند.

این علامت چند روز تا چند هفته ممکن است طول بکشد و بعد از این مدت بهبودی حاصل شود. علامت بعدی بیماری ام‌اس در مراحل اولیه ضعف اندام‌ها و کاهش قدرت اندام‌هاست. فرد احساس می‌کند، نمی‌تواند از پله بالا برود یا احساس ناتوانی در پاها می‌کند. به‌علاوه ضعف در یک طرف بدن که به‌تدریج هم این ناتوانی‌ها بیشتر و بیشتر می‌شود. عدم تعادل هم یک نشانه بسیار مهم در شروع بیماری ام‌اس است. به این شکل که فرد نمی‌تواند تعادل خود را در حالت ایستاده حفظ کند، زمین می‌خورد یا نمی‌تواند صاف راه برود. این علامت لحظه‌ای ‌نیست و تا روزها طول می‌کشد.

علائم چقدر باید طول بکشد؟

تاکید می‌کنیم که هر علامتی در بیماری ام‌اس حداقل باید ۲۴‌ساعت به طول بینجامد. این علامت‌ها را با یک یا دو بار وقوع نمی‌توان به ام‌اس نسبت داد. مثلا کسی که در نشستن و برخاستن یکباره دچار تاری دید می‌شود، یک‌بار نمی‌تواند تعادل خود را حفظ کند و زمین می‌خورد یا مثلا در یک روز که خسته است احساس ضعف در اندام‌های خود می‌کند، نباید نگران ام‌اس باشد. این علامت‌ها باید به‌تدریج زیاد شود و حداقل ۲۴‌ساعت تا چند روز ادامه پیدا کند که آن‌را به‌عنوان علامت بیماری ام‌اس بپذیریم.

حدود ۲۰درصد بیماران مبتلا به ام‌اس دچار ناتوانی یا در مراحل پیشرفته ممکن است دچار فلج شوند. در بقیه موارد که خفیف‌تر بوده و بیماری کنترل می‌شود علائم خفیف‌تر بوده و فرد را ناتوان نمی‌کند. یکی از دلایل اینکه معمولا فرد دیر متوجه بیماری خود می‌شود هم همین است که علائم خفیف بوده و فرد را ناتوان نمی‌کند. بیماری ام‌اس این‌طور است که تا آخر عمر همراه بیمار است اما ناتوانی فقط در موارد کمی اتفاق می‌افتد. مرگ به علت خود بیماری ام‌اس حدود ۱۲درصد است و این‌طور نیست که افراد مبتلا به ام‌اس  به‌دلیل خود بیماری ام‌اس فوت کنند.

چرا ام اس می گیریم؟

بیماری ام‌اس را شناخته‌ایم اما علت این بیماری نامشخص است و هنوز به‌طور دقیق مشخص نیست که چه چیزی این بیماری را به‌وجود می‌آورد. دلیل اینکه چرا یک نفر به ام‌اس مبتلا می‌شود اما دیگری این بیماری را ندارد، مشخص نیست. برخی مردم تصور می‌کنند استرس، عصبانیت، فشارهای روانی یا خستگی ممکن است در بروز ام‌اس موثر باشند اما باید بگوییم این تاثیرات هنوز به‌طور علمی ثابت نشده‌اند. در‌مورد تاثیر استرس بر ام‌اس سال‌ها تحقیق شد که ببینیم آیا استرس می‌تواند باعث بروز بیماری ام‌اس شود یا نه؟ که در این تحقیق مشخص شد استرس و کار سخت نمی‌تواند شخصی را به ام‌اس مبتلا کند. برخی پژوهشگران می‌گویند مصرف بیش از حد نمک ممکن است مقصر اصلی در افزایش میزان بیماری‌های خودایمنی مانند ام‌اس باشد.

به گفته این گروه مصرف رژیم‌های غذایی پرنمک باعث افزایش نوعی از سلول‌های ایمنی می‌شود که با بیماری خودایمنی مرتبط هستند. بررسی این دانشمندان نشان داد موش‌هایی که مهندسی ژنتیک شده بودند تا به ام‌‌اس دچار شوند، هنگامی که رژیم غذایی پرنمک را می‌خوردند نسبت به موش‌هایی که میزان دریافت نمک‌شان متعادل بود، وضعیت بسیار بدتری پیدا می‌کردند. این یافته‌ها بیانگر آن است که نمک ممکن است در ایجاد بیماری‌های خودایمنی مانند ام‌‌اس و دیابت نوع یک در افراد مستعد از لحاظ ژنتیک نقش داشته باشد.

درمان ام‌اس چیست؟

خوشبختانه این بیماری در کشور ما شیوع زیادی ندارد و این بیماری مربوط به کشورهای اروپایی است. درمان خاصی برای بیماری ام‌اس وجود ندارد و این بیماری تا پایان عمر با فرد هست، تنها کاری که می‌توان انجام داد این است که روند پیشرفت بیماری را کنترل کنیم. فرد مبتلا به ام‌اس با مراقبت‌ها و کنترل‌هایی که انجام می‌شود، می‌تواند  یک زندگی طبیعی داشته باشد. داروهایی برای درمان و کنترل این بیماری وجود دارد که از بروز حملات بعدی جلوگیری می‌کند. این داروها حتما باید مصرف شوند. به‌علاوه برای هرکدام از مشکلاتی که همراه با ام‌اس ایجاد می‌شود دارو وجود دارد، مثلا برای خستگی شدید، گز گز شدن بدن، تکرر ادرار، سفتی و درد دست و پا، تاری دید و… داروهایی برای درمان وجود دارد که این علائم را از بین می‌برد.