توماس فریدمن
اگر یک تعریف کوتاه از فراز و فرودهای تحولات جهان عرب در یک سال و نیم گذشته وجود داشته باشد که بتوان آن را خلاصه این تحولات دانست، جمله ای است که دانیل برامبرگ از دانشگاه Georgetown ارائه داده است: انقلاب های عربی به این دلیل رخ داد که اعراب دیگر از رهبران خود نمی ترسیدند. اکنون نیز روند این انقلاب متوقف شده است چرا که اعراب هنوز از یکدیگر می ترسند.
این تقسیم بندی جای اندک تعجبی ندارد. فرهنگ ترس دقیقا همان چیزی است که دیکتاتورها پرورش می دهند و از آن تغذیه می کنند. بسیاری از آنها کشور خود را همانگونه اداره می کنند که رهبران مافیایی. تمام تلاش آنها این است که کاری کنند تا هر شهروند از دیگری بترسد و البته میزان این واهمه آنها از هم بیشتر از ترسشان از مسئول دولت باشد. در اینصورت دیکتاتور می تواند در راس هرم قدرتی جامعه نشسته، ژست حمایت از شهروندانش را گرفته و البته با مشت آهنین با مردمانش برخورد کند.
برای غلبه بر موجودیت این رژیم ها به چیزی بیش از گردن زدن ظاهری آنها نیاز است. باید فرهنگ تکثرگرایی و شهروندی را در آنها تقویت کرد. تا زمان شکل گیری این فرهنگ ، یک قبیله در لیبی از قبیله ای دیگر می ترسد،یک قوم از قوم دیگر در بحرین واهمه دارد ، سکولارها و مسیحیان از مسیحیان در مصر و تونس می ترسند و فلسفه ” یا حکومت کن یا بمیر” همچنان رقیب این ایده که ” هر شهروند، یک رای ” باقی می ماند. باید بسیار ساده باشید که گمان کنید روند انتقال از هویت های مسخ شده به شهروند آسان است. این پروسه برای امریکایی ها دو قرن طول کشید تا به روزی برسند که بتوانند یک سیاه پوست را که نام میانی اش حسین است به کاخ ریاست جمهوری بفرستند.
همزمان باید نابینا و ناشنوا باشید که صدای اعتراض هایی را که این کشورهای عربی را لرزاند نشنوید. در تمام این کشورها صدای جوانانی را می شنویم که خواهان احیای حقوق شهروندی خود و روی کارامدن دولتی پاسخگو هستند. این همان چیزی است که بسیاری از تحلیل گران این واقعیت را در مصر امروز نادیده می گیرند. این پتانسیل همچنان در مصر موجود است و جریان اخوان یا هر گروهی که بر مصر حکومت کند باید بتواند به این انرژی جواب دهد. آنچه که در مصر در چند روز گذشته رخ داد و در آن محمد مرسی رئیس جمهوری منتخب دست همکاری و اتحاد خود را به سمت سکولارها، لیبرال ها ، سلفی ها و مسیحیان مصر دراز کرد، می تواند الگویی برای کل منطقه باشد. اگر مصری ها بتوانند قرارداد اجتماعی برای حکمرانی و حکومت پذیری داشته باشند می تواند الگویی برای کل جهان باشد. قاهره برای رسیدن به این هدف به یک نلسون ماندلا نیاز دارد.
آیا مرسی می تواند ماندلای مصر باشد؟ آیا او علاقه ای به ماندلا شدن دارد؟ نشانه های اولیه بسیار متناقض هستند. محمد مرسی خود را برای تکیه دادن بر کرسی نخستین رئیس جمهور منتخب و دموکرات مصر مهیا می کند و همزمان باید تصمیم بگیرد که چه کسی است: سیاستمداری که شعارش مصر برای تمام مصری ها است همانگونه که در نخستین ساعات پس از پیروزی وعده داد ؟ یا انقلابی اسلام گرا که به جمعیتی مشخص از مصری ها تعلق دارد و همان مردی که در دور نخست گفته بود: قران ، قانون اساسی ما است؟
اصلی ترین چالش مرسی متحد کردن اپوزیسیون سیاسی است که بر اساس اصول اسلامی و غیراسلامی دچار دو دستگی عمیقی شده است. اگر دعوت او برای دولت ائتلاف ملی تاکتیکی کوتاه مدت در راستای مقابله با ارتش باشد، احتمال انتقال سالم قدرت در مصر بسیار ضعیف خواهد بود. در حال حاضر گفتگوی جریان اخوان با ۵۰ درصدی که در این انتخابات به کاندیدای آنها رای ندادند – سکولارها، لیبرال ها،سلفی ها و مسیحیان – و مطمئن کردن آنها به این مساله که حضور مرسی ضرری برای شما نخواهد بود ، کار چندان ساده ای نیست.
اخوان باید در مرور زمان انقلاب فکری را در مصر رهبری کرده و تکثرگرایی مذهبی و سیاسی را از اپوزیسیون به دولت منتقل کند. این مساله یک شبه رخ نخواهد داد اما اگر هرگز و در هیچ حدی رخ ندهد ، تجربه دموکراسی در مصر با شکست مواجه خواهد شد . امریکا به دلیل کمک های نقدی و غیرنقدی و سرمایه گذاری های خارجی که در مصر می کند، می تواند تا حدی بر اخوان تاثیرگذار باشد. واشنگتن باید کمک های خود به دولت جدید را مشروط به تحقق اصولی خاص کند. اصولی که در گزارش توسعه انسانی جوامع عرب مصوب ۲۰۰۲ سازمان ملل آمده است. این گزارش را اعراب و با توجه به ماهیت جامعه عربی نوشته اند. در این گزارش تاکید شده است که جوامع عربی باید بر کاستی های خود در حوزه های آزادی بیان، سطح علمی و حقوق زنان غلبه کنند. من آزادی مذهب و تکثرگرایی سیاسی را نیز به این لیست اضافه می کنم. ما باید به هر کشور عربی که دولتش در راستای تحقق این مساله فعالیت می کند، کمک کنیم و اخوان المسلمین در مصر هم جز همین دولت ها است. همزمان باید حمایت های خود از هر دولتی که در برابر این جریان مقاومت می کند را نیز پایان دهیم.
نیویورک تایمز ۲۶ ژوئن / ترجمه : سارا معصومی
۵۱۵۱
دانلود
خبرآنلاین