سیروز پایان کار کبد است؟

سیروز اصطلاحی پزشکی است که برای توصیف تخریب تدریجی کبد در نتیجه وارد آمدن آسیب مزمن به این اندام به کار می‌رود.

کبد یا جگر، کارخانه بازیافت و منهدم‌کننده سموم و موادی است که وارد بدن می‌شوند.

هر چیزی که از راه دهان وارد بدن می‌شود، پس از جذب و وارد شدن به خون، به کبد رفته و در آنجا مورد بررسی و پالایش قرار می‌گیرد.

کارخانه بدن اگر به واسطه شرایط خاص دچار تخریب شود دیگر کارایی قبل را ندارد. این همان حالتی است که «سیروز» گفته می گردد. در این شرایط بخشی از کبد تخریب شده و به محلی ناکارآمد بدل شده است.

این روند سبب می‌شود کبد نتواند کارکردهای طبیعی خود را انجام دهد، از جمله  مقابله با عفونت‌ها، حذف سموم و باکتری‌ها از خون، پردازش داروها،‌ هورمون‌ها و مواد مغذی جذب شده از غذاها، ساختن پروتئین‌هایی که به انعقاد خون کمک می‌کنند و تولید صفرا که به جذب چربی‌ها از جمله کلسترول کمک می‌کند.

کبد نارسا، سبب تجمع مواد زاید در بدن می گردد.

کبد نارسا مثل سدی در مقابل خون است که سبب پس زدن خون می گردد. خونی که پس زده شده سبب ورم در پاها و شکم می گردد.

وقتی که خون نمی تواند از کبد عبور کند در مری و معده تجمع کرده و پر خونی و گاهی خونریزی در این قسمت بدن ایجاد می گردد.

مواد سمی که در کبد باید از خون گرفته و دفع شود، در بیماران سیروزی در خون تجمع می کند. تجمع سموم و ورود آن به مغز به اختلال در کارکرد مغز منجر می گردد.

وقتی سیروز برای کبد رخ می دهد، بیمار تصور می کند کبد وی چنان تخریب شده که دیگر امکان برگشت ندارد، اما واقعیت این است که اگر عامل مسبب را بتوان درمان یا حذف کرد، بیماری فروکش کرده و امکان بازگشت و ساخت مجدد این کارخانه وجود دارد

علل

علل متعددی می تواند سبب سیروز شود، مانند هپاتیت مزمن، مشروبات الکلی، بیماری کبد چرب و نارسایی قلبی.

هپاتیت مزمن ناشی از عفونت با ویروس هپاتیت B یا C است.

عوارض

سیروز کبد سبب ایجاد عوارض متعددی در بدن می‌شود. آسیت (تجمع مایع در حفره شکم) شایع‌ترین عارضه سیروز است. این عارضه به همراه کیفیت بد زندگی  فرد را در معرض خطر بیشتر عفونت قرار می‌دهد و در درازمدت طول عمر فرد را کوتاه می‌کند.

سایر عوارض مرگبار سیروز شامل آنسفالوپاتی کبدی (اغتشاش شعور و اغما) و خونریزی از واریس‌های مری است.

درمان

وقتی بیماری سیروز برای کبد رخ می دهد، بیمار تصور می کند کبد وی چنان تخریب شده که دیگر امکان برگشت ندارد، اما واقعیت این است که اگر عامل مسبب را بتوان درمان یا حذف کرد، بیماری فروکش کرده و امکان بازگشت و ساخت مجدد این کارخانه وجود دارد.

در مراحل پیشرفته سیروز، تنها گزینه درمانی پیوند کبد است.

چرا بیماران سیروزی به اورژانس مراجعه می کنند؟

ـ یکی از علل شایع مراجعه این بیماران، تجمع آب در بدن است. تجمع آب به بزرگی شکم، ورم اندام ها و تنگی نفس منجر می گردد. بزرگی شکم نه تنها سبب احساس سنگینی می گردد، بلکه به تنگی نفس نیز منجر می گردد. عموما با تخلیه مایع شکم می توان اندکی از علائم بیماری کاست.

ـ درد شکم یا تب از نشانه های عفونت در شکم است. در اشخاص سالم برای بروز عفونت در شکم نیاز به پارگی در احشا است، اما در بیماران سیروزی این عفونت بدون پارگی احشا رخ می دهد. عفونت می تواند به افت هوشیاری، تب یا درد شکم منجر شود. گاهی بدون درد شکم عفونت رخ می دهد.

ـ خونریزی از مری یا معده ممکن است در بیماران رخ دهد. این بیماران به طور ناگهانی و بدون درد و ناراحتی دچار استفراغ خونی می شوند. گاهی مدفوع بیمار سیاه مانند قیر می گردد که آن هم از نشانه های خونریزی است. باید این بیماران به سرعت در اورژانس بستری شده و درمان لازم را دریافت کنند.

فرآوری: نیره ولدخانی

بخش سلامت ممتاز

منابع:

همشهری آنلاین

جام جم – دکتر بهروز هاشمی ، متخصص طب اورژانس

مطالب مرتبط:

علل و علایم سیروز کبدی

تشخیص سیروز کبدی چگونه است؟

درمان سیروز کبدی