روغن نباتی، محصولی است که نیاز اصلی همه خانواده‌های ایرانی بوده و این درحالی است که مدت‌هاست عدم‌ترخیص کالاها در گمرک، نبود دانه‌های روغنی در داخل به اندازه کافی و مشکلات ایجاد شده در کارخانجات تولید روغن داخلی دسترسی به این محصول را برای مصرف‌کنندگان محدود کرده است. مشکل کمبود روغن نباتی در اصفهان مدت‌هاست که شهروندان را گرفتار صف‌های طولانی پشت در فروشگاه‌های زنجیره‌ای و خرد مواد غذایی کرده که البته این فروش نیز تنها به شرط ارائه کارت ملی است. تشکیل صف‌های طولانی از هفت صبح آغاز تا پایان کار فروشگاه‌های زنجیره‌ای در اصفهان حکایت از نیاز مردم به این ماده غذایی دارد.
علی، بازنشسته شرکت گاز استان اصفهان است، او که از هفت صبح و زمانی‌که هنوز در فروشگاه باز نشده تا ساعت ۸ و ۱۵دقیقه در صف دریافت روغن مانده است، به بازار می‌گوید: این‌که با کارت ملی روغن می‌دهند، کار خوبی است؛ چراکه دست محتکران خانگی را بسته‌اند، اما نمی‌دانم با محترکان بزرگ نیز برخورد می‌شود یا خیر؟
این شهروند اصفهانی از سویی دیگر نسبت به بی‌توجهی مسئولان به تشکیل صف‌های طولانی و پرجمعیت در بحران شیوع کرونا گلایه دارد و ادامه می‌دهد: کاش هر چه زودتر چاره‌ای برای این کار اندیشیده شود که دیگر نخواهیم برای خرید روغن ۵/۱لیتری ساعت‌ها در صف بایستیم.
افزایش قیمت دانه‌های روغنی دلیل کمبود روغن
در این راستا، رئیس انجمن صنفی صنایع روغن نباتی اصفهان، افزایش قیمت جهانی دانه‌های روغنی و چالش نقل و انتقال پول را دلیل کمبود روغن در بازار ایران می‌داند. احسان عزیزی در این ارتباط می‌گوید: افزایش نرخ دانه‌های روغنی از سوی روسیه و بازارهای جهانی و همچنین افزایش تقاضا و کف قیمت خرید همسایه‌ها و رقبای ایران (چین و ترکیه) در بازار منطقه باعث شده بازار ایران با کمبود روغن مواجه شود.
این واردکننده دانه‌های روغنی ادامه می‌دهد: در دو ماه گذشته بیش از ۱۰۰دلار در هر تن قیمت روغن خام و دانه‌های روغنی افزایش یافته است که همین عامل در روند خرید دانه‌های روغنی و روغن خام ایران تأثیر گذاشته.
یک توزیع‌کننده مواد خوراکی در اصفهان نیز در این ارتباط می‌گوید: درحال‌حاضر در زمینه توزیع هیچ محصولی به‌جز روغن نباتی مشکل نداریم.
توزیع روغن به‌شرط خرید رب، کنسرو و کیک
محمدامین الرعایائی ادامه می‌دهد: روغن نباتی زیادی در استان اصفهان توزیع نمی‌شود و مجبور به وارد کردن این محصول از دیگر استان‌ها هستیم که البته آن هم شرطی شده است.
وی اضافه می‌کند: هر دو هفته یک‌بار توزیع روغن در بازار را داریم؛ اما باید توجه داشت که این میزان توزیع به اندازه نیاز استان نیست و شرکت‌های توزیع‌کننده روغن نیز توزیع این ماده غذایی را به شرط خرید کنسرو ماهی، کنسرو لوبیا، کیک پچ‌پچ، رب و… به فروش می‌رسانند.
رئیس اتحادیه فروشگاه‌های مواد غذایی اصفهان با بیان این‌که درحال‌حاضر متقاضیان خرید روغن در اصفهان زیاد هستند، می‌افزاید: این درحالی است که آنچه در بازار موجود است، پاسخگوی نیاز نیست.
در کنار مصرف خانگی مشاغلی مانند تولید شیرینی نیز از کمبود روغن در بازار رنج می‌برند و به‌گونه‌ای در بازدیدی میدانی شاهد کاهش تولید و حتی تنوع شیرینی در سطح اصفهان هستیم.
کاهش تولید شیرینی در اصفهان به میزان یک‌سوم
در این ارتباط نایب رئیس اتحادیه گز و شیرینی اصفهان هم با بیان این‌که کمبود روغن در بازار برای تولید شیرینی محسوس است، اظهار می‌کند: در این زمینه روغن کره‌ای و روغن دانمارکی موجود نیست.
سیدحسن حجازی با بیان این‌که نمی‌توان کمبود روغن را به گردن مسئولان انداخت، می‌گوید: کرونا، تحریم و مقابله به مثل بسیاری از قدرت‌های دنیا با ایران بر این امر دامن زده است. ما سعی داریم شرایط را تحمل کنیم و محصولاتی را تولید کنیم که کم‌تر به روغن نیاز داشته باشد.
نایب رئیس اتحادیه گز و شیرینی اصفهان به کاهش تولید شیرینی در اصفهان به میزان یک‌سوم زمان عادی اشاره می‌کند و می‌افزاید: سعی داریم شرایط را مدیریت کنیم، هر چند کرونا میزان مصرف شیرینی را نیز کاهش داده است.
مشکلات حمل و نقل چالشی جدی در تأمین روغن
معاون نظارت بازرسی سازمان صنعت، معدن و تجارت اصفهان اما مشکلات ایجاد شده در صنعت حمل و نقل و حمل روغن خام از بنادر به‌سمت کارخانه‌ها را دلیل نبود روغن در بازار می‌داند و می‌گوید: تاکنون دو مرتبه طی سه‌ماه اخیر به دستور دادگستری و وزیر صمت دو کشتی حامل روغن خام آزاد و روغن آن برای کارخانه‌ها ارسال شده است.
اکبر عادل‌مرام اضافه می‌کند: در استان اصفهان تنها یک کارخانه روغن وجود دارد که روغن خام برای این کارخانه ارسال و در بازار عرضه شد. در زمینه روغن خوراکی افزایش قیمت نداشتیم و در بازار غیررسمی واسطه‌ها این قیمت را افزایش داده‌اند که در این زمینه نیز متخلفان شناسایی و برای آن‌ها پرونده تشکیل شده است.
وی درخصوص چرایی دریافت کارت ملی برای فروش روغن نباتی می‌افزاید: دلیل این امر جلوگیری از احتکار خانگی روغن نباتی است؛ چراکه در این زمینه در استان با چالش جدی روبه‌رو هستیم.
خلأ کمبود روغن در اصفهان ترمیم نشده است
معاون امور بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت اصفهان نیز در این ارتباط با بیان این‌که خلأ در بحث کمبود روغن نباتی در استان اصفهان ترمیم نشده است، می‌گوید: این درحالی است که استان‌های دارای کارخانه روغن شرایط بهتری نسبت به دیگر استان‌ها دارند.
اسماعیل نادری با بیان این‌که اخیراً با توجه به دستور ویژه وزیر صنعت، معدن و تجارت سهمیه خوبی برای استان در زمینه تأمین روغن دریافت کرده‌ایم، ادامه می‌دهد: باید توجه داشت در استان اصفهان کمبود روغن نداریم.
یک‌سوم کارخانه گل‌بهار فعال است
وی درخصوص فعالیت تنها کارخانه تولید روغن در استان اصفهان ابراز می‌کند: در این زمینه کارخانه گل‌بهار تنها کارخانه استان است که درحال‌حاضر با کم‌تر از یک‌سوم ظرفیت فعال است.
معاون امور بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت اصفهان درخصوص چرایی شرایط فعالیت این کارخانه اضافه می‌کند: در این راستا باید توجه داشت که به اذعان مدیران این کارخانه، این مرکز با مشکلات سرمایه در گردش مواجه است که البته در ستاد تسهیل مصوباتی را برای حل مشکل این کارخانه دریافت کرده‌ایم.
وی ادامه می‌دهد: البته باید توجه داشت که ظرفیت این کارخانه نیز محدود است و درصورت تکمیل نیز نمی‌تواند نیاز استان را برطرف کند.
فروش اجباری محصولات در کنار فروش روغن ممنوع است
نادری درخصوص فروش اجباری برخی محصولات در کنار روغن نباتی می‌افزاید: این امر ممنوع است و چنانچه موردی در استان بود باید به سامانه ۱۲۴ گزارش شود. معاون امور بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت اصفهان ابراز می‌کند: در زمینه فروش اجباری تاکنون چندین پرونده و طرح شکایت از شرکت‌های پخش روغن داشته‌ایم.
وی درخصوص برنامه‌ریزی برای حل مشکل فراوانی روغن نباتی در اصفهان می‌گوید: در این زمینه نمی‌توان پیش‌بینی درستی داشت و به مردم قول داد که تا کی این مشکل حل می‌شود؛ اما همه توان خود را برای حل این مشکل تا پایان سال به کار می‌گیریم.
هرچند هنوز نمی‌دانیم معضل کمبود روغن و از بین رفتن صف‌های طولانی مردم برای دریافت روغن نباتی با ارائه کارت ملی کی به پایان می‌رسد؛ اما این انتظار از شهروندان و مسئولان وجود دارد که از آب گل‌آلود بحران فعلی در کشور و به‌ویژه در استان اصفهان ماهی نگیرند و هر کس در این زمینه دستش می‌رسد کاری کند، چراکه شوخی با فروش مواد غذایی، شوخی با جان مردم است.