انتصاب “رضاخان” به اول وزیری/ درگذشت فریدون مشیری/ تولد پیکاسو بنیان‌گذار کوبیسم

در نهایت پس از استعفای مشیر الدوله شاه با وجود مخالفت آیت‌اللَّه سیدحسن مدرس و یاران او، در تاریخ سوم آبان ۱۳۰۲ ش سردار سپه را به عنوان رییس الوزرا معرفی و منصوب کرد و پس از یک هفته، خود، راهی اروپا شد و رضاخان را یکه‌تاز میدان نمود.با خروج احمد شاه از ایران، رضاخان همه کاره کشور شد و از آن پس، مقدمات تغییر نظام حکومتی را در سر پروراند. احمدشاه‌در حالی که کشور را ترک می‌گفت که نمی‌دانست بازگشتی برایش متصور نیست و در این سفر، تاج و تختش را از دست خواهد داد و رضا میر پنج حکومتی دیگر بنیان خواهد نهاد.

افتتاح بی‌سیم امواج کوتاه در ایران (۱۳۳۹ ش)

عملیات جاده ماهشهر، به طور مشترک به فرماندهی ارتش (۱۳۵۹ ش)
این عملیات در تاریخ ۳ آبان ۱۳۵۹ با هدف عقب راندن ارتش عراق از منطقه اشغالی شرق کارون صورت گرفت.

رحلت عالم فاضل و پرهیزگار آیت اللَّه “میرزا جواد آقا تهرانی” (۱۳۶۸ ش)
آیت‌اللَّه میرزا جواد آقا تهرانی در سال ۱۲۸۳ش در تهران به دنیا آمد. میرزای تهرانی پس از دو سال توقف در نجف به تهران بازگشت و پس از مدتی در مشهد از درس بزرگانی همچون میرزای اصفهانی و شیخ مجتبی قزوینی بهره برد تا به مقامات والا در علم و اخلاق دست یافت. آیت‌اللَّه تهرانی در دوران دفاع مقدس، با وجود کهولت سن، بارها در جبهه‌های نبرد شرکت نمود و با پوشیدن لباس بسیجی و رفتن به خطوط مقدم جبهه، روحیه‌ای بسیار قوی و نشاطبخش در رزمندگان ایجاد می‌کرد. از این استاد اخلاق آثاری برجای مانده که فلسفه بشری و اسلامی، میزان المطالب در ۲ جلد و آیین زندگی و درس‌های اخلاقی از آن جمله‌اند. سرانجام این عالم عامل در سوم آبان ۱۳۶۸ش برابر با بیست‌وسوم ربیع‌الاول ۱۴۱۰ق در هشتاد و پنج سالگی در مشهد مقدس جان به جان آفرین تسلیم کرد و در همان شهر به خاک سپرده شد.

درگذشت ادیب، شاعر و مترجم شهیر معاصر، استاد “ابوالقاسم حالت” (۱۳۷۱ ش)
ابوالقاسم عبداللَّه فرد متخلّص به حالت، در سال ۱۲۹۳ش در تهران به دنیا آمد. وی از سال ۱۳۱۷ در هفته‌نامه فکاهی “توفیق” سردبیری را به عهده گرفت و تا ۱۳۳۰ به سرودن اشعار و نوشتن مقالات فکاهی پرداخت. وی در اشعار طنز و فکاهی، سرآمد طنز سرایان متأخر بود و بحر طویل را ابداع کرد. حالت، شاعری قدرتمند و توانا و دانشمندی محقق و مترجمی زبردست و ماهر بود که به زبان‌های انگلیسی، فرانسه و عربی تسلط و آشنایی کامل داشت. او در سرودن انواع شعر از قصیده و غزل و مثنوی و قطعه، هنر خود را نشان داده و او را باید یکی از شعرای برجسته و نامور تاریخ ادبیات معاصر ایران به شمار آورد. استاد حالت، سراینده اولین سرود ملی جمهوری اسلامی ایران بود که بیش از سیزده سال به گوش مردم ایران و جهان رسید. دیوان حالت، تذکره شاهان شاعر، فکاهیات حالت و دیوان ابوالعینک و… از جمله آثار متعدد این ادیب ایرانی می‌باشد. استاد ابوالقاسم حالت سرانجام در سوم آبان ۱۳۷۲ ش در هفتادوهشت سالگی بر اثر سکته قلبی دارفانی را وداع گفت.

درگذشت فریدون مشیری، شاعر و ترانه سرای نامدار ایران (۱۳۷۹ش)
فریدون مشیری در سی ام شهریور ۱۳۰۵ در تهران به دنیا آمد. سالهای اول و دوم تحصیلات ابتدایی را در تهران انجام داد و سپس به سبب مأموریت اداری پدرش به مشهد رفت و بعد از چند سال دوباره به تهران بازگشت و سه سال اول دبیرستان را در دارالفنون گذراند و آنگاه به دبیرستان ادیب رفت.مشیری سرودن شعر را از نوجوانی و تقریباً از پانزده سالگی آغاز کرد.

اولین مجموعه شعرش با نام تشنه توفان در ۲۸ سالگی او با مقدمه محمدحسین شهریار و علی دشتی در ۱۳۳۴ به چاپ رسید. معروفترین اثر وی شعر «کوچه» نام دارد که در اردیبهشت ۱۳۳۹ در مجله «روشنفکر» چاپ شد. این شعر از زیباترین و عاشقانه ترین شعرهای نو زبان فارسی است. او در سال ۱۳۳۳ با خانم اقبال اخوان ازدواج کرد و اکنون دو فرزند به نام‌های بابک و بهار از او به یادگار مانده‌است. مشیری سال‌ها از بیماری رنج می‌برد و در بامداد روز جمعه ۳ آبان ماه ۱۳۷۹ خورشیدی در سن ۷۴ سالگی در تهران درگذشت.

تولد فقیه مجاهد “سیدمحمد طباطبایی” از رهبران اصلی نهضت مشروطه(۱۲۵۸ ق)
آیت اللَّه سید محمد طباطبایی، در کربلا به دنیا آمد. آیت اللَّه سیدمحمدطباطبایی، عالم بزرگ مسلمان و از روحانیون آزادی خواه ایران و رهبران اصلی نهضت مشروطیت به شمار می‌رفت. ایشان با همکاری آیت اللَّه سید عبداللَّه بهبهانی یکی دیگر از رهبران روحانی نهضت مشروطه، در راه مبارزه با استبداد قاجاریه، کوشش و مجاهدت بسیار کرد. هنگامی که عین الدوله، صدر اعظم مظفرالدین شاه قاجار، آزادی خواهان را به سختی تحت فشار قرار داد و علاءالدوله حاکم تهران، چند تن از بازرگانان را به چوب بست، این دو روحانی والامقام، به همراه عدهٔ کثیری از مردم به حرم حضرت عبدالعظیم در ری پناهنده شده و در حرم آن حضرت تحصُّن کردند. این تحصُّن زمینهٔ انقلاب مشروطه را فراهم آورد.
اما پس از به توپ بستن مجلس توسط محمدعلی شاه قاجار، آیت اللَّه سید عبداللَّه بهبهانی تبعید شد و آیت اللَّه طباطبایی در منزل خود، تحت نظر قرار گرفت. سید محمدطباطبایی، درعین مجاهدت در راه خدا و آزادی مردم مسلمان ایران، دانشمندی آگاه و مطلع از اصول و مبانی احکام اسلامی بود و برای گسترش علوم و معارف دینی، به تربیت شاگردان برجسته، اهتمام بسیار ورزید. این شخصیت برجستهٔ دینی و سیاسی، سرانجام پس از رنج فراوانی که در قیام مشروطه و پس از آن تحمل نمود، در حدود سال ۱۲۹۹ ش در ۸۱ سالگی درگذشت و در حرم حضرت عبدالعظیم در ری مدفون شد.

درگذشت “امیل اوژیه” ادیب و نویسنده برجسته فرانسوی (۱۸۸۹م)
“امیل اوژیه “تئاترنویس و نویسنده معروف فرانسه در قرن نوزدهم در” والنس “قدم به عرصه وجود گذاشت .وی که در سبک و نگارش رقیب” آلکساندر دوما – پسر “بود ،از ۲۰ سالگی به نویسندگی پرداخت و آثارش حاوی نکات اخلاقی و اجتماعی است .از مهمترین آثار وی که روز ۲۵ اکتبر ۱۸۸۹ میلادی مرد” داماد مسیو پواریه – و ،ماده شیران فقیر “را باید نام برد .

تصرف سرزمین “ویرجینیا” به عنوان مستعمره امریکا (۱۵۸۴م)
ویرجینیا ایالتی است در شمال شرقی آمریکا، و از نظر فرهنگی و تاریخی از ایالت‌های جنوبی آمریکا به‌شمار می‌رود. پایتخت آن ریچموند و شهرهای مهم آن ویرجینیابیچ، نورفولک، و آرلینگتون است. ایالت ویرجینیا دوازدهمین ایالت پرجمعیت در ایالات متحده آمریکا به شمار می‌رود.

تولد “پابْلو پیکاسو” مشهورترین نقاش قرن بیستم و بنیان‌گذار کوبیسم (۱۸۸۱م)
پابْلو روئیز پیکاسو، نقاش، مجسمه ساز، کنده‌کار و سرامیست اسپانیایی در سال ۱۸۸۱م در مالاگا در اسپانیا به دنیا آمد. وی در سال ۱۹۰۱م، در ۲۰ سالگی اولین نمایشگاه آثار خود را به راه انداخت. تشریح و تجزیه اشکال به دست پیکاسو، در سال ۱۹۰۹م منجر به پیدایش سبکی در نقاشی گردید که به کوبیسم شهرت یافت. اساس کوبیسم این بود که یک تابلو یا مجسمه کوبیستی، یک اتفاق یا اثر تجسمی است که در نفس خود، مجرد از طبیعت و مستقل از محدودیت‌های اشکال طبیعی باشد. در کوبیسم، خطوط و شکل‌های طبیعی معمول، در هم ریخته شده، یا از هم گسیخته‌اند و شکل‌های غالباً هندسی تازه‌ای به وجود می‌آید که بیشتر نمودار ذهنیات نقاش است، هرچند که هدف از آن، رسیدن به نوعی عینیت در هنرهای تجسمی بود.

کوبیسم به سرعت در میان گروهی از نقاشان فرانسوی نفوذ کرد و اولین تابلوی کوبیسم، توفانی در محافل هنری برانگیخت. پیکاسو دارای هزاران تابلوی نقاشیِ رنگ و روغن، سیاه قلم، مجسمه، کنده‌کاری و… بود و آثار هنری فراوانی از دیگر هنرمندان نیز جمع‌آوری کرد. پیکاسو به مدت بیش از هفتاد سال به خلق آثار هنری گوناگون پرداخت و تا نود سالگی همچنان پرکار و پرنشاط بود. پابلو روئیز پیکاسو سرانجام در سال ۱۹۷۳م در ۹۲ سالگی درگذشت.

مرگ “پیوتر چایْکوفْسْکی” آهنگ‌ساز برجسته روسی (۱۸۹۳م)
پیوتر ایلیچ چایْکوفْسْکی آهنگ‌ساز برجسته روسی در هفتم مه ۱۸۴۰م به دنیا آمد. از سال ۱۸۶۳م تمام وقت خود را صرف موسیقی نمود. تلاش چایکوفسکی و موفقیت وی در این عرصه سبب شد که سه سال بعد ریاست کنسرواتور مسکو به او سپرده شود. هر چند اولین اپرای چایکوفسکی توفیقی نصیب وی نساخت با این حال از کوشش باز نایستاد و راه خود را در این زمینه ادامه داد. چایکوفسکی سپس با آهنگ‌سازان پیشرو آشنایی یافت ولی شیوه و اسلوب آنها را نپذیرفت. وی از آن پس به مسافرت روی آورد و به ساختن آهنگ‌های مختلف مشغول گردید. در واقع تمامی آثار معروف چایکوفسکی در همین ایام ساخته شد که بعضی از آنهاعبارت است از: سمفونی پنجم، دوشیزه ورلئان، دریاچه قو و فندق شکن. آثار وی پر از ملودی‌های زیباست و رقّت و شکفتگی خاصی در آنها احساس می‌شود. کیفیت آثار چایکوفسکی سبب شده تا وی را در شمار بزرگ‌ترین آهنگ‌سازان رمانتیک قرار دهند. پیوتر چایکوفسکی سرانجام در ۲۵ اکتبر ۱۸۹۳م در ۵۳ سالگی به سبب ابتلا به بیماری وبا درگذشت و آن قدر زنده نماند تا ستایش اهل موسیقی دربارهٔ آثارش را ببیند و توصیف آنها دربارهٔ آهنگ‌هایش را بشنود.

آغاز راهپیمایی فاشیست ها به طرف رم پایتخت ایتالیا به دستور موسولینی (۱۹۲۲م)
بنیتو موسولینی در ۲۴ اکتبر ۱۹۲۲م، به کلیه اعضای این حزب در سراسر ایتالیا فرمان آماده باش داد. از فردای آن روز در ۲۵ اکتبر، به دنبال فرمان موسولینی تظاهراتی در سراسر ایتالیا برپا شد و به دنبال آن فرمان حرکت به سوی رم پایتخت این کشور صادر گردید. ده‌ها هزار نفر از نقاط مختلف ایتالیا راهپیمایی خود را به سمت رم آغاز کردند و موسولینی که در میلان، رهبری عملیات را برعهده داشت شرایط خود را برای به دست گرفتن قدرت، ابلاغ کرد. او با توافق قبلی با فرماندهان نظامی، شرط آن‌ها را برای بقای رژیم سلطنتی پذیرفته و خواهان یک دگرگونی اساسی، بدون تغییر رژیم سلطنتی بود. وی هم‌چنین به فرماندهان نظامی ایتالیا وعده داد که در صورت به دست گرفتن قدرت، مقامات مهمی به آنان واگذار خواهد کرد. پس از ورود فاشیست‌ها به رم در ۲۸ اکتبر ۱۹۲۲م، پادشاه ایتالیا شخصاً با موسولینی تماس گرفت و وی را برای احراز مقام اول وزیری دعوت کرد. در دوران ۲۱ ساله زمام‌داری موسولینی، تمامی مخالفان وی سرکوب شدند و با ورود ایتالیا به جنگ جهانی دوم، خسارات بی‌شماری بر این کشور وارد آمد تا این‌که وی در سال ۱۹۴۳م از اول وزیری عزل شد.

روز ملی “قزاقستان” (ر.ک: ۱۶ دسامبر)
قزاقستان (به قزاقی: Қазақстан، به روسی: Казахстан) کشوری است در آسیای میانه که از شمال با روسیه، از شرق با چین، در جنوب شرقی با قرقیزستان، در جنوب با ازبکستان و در جنوب غربی با ترکمنستان همسایه است. سواحل شمال شرقی دریای خزر در خاک این کشور قرار دارد و قزاقستان بزرگترین کشور محصور در خشکی در دنیا است. پایتخت فعلی این کشور آستانه است. وسعت قزاقستان ۲٬۷۱۷٬۳۰۰ کیلومتر مربع (بیش از سه برابر ترکیه یا پاکستان) است و حدود ۲۰٪ آن در سوی کوههای اورال قرار گرفته و به لحاظ جغرافیایی بخشی از اروپا است.

آغاز انقلاب اکتبر روسیه علیه حکومت تزاری (۷ نوامبر در تاریخ تازه روسیه) (۱۹۱۷م)
در حالی که جنگ جهانی اول به شدت ادامه داشت، ضعف رژیم تزاری روسیه در برابر دشمنان خارجی و نیز استبداد و فساد شدید این حکومت سبب نارضایتی شدید مردم شده بود. به همین سبب در ۱۵ مارس ۱۹۱۷، تزار نیکلای دوم از پادشاهی روسیه استعفا کرد و کرنْسکی، دولت موقت را تشکیل داد. در این هنگام بود که بلشویک‌ها با شعار صلح، نان و تقسیم زمین افکار عمومی را به سوی خود جلب کردند. در نهایت، با مقدماتی که فراهم آمده بود، قیام مسلحانه یا انقلاب بلشویکی، از اولین ساعات بامداد روز هفتم نوامبر ۱۹۱۷م (برابر با ۲۵ اکتبر در تاریخ قدیم روسیه) آغاز شد. در اولین مرحله عملیات، گاردهای سرخ، مراکز حساس دولتی و حکومتی را اشغال کردند و مقر دولت موقت را به محاصره خود درآوردند. با سقوط دولت موقت، لنین رهبری عملیات را شخصاً در دست گرفت و طی نطقی که در مقام رهبر انقلاب بلشویکی روسیه در کنگره شوراها ایراد کرد، حکومت بلشویکی خود را حکومت شوراها یا حکومت شوروی خواند.

او در این سخنرانی چنین وانمود کرد که هدف قیام مسلحانه بلشویک‌ها، تفویض اختیارات حکومت به شوراها بوده است. لنین نام دولت خود را شورای کمیسرهای خلق گذاشت و وزیران خود را که کمیسر خلق نام داشتند، در فردای آن روز معرفی کرد. کمونیست‌های روسیه پس از به قدرت رسیدن، با آلمان پیمان صلح امضا کردند و سپس به سرکوب نیروهای وفادار به تزار پرداختند. پیروزی کمونیست‌های روسیه به رهبری لنین سرآغاز دیکتاتوری هفتاد و چهار ساله‌ای شد که بزرگ‌ترین کشور جهان را به انحطاط کشانید و منشاء و محرک بسیاری از جنگ‌ها، کشتارها و آوارگی‌ها در نقاط مختلف جهان گردید. این امپراتوری بزرگ سرانجام طی روند پیچیده‌ای در سال ۱۹۹۱ فروپاشید.

برخی از اتفاقهای امروز
•  ۰:   سال ۲۱۳۷ پیش از میلاد ماه گرفتگی روی داد و چینی ها آن را در تاریخ ثبت کردند. این اولین بار بود که یک ماه گرفتگی ثبت شده است.
•  ۱۸۶۸:   شهر « ادو» در ژاپن به « توکیو» تغییر نام داد.
•  ۱۹۱۱:   اولین پرواز اکتشافی (نظامی) در تاریخ انجام گرفت و ایتالیایی ها محل استقرار نیروهای طرف مقابل در لیبی را با فرستادن هواپیما کشف کردند.
•  ۱۹۴۵:   نیروهای ژاپن جزیره تایوان را پس از سالها تصرف، تخلیه کردند
•  ۱۹۵۴:   ماشین حساب تمام ترانزیستوری ساخته شد.
•  ۲۰۰۱:   ویندوز «اکس پی» وارد بازار شد.