خبرگزاری آریا-دکتر حسن دادبان؛استاد بزرگ فقه و حقوق کشورمان به دیدار معبود شتافت و جامعه علمی و فرهنگی کشور را به سوگ خود نشاند.به گزارش خبرنگار آریا، دکتر حسن دادبان استاد برجسته فقه و حقوق کشور پس از سالها خدمت در عرصه تعلیم و پژوهش در سن ۸۸ سالگی دیده از جهان فروبست .برای آشنایی بیشتر با استاد دکتر حسن دادبان، به مرور زندگی ایشان و روایت هایی از خصوصیات ، فضایل و آثار وی از منظر مسئولان ، دوستان و آشنایان وی می پردازیم که در ذیل می آید:
برگی از زندگی استاد دکتر حسن دادبان در تیر ماه ۱۳۰۳ در محله ویجویه تبریز متولد شد. پدرش فرش فروش بود و از مال دنیا چندان نصیبی نداشت. حسن تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش و در دبستان سعدی گذراند. در دوازده سالگی از نعمت پدر محروم شد،اما علی رغم مشکلات، تحصیلات دوران متوسطه را در دبیرستان فردوسی به پایان رساند. وی فعالیت فرهنگی را از عنفوان جوانی و از سال آخر دبیرستان با تدریس آغاز کرد. او پس از اخذ دیپلم، تحصیلات خود را ادامه داد، به دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز رفت،در رشته ادبیات فارسی به تحصیل پرداخت و در سال ۱۳۲۸ هـ .ش درجه لیسانس گرفت. از آنجایی که از کودکی نسبت به بی‌عدالتی حساس بود، تصمیم گرفت در رشته حقوق ادامه تحصیل دهد. از این رو تحصیلات خود را در رشته حقوق دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران دنبال کرد و در سال ۱۳۳۳ هـ .ش لیسانس حقوق گرفت. مدتی نیز در اهواز و آذربایجان به عنوان قاضی تحقیق یا بازپرس به خدمت پرداخت. او در شغل قضاوت نیز بسیار دقیق و سخت‌گیر بود . ایشان در اواخر دهه ۱۳۳۰ هـ .ش برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت و از ۱۳۳۷ – ۱۳۴۷ هـ .ش در دانشگاه پاریس به تحصیل پرداخت و موفق به اخذ دانشنامه دکترای دولتی در حقوق جزا شد. همچنین توانست سه دکترا در رشته‌های علوم جزایی، حقوق خصوصی و اقتصاد توسعه بگیرد. دکتر دادبان پس از بازگشت به ایران، به عنوان مستشار استیناف در دیوان عالی جنایی مشغول به کار شد. در سال ۱۳۴۹ هـ .ش با خانم حسنیه شعاران ازدواج کرد. حاصل این پیوند، فرزندی به نام علی بود که در سال ۱۳۵۲ هـ .ش متولد شد. دکتر دادبان در سال۱۳۵۰هـ .ش به گروه حقوق جزا در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران پیوست. در سال ۱۳۷۴ هـ .ش جهت مطالعه و پژوهش راهی فرانسه شد و یک سال و نیم در آنجا اقامت گزید و سرانجام با ترجمه دو کتاب مرجع در حقوق جزا (آیین دادرسی کیفری و حقوق جزای عمومی) به ایران باز گشت. دکتر دادبان پس از سالها تدریس در ۱۳۸۳ هـ .ش بازنشسته شد، اما علی رغم بازنشستگی همچنان کار تدریس را دنبال کرد. او بیش از هجده سال مدیریت گروه علوم جزایی و جرم شناسی را بر عهده داشت و زمانی نیز معاونت آموزشی و پژوهشی دانشکده حقوق دانشگاه تهران را عهده‌دار بود.دکتر دادبان فردی متدین و علاقه‌مند به خانواده بود. همواره به کار تحقیق و پژوهش عشق می‌ورزید و در طول خدمت خود شاگردان متعددی تربیت کرده و لحظه‌ای از تعلیم و پژوهش باز نایستاد. و سرانجام در تاریخ ۱۷ تیرماه سال به دیدار معبود خویش شتافت.
مراسم بزرگداشت استاد دکتر حسن دادبان انجمن آثار و مفاخر فرهنگی یکصدوچهاردهمین مراسم بزرگداشت مفاخر فرهنگی را به استاد دکتر حسن دادبان، حقوقدان برجسته اختصاص داد. این مراسم در روز سوم دی ماه ۱۳۹۰ با حضور دکتر محمد حسینی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ دکتر غلامحسین الهام، مشاور حقوقی رئیس جمهور؛ دکتر صدرالدین شریعتی، رئیس دانشگاه علامه طباطبایی؛ دکتر رستمی مشاور سرکار خانم بداغی، معاون حقوقی رئیس جمهور؛ اساتید دانشگاه، وکلا، قضات و اهل علم و دانش در محل تالار شهید مطهری انجمن برگزار شد.در این مراسم بزرگداشت از دو جلد کتاب مجموعه مقالات در بزرگداشت استاد دکتر حسن دادبان مشتمل بر زندگینامه مختصر ایشان و ۳۱ مقاله علمی به اهتمام دکتر تهمورث بشیریه رونمایی شد و کلیپی از زندگی استاد دادبان به نمایش گذاشته شد که در آن همسر استاد، آقای دکتر علی دادبان، فرزند استاد، آقای احمد بشیریه، قاضی بازنشسته دیوان عالی کشور، آقای بهمن کشاورز، رئیس اتحادیه سراسری کانون های وکلای دادگستری، آقای دکتر تهمورث بشیریه، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، سرکار خانم دکتر یاسمن خواجه نوری، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی به بیان خاطراتی از استاد دادبان پرداختند.
دکتر دادبان در گفتار رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگیحجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد ادبی رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در این بزرگداشت اظهار امیدواری کرد این انجمن در مسیر تداوم فعالیت‌های خود بتواند زمینه های پایاتر و پویاتری را برای تجلیل از اساتید این مرز و بوم فراهم آورد. رئیس انجمن آثارومفاخر فرهنگی در خصوص دکتر دادبان اظهار داشت: با توجه به آنکه استاد دادبان بیش از هفت دهه از عمر گرانمایۀ خود را صرف دانش اندوزی و پرورش شاگردان بسیار مبرز در حوزۀ حقوق و قضاوت سپری کرده اند و از بابت نوع تعاملی که با بسیاری از شاگردان خود داشته‌اند، شخصیت ایشان درخور توجه است و به عنوان یکی از الگوهای ارزشمند در جامعه ما به شمار می‌رود.از این رو برآن شدیم تا مراسم بزرگداشتی برای ایشان برگزار کنیم تا زمینۀ انتقال این مواریث فرهنگی را – که مهمترین هدف انجمن آثار و مفاخرفرهنگی خصوصاً در دوره مدیریت جدید است ،بهتر محقق کنیم. ادبی همچنین گفت:نسلی که توسط استاد دادبان در حوزه علم حقوق تربیت شده‌اند مانند دکتر محمدرضا رحیمی، معاون اول رئیس جمهور و سرکار خانم دکتر بداغی، معاون محترم حقوقی رئیس جمهور، نسلی هستند که به نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران خدمات ارزنده ای داشتند و ما امیدواریم که تداوم وجود این اساتید و سلسلۀ شاگردان نورانی آنها هم ان شاءالله از این به بعد پی گرفته شود.حجت الاسلام ادبی در خاتمه سخنان خود، متن پیام دکتر محمدرضا رحیمی، معاون اول رئیس جمهور را قرائت کرد.
متن پیام معاون اول رئیس جمهور به مراسم بزرگداشت استاد دکتر حسن دادبان: بسم الله الرحمن الرحیمیرفع الله الذین آمنو منکم والذین وتوا العلم درجات: “هرگاه خداوند بنده‌ای را گرامی کند، او را در برپای داشتن حق (در میان مردم) یاری می‌کند.” این کلام امیر‌المؤمنان، رساتر از هر جمله دیگری بیانگر ارزش علم حقوق است. علمی که با حمایت از قانون و دفاع از حقوق محرومان، تلاش می‌کند تا در جامعه حق و عدالت حاکم شود. حمد و سپاس خداوندی را که ایران را مهد پرورش عالِمان و دانشمندانی قرار داد که با نور علم و دانش خود روشنی‌بخش حیات طیبه مردم گیتی باشند. یکی از عرصه‌های درخشان علمی در ایران اسلامی حوزه علم حقوق است. علم حقوق در همه شئون زندگی انسان تأثیر می‌گذارد زیرا برای ایجاد و تحقق عدالت، نظم، صلح، مهر و دوستی در جامعه بشری لازم و ضروری است و بدون آن نظم اجتماعی شکل نمی‌گیرد.ویژگی برجسته دیگر علم حقوق در کشور ما همنشینی آن با فقه اسلامی است. از زمان ظهور اسلام، امر قضاوت غالباً از سوی علمای دین اجرا می‌شده است. در حکومت پیامبران الهى ، و رسول گرامى اسلام نیز سیستم قضائى سالم و کارآمدى وجود داشت و مسئولیّت، در اختیار پاکترین و بهترین و کارآمدترین انسان ها بود که پس از قرن ها هنوز هم چراغ راه آیندگان است. بعد از انقلاب مشروطیت نیز علمای اسلامی نقش خود را حفظ کردند و با وقوع انقلاب نجات‌بخش اسلامی و تحقق حکومت ولایت فقیه این نقش را حتی پررنگ‌تر ایفاد نموده‌اند.بزرگداشت مقام استاد برجسته فقه و حقوق، جناب آقای دکتر حسن دادبان تجلیل از عالمی است که عمر شریف و پربرکت خود را صرف اعتلای علم حقوق در این مرز و بوم و در تربیت دانشجویان و قضّات کشور نموده و جزء افتخارات ملت ایران و جامعه حقوقدانان محسوب می‌شود.حساسیت نسبت به بی‌عدالتی از خصوصیات بارز این استاد فرهیخته است که عمری را در گروه علوم جزایی و جرم‌شناسی به آموزش، تحقیق و پژوهش پرداخته‌اند. ایشان در طول حیات پربار خود شاگردان بسیاری را تربیت نموده و لحظه‌ای از تعلیم و پژوهش بازنایستاده است. اینجانب به عنوان شاگرد ایشان توفیق بهره‌مندی از حضور استاد را همواره جزو افتخارات خویش محسوب می‌نمایم.استاد دادبان در طول حیات علمی خویش تلاش های بی شماری در جهت حفظ تعادل اجتماعی و ایجاد جامعه ای سالم و آرامش بخشیدن به روح اجتماع داشته اند. ایشان همچون مولایشان علی بر این اندیشه است که خداوند عادل است و عدل او حکم می کند که درباره بندگان خود به عدل رفتار کند و مقتضای عدل الهی این است که خداوند هر انسانی را به اندازه استعدادش مورد تکلیف قرار دهد و سپس با توجه به توانایی و تلاش اختیاری وی درباره او قضاوت کند و سرانجام پاداش درخور کارهایش به او عطا فرماید و این چنین بود که این آموزه ها را چراغ راه خویش قرار داد و عادلی شد که به عدالت رفتار نمود و به جدایی حق و باطل حکم کرد.این استاد گرامی، نمونه و الگوی مناسبی برای جوانان و دانش‌پژوهانی است که قدم در راه تحصیل علم فقه و حقوق گذارده‌اند. چرا که هیچ مانعی نتوانسته است سد راه پیشرفت و ترقی علمی ایشان گردد. وی با تلاش شبانه‌روزی، خلوص و عشق به تعلیم و تربیت به این جایگاه رفیع علمی نائل شده و نام خود را به عنوان چهره ماندگار در تاریخ علم و فرهنگی و حوزه حقوق ایران عزیز به ثبت رسانیده‌اند.با قدردانی از اقدام ارزشمند انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در برگزاری این مراسم، طول عمر و توفیقات هر چه بیشتر را برای استاد عزیز، جناب آقای دکتر دادبان از درگاه حضرت حق مسألت دارم و امیدوارم خیل شاگردان ایشان، همان راه نورانی استاد را در توسعه و پیشرفت علم حقوق طی نمایند.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاتهمحمدرضا رحیمیمعاون اول رئیس جمهور۳/۱۰/۱۳۹۰ دکتر حسن دادبان به روایت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی سپس دکتر حسینی درباره ویژگی‌های اخلاقی دکتر دادبان سخن گفت، تواضع، فروتنی، عدالتخواهی، اهتمام و جدیت را از صفات بارز و برجسته ایشان برشمرد. همچنین تشویق و ترغیب مردم و دانشجویان را به فراگیری علم و دانش از دیگر صفات خوب دکتر دادبان قلمداد کرد
دکتر حسینی در رابطه با سخت‌گیری‌های استاد دادبان نسبت به دانشجویانش گفت : وی هیچگاه با شاگردانش تعارف نداشت و تفاوتی بین آنان نمی‌گذاشت، زیرا بر این عقیده بود که دانشجو باید فعال و اهل تحقیق باشد.وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مسئولیت‌پذیری را از دیگر صفات برجسته دکتر دادبان دانست و در این راستا گفت : پیامبر اسلام(ص) می‌فرمایند «خداوند دوست دارد هر فردی کاری را که انجام می‌دهد، در نهایت کمال باشد.» رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز فرموده‌اند: «هر کس در هر مسئولیتی است اگر فرض کند مهمترین کار به او سپرده شده است، باید آن را خوب انجام دهد.» دکتر حسینی عشق و علاقه به کار را امری مهم در انجام کارهای علمی برشمرد. وی با اشاره به حضور استاد دادبان به طور منظم در محل کار خود تصریح کرد : در دولت نهم هنگامی که در وزارت علوم بودم و مشکل حضور کم‌رنگ اساتید را در دانشگاه‌ها داشتیم و اجباری کردن این انضباط امری سخت بود، دکتر دادبان در زمره افراد منضبطی بود که همواره با عشق و علاقه به کار پرداخت.دکتر حسینی یکی از فضیلت‌های دکتر دادبان را شاگرد‌پروری او دانست و با اشاره به خاطرات موجود از وی گفت : استاد در قضاوت کردن درباره خودش بسیار منصف بوده و هست. احترام به دیگران از دیگر نکاتی است که دکتر دادبان همواره در زندگی عادی و علمی خود رعایت کرده و از این منظر از نمونه و الگوهای خوب جامعه علمی به شمار می‌رود. دکتر حسینی در این راستا گفت : دکتر دادبان احترام زیادی برای مرحوم عمید زنجانی قائل بود تا جایی که می‌گفت من حاضرم با پای پیاده به پای سخنرانی ایشان بروم. اینگونه فروتنی در میان اهل علم معمولاً کمتر دیده می‌شود.
خاطرات دکتر غلامحسین الهام از دکتر دادبان دکتر الهام، مشاور حقوقی رئیس جمهور نیز بزرگداشت حقوقدانان را بزرگداشت عدالت دانست و گفت: «این سخن من نیست بلکه مقام معظم رهبری به ما گفتند که جایگاه حقوقدان را حفظ کنید که توجه به کلام آنها در جامعه اثر ویژه‌ای دارد.» بنده نیز معتقدم بزرگداشت حقوقدانان، بزرگداشت حق و عدل است. زیرا اگر حقوقدان سر به بالین سیاست بگذارد، دیگر از حق و عدل اثری نمی‌ماند.مشاور حقوقی رئیس جمهور، دکتر دادبان را به واقع دادبان، دادگر و عدالتخواه دانست و عشق و علاقه او را به علم ،تعلیم و تربیت ستود. وی گفت دکتر دادبان با وجودی که امکان حضور بین‌المللی در دیوان لاهه و حتی پست‌های دولتی را داشت، اما چون اهمیت و اولویت ویژه‌ای به آموزش می‌داد، هرگز دانشگاه را ترک نکرد. دکتر الهام بر این نکته تأکید کرد که عشق و علاقه ایشان به علم و تعلیم و تربیت باید برای من و نسل جدید سرمشق و درس‌آموز باشد.وی با اشاره به کمبود استاد پس از انقلاب فرهنگی افزود: در آن دوره دانشگاه آزاد به تازگی تأسیس و راه اندازی و باب اساتید پروازی باز شده بود، چون استاد دادبان به کیفیت آموزش اهمیت می‌داد، زیر بار این چنین مسائلی نرفت.دکتر الهام در ادامه با بیان خاطراتی از کلاس های درس دکتر دادبان درباره سطح کیفیت آموزش و نحوه نمره دادن ایشان گفت : نمره‌دهی استاد کاملا عادلانه بود، زیرا نمره‌های استاد نشان از آن دارد که حقوقدان نباید زیادی حرف بزند و علم حقوق، علم نساجی و بافتن نیست. من در دوران تحصیل خودم کمترین و بیشترین نمره را از ایشان گرفته‌ام.کمترین نمره‌ام مربوط به یکی از بهترین درس‌هایی بود که گرفتم ، زیرا آموختم چرا یک قاضی نباید قرار بازداشت موقت را سریع تأیید کند.دکتر الهام در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به مخالفت استاد دادبان با نگرش‌های غیراخلاقی در حقوق و به‌ویژه حقوق جزا، گفت: حقوق جزای ایران پس از انقلاب اسلامی از حقوق سکولار به حقوق اسلامی حرکت کرد که در این حرکت چالشهای متعددی رخ داد تا جایی که برخی را به برخورد با نظام اسلامی کشاند اما استاد دادبان نه تنها پای هیچ سند ضد اسلامی را تأیید نکرد بلکه اقدامی اساسی در این باره انجام داد.
دادبان از منظر دکتر اسلامی‌پناه،عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلسدکتر اسلامی‌پناه، عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی، از دیگر سخنرانان این مراسم بود. وی استاد دادبان را عاشق حقوق قلمداد کرد و با اشاره به سه نسل از حقوقدانان در صد سال گذشته از مشروطه تاکنون گفت : نسل اول مدونان قانون بودند، نسل دوم شارحان آن و نسل سوم که پس از انقلاب آمدند در تحول و تکامل قانون کوشیدند که استاد دادبان از جمله آنها بود.وی با اشاره به نگاه‌های گوناگون پوزیتویستی، الهی‌گرایی و طبیعت‌گرایی به حقوق، افزود : استاد دادبان در عرصه عمل و تکمیل علم حقوق یعنی در هر دو زمینه وارد شدند.اسلامی‌پناه با بیان اینکه حقوق ایران دارای پشتوانه ۱۴۰۰ سال تاریخ فقه و حقوق اسلامی به‌ویژه در عرصه جزاست، تأکید کرد : با همه این احوال حقوق نیازمند پویایی است و حقوق پایان نمی‌یابد.وی افزود: برخی عاشق حقوق هستند و حقوق با آنها عجین شده است تا عاشق نباشی حقوق را نمی‌توان پیش ببری و استاد دادبان اینگونه بود.
روایت رئیس دانشگاه علامه طباطبایی از دکتر دادبان حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سید صدرالدین شریعتی، رئیس دانشگاه علامه طباطبایی نیز درباره دکتر دادبان گفت: استاد دادبان علم را برای تعالی انسان و خروج از بی‌عدالتی می‌خواست.وی با اشاره به اینکه در مکتب اسلام رسالت انسان به فهم و آگاهی اوست، گفت: خداوند در قرآن از کلمه «سخر» بسیار استفاده کرده است و انسان را برتر از همه خلائق قرار داده است. وی اکرام انسان در سوره «علق» را بر پایه علم و در سایه نوشتن و خواندن، یاددادن و یادگرفتن دانست و افزود : خلیفه الهی انسان بر اسماء و علمی است که خدا به او داد و ملائکه بر این علم سجده کردند که سجده آنان دکوراتیو نبود بلکه بر فهم و معرفت بود نه بر جنس و شکل که مورد اعتراض شیطان قرار گرفت.دکتر شریعتی با بیان اینکه علم باید جهان شمول شود و نباید غرور و کبر نیاورد، تأکید کرد : علم نور و متعلق به همه است و علمی که موجب غرور و استکبار شود، موجب سقوط می‌شود.وی افزود: دکتر دادبان علم را برای علم، تعالی انسان،خروج از نکبت و بی‌عدالتی و برای صفا و صمیمیت و عدالت می‌خواست.
در بخش پایانی مراسم لوح تقدیری از سوی انجمن آثارومفاخر فرهنگی به ایشان اهدا شد. متن لوح چنین است :
بسمه تعالیبزرگداشت مفاخر فرهنگی کاری بسیار خوب و لازم است. ” مقام معظم رهبری “
استاد ارجمند جناب آقای دکتر حسن دادبان خردورزان اهل معرفت، صاحبان اصلی دولت ماندگار در ساحت فرهنگ و گشایندگان راه اندیشمندی و آزادگی‌اند. انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور مفتخر است که به پاس سالها خدمات ارزشمند علمی و حقوقی آن استاد گرانمایه در زمینه علم حقوق، از جنابعالی به عنوان یکی از حقوقدانان برجسته و مفاخر فرهنگی ایران اسلامی تقدیر نماید.جامعه علمی کشور، نیک آگاه است که حضرتعالی عمری را با کوشش، تلاش و دلسوزی به پژوهش، تألیف، ترجمه، قضاوت وآموزش فقه و حقوق سپری ساخته و آثار گرانسنگ و ماندگاری را به مردم دانش‌دوست این سرزمین تقدیم نموده‌اید.اینجانب به نمایندگی از طرف هیأت امناء انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور که در صدر آن مقام عالی ریاست جمهوری است، لوح تقدیر انجمن را همراه با نشان زرین به عنوان نمادی از تحسین و تمجید تقدیم داشته و از خداوند منان برای آن استاد، طلب طول عمر دارد.
محمدجواد ادبیرئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی
گزیده مجموعه مقالات؛گزیده ای از مجموعه مقالات در بزرگداشت استاد دکتر حسن دادبان مشتمل بر زندگینامه مختصر ایشان و ۳۱ مقاله علمی به اهتمام دکتر تهمورث بشیریه .- راهکارهای سازمان ملل برای دفاع و توسعه حقوق بشر (مصطفی تقی زاده انصاری)- چالشهای فقهی و حقوقی ماده ۲۲۰ «قانون مجازات اسلامی» (عادل ساریخانی – مریم سلطانی بهلولی)- فعل و عمل در مقررات مدنی و کیفری (تحلیلی بر قاعده اتلاف و تسبیب) (سام سواد کوهی فر)- حمایت از اطفال بزه دیده در پرتو آموزه های عدالت ترمیمی (مهسا شیروی)- بررسی ویژگی های فردی جامعه، هدف(بزه دیدگان) در جرایم ارتکابی توسط نمونه ای از بیماران روانی بستری در مرکز روانپزشکی رازی (فربد فدایی، تهمورث بشیریه، قاسم خوشبخت)- مبنای معنوی جرم انگاری در آیات و روایات (محمود مهدوی)- تفهیم اتهام در حقوق ایران و اسناد بین المللی (مرتضی ناجی زاده)
فهرست نام استادان دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
در طول سالیان گذشته دانشکده حقوق و علوم سیاسی، و مدارس سه‌گانه سلف آن، همواره در جهت پرورش نیروی انسانی متخصص مورد نیاز جامعه فعالیت داشته است. بخش عمده این فعالیت را کسانی به انجام رسانده‌اند که به تدریس در این نهادها اشتغال داشته‌اند. کمترین ارجی که می‌توان برای تلاش آنان قائل شد بیاد آوردن نام آنان است. در زیر نام بسیاری از ایشان ذکر شده است که از سال ۱۳۴۶ تا امروز در این دانشکده فعالیت آموزشی و پژوهشی داشته اند:
دانشکده حقوق و علوم سیاسی (۱۳۴۶ – ۱۳۵۷)دکتر علی آزمایش – دکتر محمد آشوری (از ۱۳۵۰) – دکتر عبدالحمبد ابوالحمد – دکتر بهروز اخلاقی (از ۱۳۵۰) – دکتر پرویز اوصیاء (۱۳۴۵ – ۱۳۵۷) – دکتر قاسم افتخاری – دکتر حسن افشار – دکتر نجاد علی الماسی (از ۱۳۵۰) – دکتر سید حسن امامی (تا ۱۳۴۷) – دکتر مهدی امانی (مدعو) – دکتر عباس امیری – دکتر عبد المجید امیری قائم مقامی – پروفسور بارتکه (مدعو) – دکتر جعفر بوشهری (۱۳۴۷ – ۱۳۵۸) – دکتر حمید بهزادی (حمید (ﮔل آقا) مددی – ۱۳۴۷ – فوت ۱۳۵۶) – دکتر علی بهزادی (حق التدریسی) – دکتر ابراهیم پاد – دکتر علی اصغر پور همایون – خانم هایده پیرایش – دکتر حسین پیرنیا – دکتر پیمانی – دکتر محمد حسین تمدن جهرمی (مدعو) – دکتر مجید تهرانیان (حق التدریسی) – دکتر شمس الدین جزایری – دکتر جعفر جعفری لنگرودی – دکتر محمد رضا جلیلی فرشچی (۱۳۵۰ –۱۳۵۹) – دکتر امیر حسین جهانبگلو (حق التدریسی) – دکتر محمد علی حکمت (تا اواخر دهه ۱۳۴۰) – دکتر حسن دادبان – دکتر تاج زمان دانش – دکتر حسنعلی درودیان (از ۱۳۵۲) – دکتر حبیب الله دشتی (حق التدریسی) – دکتر احمد دولتشاهی (حق التدریسی) – دکتر احمد علی رجائی (حق التدریسی) – دکتر محمد رضوی – حسین رفعتی افشار قاسملو (تا اواخر دهه ۱۳۴۰) – مهندس مسعود رفیع (حق التدریسی) – دکتر محمود روح الامین (مدعو) – دکتر حمید زاهدی – دکتر منوچهر زند حقیقی – دکتر باقر ساروخانی (مدعو) – دکتر هوشنگ ساعد لو – دکتر حسنعلی سالار نصری – دکتر عیسی سپهبدی (تا اواخر دهه ۱۳۴۰) – دکتر حسن ستوده تهرانی – دکتر کریم سنجابی – شیخ محمد سنگلجی – دکتر حسین سیدی – احمد هوشنگ شریفی – محمود شهابی (تا ۱۳۵۰) – دکتر علی اکبر شهابی (تا اواخر دهه ۱۳۴۰) – دکتر جواد شهیدی – دکتر جواد شیخ الاسلامی – علی پاشا صالح – دکتر پرویز صانعی (تا ۱۳۴۹)– دکتر محمود صناعی (از ۱۳۴۵ – مدعو) – دکتر محسن صبا – دکتر سید محسن صدرزاده افشار – دکتر صادق صدریه (از ۱۳۴۸- ۱۳۴۹ – مدعو) – دکتر رضا صدوقی (از ۱۳۴۸ –۱۳۴۹ – مدعو) – دکتر حسین صفائی – صابری صفائی (۱۳۴۴ انتقال از ادبیات – ۱۳۴۹) – دکتر منصور صقری – محمود صوراسرافیل – دکتر احمد ضیائی (۱۳۴۸ – ۱۳۴۹ – مدعو) – دکتر محمد حسین ضیائی بیگدلی (۱۳۴۸ –۱۳۴۹ – مدعو) – دکتر منوچهر طباطبائی مؤتمنی – دکتر عبد الرضا عدل طباطبائی – دکتر محمود عرفانی (از ۱۳۵۵) – دکتر عزت الله عراقی (از ۱۳۴۹) – دکتر محسن عزیزی (در ۱۳۴۹ باز نشسته شد)– دکتر رضا علومی (از ۱۳۴۸) – دکتر عبدالحسین علی آبادی – دکتر محمد حسین علی آبادی – دکتر حمید عنایت (از ۱۳۴۳) – دکتر علاءالدوله عنایتی – دکتر محمد فرد سعیدی – دکتر فرزانه پور (حق التدریسی) – دکتر ابوالفضل قاضی (از ۱۳۴۹) – دکتر باقر قدیری – دکتر فاطمه قدیمی پور – دکتر ابوالبشر فرمانفرماییان – دکتر ناصر کاتوزیان – دکتر غلامرضا کیان – دکتر منوچهر کیانی (مدعو) – دکتر ایرج گلدوزیان (از ۱۳۵۵) -دکتر منوچهر گنجی – دکتر احمد متین دفتری (تا اواخر دهه ۱۳۴۰) – دکتر محتشم نوری (حق التدریسی) – دکتر ابوالحسن محمدی – دکتر محسن محمدی نژاد (۱۳۵۳ – ۱۳۵۸) – دکتر محمد مشکوه (در ۱۳۴۷ باز نشسته شد)- دکتر مصطفی مصباح زاده – دکتر مهدی مظفری (۱۳۵۲ – ۱۳۵۷) – دکتر رضا مظلومان (۱۳۴۸ – ۱۳۵۸) – دکتر محمد معتضد باهری – دکتر کاظم معتمد نژاد – دکتر هوشنگ مقتدر (از ۱۳۴۷) – دکتر جمشید ممتاز (از ۱۳۵۳) – دکتر اصغر مهدوی – دکتر علی مهذب (از ۱۳۴۸) – دکتر دره میرحیدر (مدعو) – دکتر عباس میلانی – دکتر مرتضی نصیری (۱۳۴۸ – ۱۳۵۴ – تا ۱۳۵۷ مدعو) – دکتر محمد نصیری – دکتر جمشید نبوی (۱۳۴۸ – ۱۳۵۹) – دکتر محی‌الدین نبوی نوری – عبدالرحیم نبهی – دکتر اسدالله نصر اصفهانی (حق التدریسی) (از ۱۳۴۶ – ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۳ –۱۳۵۴) – دکتر هوشنگ نهاوندی (مدعو) – دکتر جواد واحدی – دکتر محمد علی هدایتی (در ۱۳۴۹ باز نشسته شد) – دکتر هادی هدایتی – دکتر ضیاءالدین هیئت.
روحش شاد و راهش پر رهرو باد.
برای مشاهده تصاویر مراسم بزرگداشت استاد دکتر حسن دادبان با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر مسئولان که در تالار اجتماعات شهید مطهری انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد به لینک زیر مراجعه کنید.
http://anjom.ir/news/79-news1390/954-vijedadban.html
خبرگزاری آریا
سال ۵۵ دانشجوی ایشان بودم دختری هجده ساله کم رو شهرستانی ، خاطرم هست هرگاه در کلاس سئوالی از ایشان می کردم که به نظرشان کم اهمیت مینمود با آن لهجه غلیظ ترکی می گفتند ” سئوال غیر خردمندانه نکن ” این منحصر به من تنها نبود و شامل تمامی دانشجویان جوان و طالب علمی بود که تا آن زمان حقوق نخوانده بودند .هرگاه بیاد این نحوه برخورد استاد میافتم می فهمم که به چه علت ما را جهان سوم می نامند