این بوم‌های چند میلیون دلاری

نکته‌ای که وجود دارد، این است که معروف‌ترین نقاشی‌های جهان بخصوص شاهکارهای قدیمی قبل از سال ۱۸۰۰ میلادی معمولا متعلق به موزه‌هاست و در این مکان‌ها تحت حفاظت هستند. موزه‌ها به ندرت آنها را به فروش می‌رسانند و این تابلوها تقریبا قابل قیمت‌گذاری نیستند.

رکوردهای گینس نشان می‌دهد تابلوی «مونا لیزا» اثر داوینچی گران‌ترین بیمه را به دلیل ارزش تاریخی نقاشی دارد.

این تابلو قبل از انتقال به آمریکا برای چند ماه به قیمت ۲۰۰ میلیون دلار در سال ۱۹۶۲ قیمت‌گذاری شد، هر چند موزه لوور اختصاص پول برای حق بیمه و امنیت این تابلو را به جای فروش آن انتخاب کرد، اما با توجه به تورم، این تابلو امروز می‌تواند ۷۶۸ میلیون دلار قیمت داشته باشد.

در میان تابلوهای گران دنیا، ونگوگ همیشه جایگاه رفیعی داشته است. یکی از نقاشی‌های او «زنبق‌ها» نام دارد که این تابلو تا سال گذشته با قیمت ۱۰۵ میلیون دلار در صدر تابلوهای گران‌قیمت بود. سال ۱۸۸۹ ونگوگ بعد از بریدن گوشش در تیمارستانی در فرانسه بستری شد، در مدت بستری بودن در تیمارستان او حدود ۱۳۰ نقاشی که موضوع اصلی‌اش باغی محصور و کلینیک بود خلق کرد که در میان آنها شب‌های پرستاره و زنبق‌ها معروف شدند.

او تابلوی زنبق‌هارا در هفته اول اقامتش در تیمارستان خلق کرد. در این اثر ونگوگ مانند بسیاری از هنرمندان زمانش تحت تاثیر کارهای ژاپنی قرار دارد. این تابلو برای اولین بار در سال ۱۹۸۷ به قیمت ۵۴ میلیون دلار فروخته شد و آخرین قیمت فروخته شده آن ۱۰۵ میلیون دلار است و در حال حاضر در مرکز گتی لس‌آنجلس قرار دارد.

اما «زنبق‌ها»ی ونگوگ گران‌ترین تابلوی نقاشی دنیا نیست؛ در آخرین حراجی که امسال انجام شد نقاشی «جیغ» ادوارد مونک تمام رکوردها را شکست و با قیمت نزدیک به ۱۲۰ میلیون دلار از سوی یک خریدار ناشناس خریده شد.

این نقاشی بیش از صد سال پیش توسط مونک خلق شده است. این نقاشی در حراج ساتبی نیویورک در سال جاری فروخته شد و خریدار ناشناس زحمت آمدن به حراج را هم حتی به خود نداد و از پای تلفن در کمتر از ۱۲ دقیقه از شروع حراج، تابلو را از آن خود کرد.

این نقاشی از سوی تاجری که پدرش هنرمند شناخته‌شده نروژی است، فروخته شد. مونک چهار شیوه از جیغ را خلق کرد که سه نقاشی دیگر در موزه‌ها نگهداری می‌شوند، اما نقاشی‌ای که در ساتبی فروخته شده، ارزشمندترین نقاشی در میان سه اثر دیگر است، چراکه شعری با دستخط این هنرمند روی قاب نقاشی با این مضمون نوشته شده است: «در کنار جاده با دو دوست قدم می‌زدم، خورشید در حال غروب کردن بود و آسمان به سرخی می‌گرایید و وزش غم را حس کردم، ایستادم، هنوز به طرز مرگ‌آوری خسته‌ام بر فراز تیرگی‌ها، ساحل و شهر می‌جوشند و زبانه می‌کشند از آتش، دوستانم می‌روند و من باقی می‌مانم، دلواپسی به ارتعاشم درمی‌آورد و احساس جیغی بلند در طبیعت می‌کنم.»

این نقاشی وقتی به عنوان یکی از آثار جهانی شناخته شد، بیشترین تقلید از آن برای خلق آثار هنری صورت گرفت. از اندی وارهول تا کارتون سیمپسون‌ها. همچنین ثابت شده است که این اثر نقطه آغاز فیلم‌های با ژانر وحشت بوده است.

تابلو ی شماره ۵/۱۹۴۸ اثر جکسون پولاک نیز یکی از گران‌‌قیمت‌ترین تابلوهای نقاشی دنیاست که قیمت آن حتی از نقاشی جیغ مونک نیز بالاتر است. این نقاشی در سبک اکسپرسیونیسم در سال ۲۰۰۶ با قیمت پایه ۱۴۰ میلیون دلار به‌فروش رسید.

این اثر در ابعاد ۲۰۴ در ۱۰۲ سانتی‌متر خلق شده است.شیوه‌ای که پولاک برای خلق این اثر به کار برده، استفاده از رنگ مایع است. او تصمیم گرفت روش سنتی استفاده از رنگ روی بوم را کنار بگذارد. در این نقاشی می‌توان مقدار زیادی رنگ زرد و قهوه‌ای را دید که به شکل‌ریزی در نقاشی منتشر شده‌اند.

در این تابلو غیر از بافت رنگ‌ها سوژه‌ای وجود ندارد. پولاک ۳۸ طرح داشت که طی جلسات روانکاوی به وجود آمده بودند.

او عمیقا از ناراحتی‌های الکلی رنج می‌برد و پزشک روانکاوش از او می‌خواست برای تشخیص مشکلات روحی و روانی‌اش خط خطی کند؛ او در ابتدا شکل‌هایی می‌کشید.

روانکاو می‌گفت هیچ چیز نکش، فقط خط خطی کن تا من براساس آنها بتوانم به مشکلات تو پی ببرم. بعد از آن پولاک دریافت که خط خطی‌های او عمیق‌تر، پرمعناتر و حقیقی‌تر از نقاشی‌هایش هستند.

تابلو نقاشی زن سوم اثر ویلیام دکونینگ در سال ۲۰۰۶ به قیمت ۱۳۷ میلیون دلار فروخته شد. این نقاشی یکی از شش نقاشی است که طی سال‌های ۱۹۵۱ تا ۱۹۵۳ با محوریت زن خلق شده است. این نقاشی از اواخر دهه۵۰ شمسی تا ۱۳۷۵ در اختیار موزه هنرهای معاصر تهران بود، اما بعدها این نقاشی به دلیل سوژه‌اش که یک زن بود، قابل نمایش دادن نبود بنابراین این تابلو با نسخه خطی شاهنامه طهماسبی متعلق به قرن شانزدهم در موزه لوور معاوضه شد.

تابلو نقاشی پرتره «آدل بلاوخ بائر» اثر گوستاو کلیمت نیز یکی از آثاری است که در فهرست گران‌قیمت‌ترین نقاشی‌ها جای دارد.

این اثر که سال ۱۹۰۷ توسط گوستاو کلیمت کشیده شده، با قیمت پایه ۱۳۵ میلیون دلار در حراجی کریستی سال گذشته فروخته شد.

این اثر پرتره‌ای از آدل بلاوخ همسر یکی از تولیدکنندگان شکر در اتریش است که یکی از علاقه‌مندان سبک اکسپرسیونیست بود و دوبار از کلیمت خواست که از همسرش آدل پرتره‌ای بکشد. این نقاشی ترکیبی از ناتورالیسم در نقاشی صورت و دست و تزئین لباس به شکل فانتزی است. بسیار سخت است که نگاهی روان‌شناسانه برای گسیختگی سر و بدن در این نقاشی نداشت.

همسر آدل دو پرتره او و چهار اثر دیگر کلیمت را خریداری کرد، اما آدل وصیت کرد که این تابلوها بعد از مرگش به یک گالری در اتریش اهدا شود، اما با شروع جنگ جهانی دوم، فردینان بلاوخ مجبور شد بگریزد و تابلو‌ها در اتریش باقی ماند که آلمانی‌ها آن را به کشورشان بردند.

سال‌ها میان دولت اتریش و آلمان بحث سر این بود که این پنج اثر کلیمت توسط نازی‌ها در طول جنگ جهانی دوم ربوده شده است، در نهایت پنج اثر این نقاش به خواهرزاده آقای بلاوخ بائر رسید.

تابلو نقاشی پرتره «دکتر گجت» اثر ونسان ونگوگ نقاش مشهور هلندی یکی از آثار گران‌قیمت است که در حراجی کریستی نیویورک در سال ۱۹۹۰ به قیمت پایه ۵‌/‌۸۲ میلیون دلار به حراج رفت و توسط کلکسیونر مشهور رایوئی سایتو خریداری شد.

دو نسخه از این پرتره در سال ۱۸۹۰ به دست آمد که در هر دو، دکتر گچت نشسته و سرش را به دستانش تکیه داده است.

شاید اهمیت اثر در این است که این نقاشی در آخرین ماه‌های حیات این نقاش کشیده شده و ونگوگ درنامه‌ای به برادرش درباره این اثر نوشته است که او بیمارتر از من است.

تابلوی «ورق‌ بازها» اثر پل سزان، نقاشی گران‌قیمت دیگری است که آل ثانی خانواده حاکم بر قطر به قیمت بالایی آن را خریداری کرد.

این نقاشی یکی از آثار مورد علاقه پل سزان و یکی از پنج اثری است که او از چند روستایی فرانسوی در حال بازی کشیده است و خانواده‌ سلطنتی قطر برای خرید آن، دو دلال بین‌المللی آثار هنری را ناکام گذاشت.

این نقاشی، روستاییانی را به تصویر کشیده است که در حین بازی همچنان پیپ می‌کشند. تمام این مردان جدیت‌شان را در بازی به نمایش گذاشته‌اند. سزان در این اثر ژانر نقاشی هلندی‌ها و فرانسوی‌ها را که اغلب به شکل پرهیاهو ترسیم می‌شد، تعدیل کرده است.

این نقاشی یکی از سری نقاشی‌های سزان با موضوع بازی است. او اوایل ۱۸۹۰ پنج نقاشی با این موضوع خلق کرده است. یکی از ورژن‌های این دست تابلوهای او در سال ۲۰۱۱ به قیمت ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیون دلار تخمین زده شد.

تابلو نقاشی «رقص در لامولن دلا گالت» اثر پیر آگوست رنوار، « پسری با پیپ» و تابلونقاشی «برگ‌های عریان سبز و مجسمه» اثر پیکاسو، تابلو نقاشی پرتره «جوزف رولین» ونگوگ، تابلو نقاشی «دورا مار و گربه‌اش» نقاشی‌های دیگری هستند که در فهرست گران‌ قیمت‌ترین تابلوهای نقاشی جهان جای دارند.

اعظم راستی / جام جم