ساندویچ و فرهنگ ساندویچ خوری محصول دوران مدرن است گرچه نشانه هایی از آن در تاریخ نیز وجود دارد اما مدرنیسم و به تبع آن کار بیشتر و فراغت کمتر باعث شد که غذای سریع (فست فود) برای خود جایگاه ویژه ای پیدا کند.
به گزارش ممتازنیوز به نقل از مهر؛ آنتونی گیدنز جامعه شناس آمریکایی از مک دونالدی شدن به عنوان یک فرهنگ نام می برد که بیشتر کشورها را در بخشهای مختلف درگیر خود کرده است.
کشور ما در زمره یکی از تولید کنندگان خوب سوسیس و کالباس است و این محصولات حتی از طرف ایرانیان ساکن خارج کشور به کشورهای اروپایی برده می شود اما این محصولات از کی وارد ایران شد.پس از انقلاب کمونیستى در شوروی عده زیا‌دى از ارمنیان روسیه و نیز روس‌هاى سفید یا مخالف انقلاب به ایران سرازیر شدند. کالباس، سوسیس و ژامبون از مواد غذایى مورد علاقه شدید روس‌ها است. تهیه کالباس به صورت کنونى اما به شکل دستى وسنتى ازدوران بسیار قدیم در یونان و سپس روم و اروپاى قرون وسطى و جدید متداول بوده و با سیر و نمک و پس از کشف جزایر ملوک چین و هند با انواع چاشنى‌ها آن را خوشمزه مى‌کرده‌اند. روس‌هاى سفیدی که به ایران آمدند و در گیلان و مازندران و استرآباد و تهران مستقر شدندو شروع به تهیه کالباس و سوسیس و ژامبون کردند، “آرزومانیان” و”میکاییلیان” دو تن از ارمنیان مهاجر به ایران کارگاه‌هایى نخست در گیلان و سپس در تهران تاسیس کردند و شروع به تهیه کالباس و سوسیس و ژامبون کردند.تا آن زمان اروپاییان مقیم تهران این مواد گوشتى را از قوطى‌هاى کنسرو که از اروپا به ایران فرستاده مى‌شد مصرف مى‌کردند ، اما به زودی تولیدات ایران مورد قبول خاطرشان قرار گرفت و دو مؤسسه آرزومانیان و میکاییلیان به کارخانه‌هاى بزرگى تبدیل شدند. شهرت کالباس وسوسیس و ژامبون ایران به حدی بود که در جنگ جهانى دوم پس از اشغال ایران، انگلیسى‌ها رسما و طى نامه‌ای درخواست کردند چندتن کالباس و سوسیس ایران برای رفع نیاز سربازان انگلیسى در آفریقا و خاورنزدیک به آن جا صادر شود.
نخستین ساندویچ فروشى‌هاى ایران
از دوران جنگ جهانی دوم به بعد اولین ساندویچ‌فروش‌ها در تهران و سپس در طول ۱۰ سال در شهرستان‌ها افتتاح شد. نخستین بار در خیابان استانبول یا استامبول تهران چند مغازه که ماهی و ماهی دودی و لوله‌هاى کالباس مى‌فروختند ساندویچ عرضه کردند که بهای آن دانه‌ای پنج قران بود.محتویات ساندویچ عبارت بود از: نان بولکا (ترشى خمیر)، خیارشور حلبى تبریز، کمى کره وچند برگ جعفرى تازه خرد کرده و مدتی بعد رستورانى افتتاح شد که در آنجا چند نوع غذا از جمله سوسیس سرخ کرده یا مغز گوسفند یا کتلت یا ماهى اوزون برون یا شیر ماهى را همراه با توده‌اى از سیب‌زمینى پوره که روى آن سس گوجه فرنگى یا کچاپ هم مى‌ریختند به بهای نازل هر پرس شش قران وبعدها ۱۲ ریال و در دهه چهل ۱۸ ریال! عرضه مى‌کردند. آنجا محل جمع شدن و سخن گفتن و وقت گذراندن شعرا، نویسندگان ، روزنامه‌نگاران و دانشجویان و دانش‌آموزان دبیرستانی بود.
رفتن به ساندویچ فروشى و بى‌آبرویى
در سال‌هاى اول افراد محترم و آبرومند رفتن به ساندویچ‌فروشى‌ها را دور از شأن مى‌دیدند و حداکثر رضایت مى دادند به چلوکبابى و چلوخورشتى بروند. همان طور که د ر عصر ناصرى نیز رفتن به رستوران و چلوکبابى کارى خلاف آبرو تلقى مى‌شد و مى‌گفتند فلانی سفره درست و حسابى ندارد که به دکه نان وکباب یا دکان چلوکبابى مى‌رود اما کم کم رفتن به دکان ساندویچ‌فروشى متداول شد و امروز بسیا‌رى از جوانان خوردن ساندویچ را بر صرف غذا در خانه ترجیح می‌دهند.
استقبال گسترده در دهه ۴۰ و ۵۰
در تهران طی سال های ۱۳۳۰ تا ۱۳۵۰ تعداد ساندویچ‌فروشى‌ها از۱۰هزار گذشت. در اوایل دهه ۴۰ ، همبرگر وارد بازار غذای ایران شد. اولین همبرگرها را با بهای سه تومان ، عرضه می‌کردند که با یک بطری پنج ریالی نوشابه و یک پاکت سیب‌زمینی به بهای پنج ریال ، جمع کل قیمت غذا از ۴۰ ریال بیشتر نمی شد.
اولین پیتزا در ایران نیز در خیابان ویلا و همزمان در خیابان شاه عباس آن زمان در سال‌های دهه۴۰ عرضه شد که آن را پیتزای پنتری نام نهادند. البته پیتزا داوود هم با طرفداران خود از مدعیان پیشکسوتی در این عرصه است.به تدریج و از سال ۱۳۳۲ به بعد در سراسر تهران ، مغازه های ساندویچ‌فروشی گشایش یافت و ساندویچ‌فروشان علاوه بر کالباس و سوسیس و ژامبون ، ساندویچ‌هایی با ذائقه ایرانی مانند کتلت ، استیک ، سالاد الویه ، مغز ، مرغ ، تخم‌مرغ و کوکوسبزی را عرضه کردند.
ممتازنیوز/momtaznews.com