بیماری‌های کشنده اوایل سال چیست؟

مجله سیب سبز: به غیر از آبریزش بینی و آلرژی و بعضی سرماخوردگی‌های فصلی، بهار گاهی بیماری‌های خشن‌تری هم در خود دارد. بیماری‌هایی که ممکن است شما را راهی بیمارستان یا اگر کمی ضعیف باشید راهی آن دنیا کند. بیماری‌هایی که بسیار آسان فرد را درگیر می‌کنند و بسیار سخت دست از سرش برمی‌دارند. باهم بعضی از این بیماری‌های کشنده را مرور می‌کنیم.

تب مالت
Malta fever

تب مالت یا بروسلوز از معروف‌ترین بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان است.این بیماری عفونی همانقدر که در دام‌ها ایجاد خطر می‌کند، در انسان‌ها هم می‌تواند با تحت‌تاثیر قرار دادن اعضای خون‌ساز بدن مانند مغز استخوان، گره‌های لنفاوی و کبد و طحال سبب ایجاد بیماری شود. در فصل بهار به خاطر بارندگی فراوان، محیط مرطوب زندگی دام‌ها و آلودگی آنها امکان انتقال این بیماری به شیر دام‌ها وجود دارد و اشخاصی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم با این محصولات سروکار دارند ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. تب و لرز متناوب، خستگی، سردرد، تورم غدد لنفاوی، کمردرد، دردعضلانی، افسردگی و کاهش وزن از علائم اولیه این بیماری می باشند که به تدریج با عدم درمان و گسترش عفونت به ارگان‌های حیاتی، سبب مرگ فرد می‌شوند. در صورت شک به بیماری تب مالت حتما باید فرد در بیمارستان بستری شود و با آنتی‌بیوتیک و داروهای کورتونی تحت درمان قرار بگیرد. مصرف نکردن محصولات آلوده و غیرپاستوریزه، استفاده از دستکش و وسایل ایمنی هنگام تماس با حیوانات از اقدامات لازم برای پیشگیری از این بیماری کشنده است.

آبله مرغان
chickenpox

ویروس آبله مرغان در همه مواقع سال وجود دارد اما در فصل بهار که بیماری‌های تنفسی بیشتر می‌شود، این ویروس سرعت انتقال بیشتری پیدا می‌کند. این بیماری عفونی، یک روز بعد از ورود ویروس به بدن با بی‌حالی، بی‌اشتهایی و سردرد خود را نشان می‌دهد و سپس بعد از چند روز علائم معروف پوستی به صورت وزیکول‌ها و جوش‌های قرمز رنگ خارش‌داری که بیشتر روی شکم و صورت می باشند، ایجاد می‌شود. مدتی طول می‌کشد تا ویروس سیر طبیعی‌اش را در بدن داشته باشد و از بین برود، اما در این فاصله درصورتی که فرد از نظر سیستم ایمنی ضعیف باشد یا در بعضی موارد خاص که ویروس به بافت مغز یا غشای اطراف آن نفوذ پیدا کند، ممکن است عوارض شدیدی برای فرد ایجاد شود. التهاب مفصل در این بیماری سبب مرگ نمی‌شود اما آنسفالیت یا‌‌ همان عفونت مغز و میوکاردیت یا التهاب عضله قلب در مبتلایان به آبله مرغان می‌تواند جان بیمار را هم تهدید کند. عفونت شدید تنفسی هم در بزرگسالانی که به این بیماری مبتلا می‌شوند بیشتر دیده می‌شود. با این همه در اغلب موارد نیاز به درمان خاص ضد ویروسی نیست و درمان‌ها بیشتر برای برطرف کردن علائم انجام می‌شوند. اما بیماران بدحال باید تحت‌نظر باشند تا در صورت ایجاد عوارض شدید، با اقدامات لازم عفونت ارگان‌های حیاتی‌شان کنترل شود. آبله مرغان معمولا بعد از ۷ تا ۸ روز خودبه خود درمان می‌شود و خوشبختانه یک ایمنی همیشگی نسبت به این بیماری در فرد به‌وجود می‌آید، اما در فصل بهار که این بیماری شیوع بیشتری دارد، باید بیشتر نگران یک خارش پوستی ساده بعد از تب و بدن درد بود. به غیر از آبله مرغان، بیماری‌های ویروسی دیگری مانند سرخک و سرخجه هم با علائم و مکانیسم‌های مشابه، می‌توانند ‌گاه سبب عوارض شدید و حتی مرگ بیمار شوند. البته شیوع این بیماری‌ها نسبت به آبله مرغان، بسیار کمتر است.

تب یونجه
hay fever

بوی بهار همیشه هم خوب نیست، بوی علف تازه اصلاح شده، بوی گرده گل‌ها و بوی درختان و گیاهان که در بهار همه جا سرحال‌تان می‌کند، ممکن است یک وقت‌هایی هم سبب افتادن از آن ور بام شود. تب یونجه، واکنش حساسیتی شدید به این مواد حساسیت‌زاست که در هوا وجود دارد. وارد شدن این مواد به چشم‌ها، بینی، سینوس‌ها، گلو و مسیر تنفسی سبب آلرژی شدید تنفسی و حتی مرگ می‌شود. بسیاری از آلرژی‌های فصلی در بهار، تنها با خارش گلو، اشک‌ریزی و آبریزش بینی و گاهی خستگی و خواب آلودگی خود را نشان می‌دهند، اما تب یونجه، وقتی است که این حساسیت‌ها شدید‌تر و بسیار‌تر شود، در این صورت گرفتگی بینی، خارش در سقف دهان، خس خس سینه، حملات آسم، عفونت ریه ناشی از انباشت این مواد حساسیت‌زا و باکتری‌های همراه آنها در مسیر هوایی بسته شده ممکن است عوارض شدیدی را به دنبال داشته باشد. تب یونجه بیشتر در بهار و تابستان شیوع دارد و گرده گل‌ها و درختان به خاطر ریز‌تر بودن و ورودشان به عمقی‌ترین قسمت‌های تنفسی، سبب اصلی ایجاد این بیماری می باشند؛ اگرچه قارچ‌ها، گردو غبار، حیوانات خانگی و دود سیگار هم بر این بیماری تاثیر دارند. اجتناب از مواجهه با مواد آلرژی‌زا، اصلی‌ترین روش مقابله با تب یونجه است، اما در صورت ایجاد بیماری، فرد حتما باید در بیمارستان با انواع داروهای آنتی‌هیستامینی، کورتونی و بقیه داروهای ضدحساسیت درمان شود. به غیر از تب یونجه، بقیه بیماری‌های آلرژیک فصل بهار هم می‌توانند سبب آزار فرد شوند اما احتمال مرگ و میر ناشی از آنها بسیار ناچیز است.

اسهال
Diarrhea

فصل بهار و درکل هر تغییر فصلی، زمان مناسبی برای شیوع بیماری‌های ویروسی است. آلرژی‌ها و سرماخوردگی‌ها سبب می‌شوند این ویروس‌ها که در همه سال حضور دارند بیشتر انتقال پیدا کنند، اگرچه بعضی از این ویروس‌ها، در هوای بهاری و گرم‌تر شدن هوا، امکان فعالیت بیشتری پیدا می‌کنند. یکی از این بیماری‌ها، گاستروآنتریت ویروسی است. این بیماری که در ابتدا خود را به صورت یک سرماخوردگی شدید یا آنفلوآنزا نشان می‌دهد، علاوه بر علائم شایع آنفلوآنزا علائم اختلالات گوارشی مانند اسهال و استفراغ را هم به همراه دارد. عدم تحمل مایع و استفراغ‌های جهنده شدید در‌‌ همان روزهای اول درمان و سپس اسهال و شل کار کردن شکم تا چندین روز بعد، نشانه یک گاستروآنتریت ویروسی است که دوره‌اش از ۳ روز تا ۳ هفته ممکن است تغییر کند. درمان اصلی در این بیماری، درمان نگهدارنده است. داروهای تب‌بر، داروهای ضدتهوع و ضد اسهال برای درمان علائم می‌توانند کمک‌کننده باشند. مصرف مایعات به صورت مناسب، متعادل و خوردن غذاهای گرم و مقوی به زود‌تر تمام شدن دوره بیماری کمک می‌کند. در کودکان و سالمندان و در بعضی اشخاص که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، گاستروآنتریت ویروسی ممکن است سبب مرگ شود.

فاویسم
favism

شمالی‌ها نام فاویسم را بسیار شنیده‌اند، به این سبب که هم ژن این بیماری در مناطق شمالی ایران بیشتر است و هم گیاهی که سبب بیماری می‌شود، در شمال کشور بیشتر وجود دارد. فاویسم‌‌ همان بیماری حساسیت به باقلاست؛ اما در واقع در این اشخاص یک نقص ژنتیک کمبود نوعی آنزیم وجود دارد که سبب حساسیت بی‌رویه گلبول قرمز نسبت به عوامل خاصی می‌شود. در این اشخاص عمر گلبول‌های قرمز کوتاه‌تر از بقیه است و به همین سبب ممکن است دچار کم‌خونی یا زردی هم باشند.  زردی، کم خونی و شوک ناشی از تخریب یکباره گلبول‌های قرمز بر اثر آلرژی باقلا ممکن است در اشخاص مبتلا به فاویسم سبب مرگ شود. به سبب اینکه فاویسم درمان خاصی ندارد، اشخاص مبتلا باید در فصل بهار کاملا مراقب مواجهه با این گیاه باشند. حضور ناگهانی در مزرعه باقلا یا خوردن باقلای خام، می‌تواند سبب ایجاد شوک و همولیز یا‌‌ همان تجزیه ناگهانی گلبول‌های قرمز در فرد شود. درمان فاویسم در مراحل اولیه مایع درمانی و رقیق کردن غیرمستقیم خون است. استفاده از داورهای ضد حساسیت هم برای کنترل علائم آلرژی مناسب است اما درصورتی که فاویسم شدید همراه با زردی حاد ایجاد شد، خون فرد باید تعویض شود. داروهای لازم هنگام تعویض خون هم باید تحت نظر پزشک و در بیمارستان به فرد تزریق شود.