تلویزیون را به سینما ترجیح می‌دهم

او از هفت سالگی به طور جدی نواختن پیانو را نزد پروفسور مهران روحانی آغاز کرده و ردیف نوازی موسیقی را نیز نزد مرحوم اسماعیل دیبا ـ از شاگردان مرحوم مرتضی خان محجوبی آموخت.

دهقانیار سال ۱۳۶۸ به آلمان سفر کرد و تا سال ۱۳۷۳ در کنسرواتوار فرانکفورت تحصیلات موسیقی را در رشته‌های پیانو و آهنگسازی ادامه داد و سپس به ایران بازگشت.

این آهنگساز، موسیقی سریال‌هایی به یاد ماندنی نظیر مرد هزارچهره، باغ مظفر، شب‌های برره، کمربندها را ببندید، خانه سبز، خودرو تهران ۱۱، همسران، قصه‌های تا به تا، پدرسالار و خونه مادربزرگه را در کارنامه هنری خود دارد. البته این آهنگساز در عرصه ساخت موسیقی فیلم در سینما نیز فعالیت‌هایی داشته، اما خودش می‌گوید فضای صداوسیما را به سینما ترجیح می‌دهد و چون برای ساخت موسیقی فیلم در سینما باید رابطه‌های خاصی داشت، روابط حرف اول را می‌زند و او اهل این بازی‌ها نیست.

شما تجربه حضور در سینما و تلویزیون را به عنوان آهنگساز دارید. به نظر شما این دو رسانه تا چه میزان با هم تفاوت دارند؟

به نظر من نمی‌توان بین این دو تفاوتی قائل شد. برای یک آهنگساز فرقی ندارد که یک کار در تلویزیون تولید شود یا سینما، بلکه برایش مهم است که بتواند اثر خوبی خلق کند. من هم در تمام کارهایم سعی می‌کنم به لحاظ تماتیک، سازبندی و در کل از لحاظ کیفیت ضبط بتوانم بخوبی عمل کنم. من دقیقا همان توانی را که برای ساخت موسیقی برای ساخت یک فیلم سینمایی می‌گذارم، درخصوص سریال تلویزیونی نیز می‌گذارم.

حال اگر از نگاه کارشناسان تفاوتی بین کار من در سینما و تلویزیون وجود دارد، به خاطر تفاوت سوژه هاست و از نظر من دلیل دیگری ندارد.

هر آهنگسازی پیش از شروع کار باید با اثر مورد نظر ارتباط مفهومی و حسی برقرار کند. آیا شما تا به حال کاری ساخته‌اید که با آن ارتباط حسی نگرفته باشید؟

ساخت موسیقی فیلم هم مانند خود فیلم در گام اول نیازمند برقراری ارتباط با مخاطب است. در واقع اگر مخاطب اثری را نپذیرد و با آن ارتباط برقرار نکند هنرمند نتوانسته به بخشی از آنچه می‌خواهد برسد. همیشه تلاشم این بوده که بتوانم ارتباط خوبی با اثر داشته باشم و حتی اگر نتوانم ابتدای کار این ارتباط را برقرار کنم، از کارگردان اثر درخواست می‌کنم به من برای ارتباط با آن کمک کند تا این مسیر را با هم هموار کنیم.

در رابطه با پذیرش این کارها مواردی وجود داشته که مسائل مالی برای شما در درجه‌ای بالاتر از ارتباط با اثر قرار گیرد و این معیار را تحت تاثیر قرار دهد؟

اگر با کارگردانی چند بار سابقه همکاری داشته باشم و خط فکر همدیگر را بشناسیم، پذیرش کار راحت‌تر صورت می‌گیرد و بحث مالی هم کمتر مطرح می‌شود، چراکه ما در کارهای قبل با روحیه هم آشنا شده‌ایم، بنابراین ارتباط با کار ارزش زیادی دارد و اولین مرحله پذیرش است.

از میان آثار شما موسیقی مجموعه خونه مادربزرگه و پدرسالار بیش از سایر کارهایتان ماندگار شدند. درباره این موضوعات کمی توضیح دهید.

بله موسیقی‌های خونه مادربزرگه، پدرسالار یا خانه سبز به محض شنیده شدن قصه، در گوش من به صدا درآمد، اما در رابطه با اثر خونه مادر بزرگه باید این را اضافه کنم که فضای کار در دوران کودکی من ساخته شده بود. من کودکیم را در آن فضا سپری کرده بودم یا در مورد سریال پدر سالار به محض این که آقای اکبر خواجویی روایت فیلم را برای من مطرح کردند در همان لحظه آیتم چهارگاه به ذهن من رسید که نشان دهنده عظمت خاص یک شخصیت متکبر در رکن اصلی خانواده بود. این تم‌ها درون آهنگساز به صدا درمی‌آید و مانند ایده اصلی برای یک قصه می‌ماند یا طرح اصلی تابلو که در ذهن نقاش جلوه پیدا می‌کند و دقیقا این کارها که در آن واحد در ذهن، موسیقی خود را پیدا می‌کردند، ماندگار شدند.

بعد از این که تم موسیقی این آثار در ذهن شما شکل می‌گیرد، نوبت به عرضه و انتقال آن به گوش مخاطب می‌رسد. برای این شیوه امتحان چگونه سازها را انتخاب می‌کنید؟ آیا پیش آمده برای رسیدن به یک صدای مناسب چند بار ساز عوض کنید؟

در مواقع بسیاری موسیقی شکل گرفته در ذهن من ساز و صدای خود را نیز به همراه دارد و در برخی موارد هم سازهای مختلف بعد از نوشتن تم اصلی امتحان می‌شود که البته این روند با نظرات کارگردان جلو می‌رود البته اگر این صلاحیت را در کارگردان کار ببینم و او صلاحیت دخالت داشته باشد. برخی کارگردانها به وارد شدن به این بخش علاقه ندارند و برخی دیگر دانش آن را.

روند ساخت آثار با همکاری و بدون همکاری کارگردان به چه شکلی است و آیا تفاوتی دارد؟

ما تم‌های اولیه را می‌نویسیم که البته این کار با ساخت تیتراژ آغاز می‌شود. بعد از ساخت تیتراژ نمونه کلی ساخت راحت‌تر متصور می‌شود تا در نهایت به مرحله ضبط می‌رسیم.

در میان کارهایی که ساخته‌اید هم آثار تلویزیونی به چشم می‌خورد و هم آثار سینمایی، اما به نظر می‌رسد شما در مورد ساخت آثار تلویزیونی موفق‌تر بوده‌اید، این طور نیست؟

قبل از پاسخ به این سوال باید توضیحاتی ارائه کنم. موضوع دسته‌بندی یا در بیانی عوامانه، باندبازی در سینما زیاد است. نوع فعالیت در سینما کاملا متفاوت با تلویزیون است. در سینما ارتباطات حرف اول را می‌زند. معمولا در حوزه سینما فعالیت نمی‌کنم چون دنبال این ارتباطات نیستم. اما در تلویزیون این موضوعات وجود ندارد. برای من کار در تلویزیون راحت‌تر و دلپذیرتر بوده است. البته کار در تلویزیون جلوه بهتری دارد، اما در سینما ممکن است یک موسیقی خوب برای فیلم در کنار حواشی یک اثر سینمایی نادیده گرفته شود و همچنین سینما دایره مخاطبان کمتری را شامل می‌شود. بنابراین موسیقی یک فیلم سینمایی خیلی راحت قربانی مسائل حاشیه‌ای می شود.

امیرحسین مکاریانی – جام‌جم