حرف‌های عوامل فیلم‌های خاطره‌انگیز

گفت‌وگو با کارگردان و بازیگران اثر، نمایش تصاویری از پشت صحنه فیلم، اشاره به حاشیه‌های پخش فیلم و بازخوردهای مخاطبان و مطبوعات جزو بخش‌های محوری این مستند است.

این برنامه همان گونه که از نامش پیداست، به هر اثر سینمایی به عنوان یک تجربه ارزشمند نگاه می‌کند و می‌خواهد این تجربه را ثبت و ضبط کند.

با این حساب تهیه‌کننده فقط آثار ماندگار و مطرح سینمای ایران را در فهرست خودش گنجانده و سراغ فیلم‌هایی رفته که حرفی برای گفتن دارند.

در چند روز گذشته شاهد پخش مستندهایی درباره فیلم‌های ناخدا خورشید، مادر، چکمه، روز سوم و دندان مار از شبکه مستند سیما بودیم؛ آثاری که هر کدام برگ زرینی از کتاب سینمای ایران است و مرور نحوه ساخت‌شان برای فیلمسازان جوان می‌تواند آموزنده باشد.

به عنوان مثال در مستند مربوط به فیلم «چکمه» بازیگر نقش دختربچه ـ که حالا بزرگ شده است ـ جلوی دوربین آمد و تعریف کرد که محمدعلی طالبی چگونه در یک صحنه حساس اشک او را درآورده است.

ظاهرا طالبی به این کودک دبستانی گفته که کارنامه‌ات را گرفته‌ایم و خبر داریم که همه نمره‌هایت صفر شده است و هنگامی که زانوی غم به بغل گرفته و صورتش پر از اشک شده، دوربین کارش را آغاز کرده و…

محمدعلی طالبی در این مستند با نشان دادن جوایز جهانی که برای «چکمه» گرفته، گفت: به هیچ وجه فکر نمی‌کردم این فیلم به موفقیت جهانی دست یابد. از اول هم قصدم این نبود که برای جشنواره‌های خارجی فیلم بسازم.

بازگو کردن این ریزه‌کاری‌ها حس خوبی را به طرفداران یک فیلم منتقل می‌کند. با توجه به این که فیلم‌های مورداشاره چند سال پیش ساخته شده و در ذهن مخاطب مانده‌ است، اشاره به وجه واقعی این صحنه‌های نمایشی مانع ارتباط تماشاگر و اثر نمی‌شود.

اگر مخاطب همزمان با اکران یک فیلم همه پشت صحنه‌اش را بداند، ممکن است خیلی از اتفاقات و شخصیت‌ها را باور نکند.

اما مرور جزئیات مربوط به یک فیلم پس از چند سال لذت تماشای دوباره‌اش را دوچندان می‌کند. به عنوان مثال خیلی‌ها نمی‌دانند که متن نیایش خالصانه یکی از سکانس‌های فیلم «من ترانه ۱۵ سال دارم» توسط خود بازیگر این نقش یعنی ترانه علیدوستی نوشته شده است.

آنجا که ترانه با خدای خودش راز و نیاز می‌کند و می‌گوید: خدایا! خواهش می‌کنم تنهام نذار. دیگه وقتی تو خودت همه چی رو می‌دونی که من نباید بترسم ولی می‌ترسم.

این نکته را رسول صدرعاملی، کارگردان فیلم در یکی از همین مستندها توضیح داد و گفت از ترانه علیدوستی خواسته است در این صحنه هر چه دل تنگش می‌خواهد، بگوید.

اگر می‌خواهید شنونده حرف‌های شنیدنی عوامل فیلم‌های ماندگار سینمای ایران باشید «یک فیلم، یک تجربه» را از دست ندهید. این برنامه هر روز ساعت ۱۶ روانه آنتن شبکه مستند می‌شود.

احسان رحیم‌زاده – گروه رادیو و تلویزیون