خلأ آموزش جنسی در مدارس

از یک سو، بسیاری از کارشناسان آموزشی بر این باورند که ورود مباحث سلامت جنسی به کتاب‌های درسی دانش‌آموزان، یک الزام اجتناب‌ناپذیر است که فواید آن بر معایب آن می‌چربد. این گروه از روان‌شناسان بر این باورند که به دلیل وجود رسانه‌های گوناگون، تغییر الگوی زندگی در عصر فعلی و لزوم پاک نکردن صورت مساله، ‌واجب است که بحث سلامت جنسی در همان سنین پایه به کتاب‌های درسی ورود پیدا کند؛ زیرا اگر خانواده یا سیستم آموزش و پرورش جامعه در آموزش علمی و مطمئن این‌گونه مباحث کوتاهی کنند، آن​گاه احتمال دارد که کودک یا نوجوان، دغدغه‌ها و سوال‌های جنسی خود را با توسل به راه‌هایی نامطمئن جستجو کند.

از سوی دیگر، همچنان برخی از مردم و حتی کارشناسان آموزشی نیز وجود دارند که معتقدند​ ورود مباحثی همچون سلامت جنسی به کتاب‌های درسی موجب می‌شود که زمینه برای بیدار شدن نیازها و غرایز جنسی در کودکان و نوجوانان هموارتر شود؛ این گروه، بر این گمانند که آموزش سلامت جنسی در کتاب‌های درسی، به اصطلاح چشم و گوش کودک را زودتر از سنش باز می‌کند.

آموزش سلامت جنسی باید مقطع بندی شود

عباس رمضانی، روان‌شناس در گفت‌و‌گو با «جام‌جم» با اشاره به لزوم ورود مباحث سلامت جنسی به کتاب‌های درسی می‌گوید: «اتفاقا ورود مباحث سلامت جنسی به کتاب‌های درسی یک الزام جدی است که باید از همان سنین پایه به آن توجه شود؛ حتی معتقدم آموزش جنسی باید از همان سنینی شروع شود که در حال معرفی اعضای بدن به کودکانمان هستیم.» رمضانی با بیان این که باید به کودک بیاموزیم که اگر مشکل پزشکی در اعضای تناسلی‌اش به‌وجود آمد، آن مشکل را بدون ترس و دلهره با والدینش در میان بگذارد، تاکید می‌کند: از همان لحظه‌ای که کودک شروع به فهمیدن می‌کند باید آموزش سلامت جنسی توسط والدین آغاز شود؛ در مراحل بعدی هم باید سیستم آموزش و پرورش و والدین به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنند که آموزش‌های سلامت جنسی ضمن توجه جدی به سن کودک، مقطع بندی شده و آنگاه این مباحث دسته‌بندی شده و متناسب با سن کودک می‌تواند به کتاب‌های درسی نیز ورود پیدا کند.

این کارشناس، ضمن انتقاد از خانواده‌هایی که به نحوی غیر کارشناسی به مباحث سلامت جنسی کودکانشان برخورد می‌کنند، توضیح می‌دهد: «متاسفانه برخی​ خانواده‌ها هستند که اطلاعات اولیه در مورد سلامت جنسی کودکانشان را دریافت می‌کنند، اما این اطلاعات را با توجه به دیدگاه‌های خود، کارشناسی و تحلیل می‌کنند؛ یعنی در خصوص سلامت جنسی فرزندشان با توسل به یکسری از اطلاعات اولیه و برداشت شخصی‌شان از همان اطلاعات، عمل می‌کنند.»

وی تصریح می‌کند: «حتما خانواده‌ها درخصوص سلامت جنسی فرزندان‌شان از نظرات مشاوران و روان‌شناسان بهره ببرند و این موضوع مهم را به هیچ وجه دست‌کم نگیرند.»

فقر آموزش سلامت جنسی در مدرسه و دانشگاه

با نگاهی اجمالی به مباحث کتاب‌های درسی طی سالیان متوالی، براحتی می‌توان به این نتیجه رسید که مسئولان حوزه آموزش کشور تمایل دارند که مبحث سلامت جنسی و آموزش‌های ضروری در این حیطه را تا دوره آموزش‌های عالی به تعویق بیندازند.

گرچه حتی در دوره‌های آموزش عالی هم، دروسی همچون «تنظیم خانواده» تنها به ذکر کلیات و مقدمات این مبحث حساس می‌پردازد و درواقع، کل آموزش‌های سلامت جنسی در دانشگاه‌های کشور تنها به چند واحد درسی محدود شده است، اما با وجود این، بسیاری از کارشناسان آموزشی بر‌این باورند که حتی ارائه چند واحد درسی مشابه در مدارس کشور نیز می‌تواند سلامت جنسی را بخصوص بین دبیرستانی‌ها ارتقا دهد. به طورمثال، به گفته بسیاری از متخصصان، متوسط سن بلوغ در دختران ایرانی ۱۱ سال است و اگر در نظر داشته باشیم که سن ورود دختران دانش‌آموز به دانشگاه‌ها، ۱۸ سال باشد؛ در نتیجه دانش‌آموزان دختر کشور ما، نه در سنین قبل از بلوغ و نه حتی طی هشت سال بلوغ جسمی خود، آموزش‌های درسی متناسب با سلامت جنسی در مدارس دریافت نمی‌کنند.

به هر روی، با وجود بیماری‌های جنسی متنوع و همچنین مقابله با افرادی که تلاش می‌کنند از دانش‌آموزان، سوءاستفاده جنسی کنند، ورود مباحث آموزش سلامت جنسی در کتاب‌های درسی می‌تواند خطرات و بیماری‌های جنسی در سنین حساس کودکی و نوجوانی را در کشور ما بیش از پیش کنترل کند.

امین جلالوند‌‌ / ‌‌گروه جامعه