نخستین نشست از سلسله نشست‌های عصر داستان با موضوع نقد رمان «وقتی دلی» نوشته محمد حسن شهسواری عصر روز سه‌شنبه ۲۱ تیر در محل بنیاد ادبیات داستانی ایرانیان برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری ممتاز، در ابتدای این نشست قاسمعلی فراست که به عنوان منتقد در این نشست حاضر شده بود به بررسی وضعیت نقد در ایران پرداخت و اظهار کرد: اهمیت نداشتن نقد در ایران در دیدگاه نخست به این موضوع باز می‌گردد که ادبیات مساله عمده و اصلی کشور ما نیست و به تبع جایگاه والایی ندارد. از طرف دیگر منتقد کارشناس هم در ایران کم داریم. سال‌ها قبل شخصی مانند عبدالعلی دستغیب در این حوزه کارهایی کرد و بعد از آن نیز حسن میرعابدینی و در سال‌ها اخیر نیز محمد رضا گودرزی اما به طور کلی مساله انتقاد و منتقد در حوزه ادبیات را جدی نگرفتیم در حالی که تنها اوست که پا به پای ادبیات داستانی کشور جلو می‌رود و به همه چیز آگاه می‌ماند و باید از شخص آقای حسنی و بنیاد ادبیات داستانی در راه ایجاد امکانی برای نقد صحیح داستان در ایران تشکر کرد.
فراست در ادامه به مضوع عدم ظرفیت نقد پذیری نویسندگان کشور اشاره کرد و گفت: نمی‌دانم چرا این تصور ایجاد شده‌است که نقد باید لزوما بگویید که چه کاری خوب است در حالی که اینگونه نیست. از سوی دیگر سیاسی نگاه کردن به فرهنگ نیز باعث شده نقد در ایران جان نگیرد در حالی که اگر فرهنگ در یک جریان نقد صحیح بتواند صداهای مخالف خود را بشنود قادر خواهد بود به خوبی از خود دفاع کند.
این نویسنده افزود: اگر شمارگان کتاب در کشور ما حتی به اندازه کشورهای جهان سوم نیز بود حرفی نبود اما در وضعیت فعلی باید به جای ترویج یک سیاست فرهنگی نوعی فرهنگ سیاسی را رواج دهیم.
فراست همچنین افزود: فرهنگ قاموس و ناموس ما در ایران به شمار می‌رود و نباید آن را به نگاه‌هایی آلوده آمیخته کرد. وقتی با نگاه دولتی و کارگزاری به جریان نقد نگاه کنیم کار به جایی پیش نمی‌رود. امیدوارم بنیاد ادبیات داستانی که تا کنون مردانه در کنار ادبیات داستانی ایران ایستاده است بتواند فصلی نو در جریان نقد ادبی ایران بازکند و فضایی فراهم شود نویسندگان خود به نقد از یکدیگر بپردازند و از فضای انتقادا ت جهت دار ژورنالیستی فاصله بگیریم که این گام نخست مستلزم بالا بردن ظرفیت‌های فردی ما نیز هست
در ادامه این نشست علی اصغر عزتی پاک به سخنرانی پرداخت و در ابتدا به شخصیت اصلی این اثر؛ «مصعب ابن عمیر» اشاره کرد و گفت: با اینکه در زبان فارسی دربراه این فرد کمتر اطلاعاتی وجود داردو تنها سال‌ها پیش محمود حکیمی داستانی در باره آن نوشته است، رمان آقای شهسورای در نگاهی کلی به نظر من اثری است مومنانه که با باوری دلی نوشته شده است.
وی در ادامه با اشاره به اینکه ادبیات و رمان معاصر ایران با باورهای مذهبی مردم ما قرین و عجین شده است گفت: این کتاب نمی‌نگاهی به حضور مومانه مردم ما در ادبیات دارد. این یک واقعیت است که اگر مردم ما داستان و سوژه آن را از خود ببینند به آن رجوع می‌کنند و بی شک وقتی دلی نیز چنین اثری است.
نوینسده رمان «آواز بلند» افزود: شهسواری تکنیک را در نگارش این کار ابزاری برای نماش محتوا و نه مساله اصلی نویسنده قرار داده است و بر همین مبنا در طول داستان کمتر پیش می‌آید که داستان به اصطلاح بخوابد و شخصیت‌ها رها شوند.
عزتی پاک با بیان اینکه داستان وقتی دلی اگر واقعیت نیز نباشد بدون شک متکی بر واقعیت است گفت:در مورد شخصیت مصعب مذاهب مختلف اسلامی نظرات مختلفی دارند اما شهسواری با نگاهی شیعی به او نگریسته است و تاکیداتی که در رمان او وجود دارد شیب رمانش را به سمت اهل بیت(ع)سوق می‌دهد.
همچنین در ایرن نشست سمیعی یکی دیگر از منتقدان حاضر در جلسه به بررسی وضعیت رمان تاریخی به مبنای آرا جرج لوکاچ و پل ریکور پرداخت و گفت:
زندگی و تاریخ یک فرآیند بی وقفه است که بی جهت نبوده و فرجام مشخصی دارد و رمان تاریخی نیز بر همین مبنا بازتاب دهنده واقعیات هر دوره است.
این منتقد افزود: وقتی دلی به نظر من برداشتی نوستالژیک از مسلمانی دارد و این صحیح نیست.
وی همچنین نثر این رمان را ترکیبی از نثر آرکائیک و آرگو عنوان کرد
خبرگزاری آریا