مشروح این گفت‌وگو به این شرح است:
بحران دریاچه ارومیه همچنان ادامه دارد، با وجود وعده‌هایی که شما و دیگر مسوولان در این رابطه داده بودید تاکنون هیچ تغییر خاصی در حال و روز آن رخ نداده است، اما به هر حال شاید شما بهتر از هرکس دیگری در جریان این بحران باشید، تصور کنید الان سال ۱۳۹۶ است یعنی پنج سال دیگر، می‌توانید تصویری از آن روز این دریاچه به ما بدهید؟
من به عنوان رییس سازمان بسیار امیدوارم طراحی برنامه‌ها در این‌باره نتیجه‌بخش باشد، اما اینکه بتوانم تضمین بدهم که در چه زمانی به صورت قطعی مشکل دریاچه حل می‌شود به چند دلیل کار مشکلی است. این زمان قطعا پنج سال بیشتر است، اما دلیل اینکه می‌گویم با تردید این را عنوان می‌کنم، این است که دستگاه مجری، سازمان محیط‌زیست نیست، به‌عنوان مثال مجری طرح‌های انتقال آب حوضه به حوضه وزارت نیرو است.سال گذشته بنا بر این بود که منابع قابل‌توجهی به این منظور اختصاص داده شود، اما فقط بیش از ۸۰میلیارد تومان تخصیص داده نشد.
میزان اصلی چقدر بود که فقط ۸۰میلیارد تومان تخصیص داده شد؟ مبلغی که در ابتدا تخصیص داده شد ۲۵میلیارد تومان بود، آقای احمدی‌نژاد دستور دادند تا ۱۸۰میلیارد ارتقا پیدا کند، اما توقع‌مان این بود که مبلغ آن بالای ۸۵۰میلیارد باشد، به دلیل اینکه اگر بخواهد طرح‌های انتقال انجام شود ظرف پنج سال چیزی در حدود ۸۵۰میلیارد تومان پول نیاز دارد، اما با ۶۰میلیارد و ۸۰میلیارد این کار بالای ۱۰ سال طول می‌کشد، علاوه بر این قرار بود در سال گذشته ۲۵۰میلیارد تومان اعتبارات اصلاح و تغییر روش‌های آبیاری توسط وزارت جهادکشاورزی به جهادهای استان‌های همجوار دریاچه داده شود که، از این میزان ۱۶۲میلیارد تومان داده شد، با این حال در جلسه اخیر با حضور آقای احمدی‌نژاد قرار شد این مبلغ برای سال ۹۱ به دوبرابر افزایش پیدا کند، امیدوارم معاونت برنامه‌ریزی این رقم را زودتر اختصاص دهد.
حداقل نیاز آبی دریاچه ۳/۱ میلیارد مترمکعب است، که اگر یک‌میلیارد از لحاظ صرفه‌جویی منابع آب وزارت جهاد کار کند، حدود ۱/۵ میلیارد از طریق انتقال حوضه به حوضه عملی شود و از طریق بارورکردن ابرها هم رقم قابل‌توجهی تولید کنیم اگر مثل سال‌گذشته که یک‌میلیارد از طریق طبیعی به دریاچه رسید در سال‌های بعد بارش‌ها آورد داشته باشند، نیاز آبی دریاچه کاملا تامین می‌شود و حتی بالاتر هم می‌توان رفت، این چشم‌انداز به شرطی است که اقدامات و طرح‌های گفته شده انجام شود. به این دلایل است که نمی‌توانم با قطعیت بگویم، اما اگر انتظارات ما برآورده شود می‌توان ظرف پنج سال مشکل را حل کرد.
اخیرا شما اعلام کردید به هیچ سد جدیدی در این حوضه‌آبریز مجوز طراحی و ساخت داده نمی‌شود، اما در کنار آن قیدی گذاشتید با عنوان «مگر اینکه ضرورت داشته باشد»، آیا نمی‌توان با استفاده از همین قید برای هر سد جدیدی نیاز تعریف کرد و این دستور را دور زد؟
نه، این‌طور نیست، از نظر ما فقط تامین آب شرب مردم شامل این بخش ضرورت‌دار است و در غیراین صورت به هیچ سدی مجوز ساخت و طراحی در این حوضه‌آبریز داده نخواهد شد، ما فقط برای آب شرب مردم حاضریم از ملاحظات زیست‌محیطی صرف‌نظر کنیم. ما در یک‌سال‌ونیم گذشته تمام سدهایی که مصوب شده و در دست مطالعه است به صورت مطلق تعطیل کردیم، گام بعدی این است که از آبی که پشت سدها هست، به اندازه یک‌سال شرب مردم نگهداری شود و اضافه آن برای دریاچه رها شود.
قرار است چهار ببر جدید از روسیه وارد کنیم، درازای این ببرها چه چیزی به روس‌ها خواهیم داد؟
براساس توافق قبلی روسیه علاقه‌مند است ما به آنها پلنگ بدهیم، ما هم تعداد پلنگی که داریم قابل‌توجه است، قرار است چهار پلنگ به آنها بدهیم.
این پلنگ‌ها قرار است از کجا تامین شود، یعنی از طبیعت زنده‌گیری می‌شود یا از جایی دیگر نیاز روس‌ها را برآورده می‌کنید؟
نه، از پلنگ‌هایی که دچار سانحه می‌شوند و نیروهای ما آنها را تیمارداری می‌کنند. پس از بهبود و نگهداری در قفس به همین منظور استفاده می‌شوند، در مجموع ما در مبادلاتی از این دست از حیواناتی استفاده می‌کنیم که دچار سانحه یا بیماری‌های واگیردار شده‌اند. اما به هیچ‌وجه برای این کار زنده‌گیری نمی‌کنیم. اتفاقا یکی از دو پلنگی که سری قبل داده بودیم، مچ پایش شکسته بود، ما تیمارداری کرده بودیم و کاملا مداوا نشده بود، وقتی به روسیه داده شد آنجا مداوای آن ادامه پیدا کرد و رفع نقص شد.
یعنی الان چهار پلنگ که چنین شرایطی داشته باشند، دارید؟
بله. این تعداد پلنگ داریم.
به نظر می‌رسد اختلافات سازمان محیط‌زیست و شهرداری تهران در موضوع آلودگی هوای تهران بیش از آنکه مشخصا مربوط و مرتبط با اصل موضوع آلودگی و نگرانی برای جان و سلامتی مردم باشد ناشی از اختلافات سیاسی است، آمارها و صحبت‌هایی که هردو طرف بیان می‌کنند بیش از هر چیز برای طعنه‌زنی و کوبیدن طرف مقابل است، آیا محیط زیست با شهرداری اختلاف سیاسی دارد؟ شما در جریان این طعنه‌زنی‌ها و مخالفت‌هایی که من در مورد آنها حرف زده‌ام هستید؟
بله. طعنه‌زنی‌ها را دیده‌ام، من مسوولان شهرداری را می‌شناسم، شناخت من از آقای «قالیباف» هم مربوط به الان نیست و به چنددهه گذشته و زمان دفاع مقدس می‌رسد، هیچ وقت برخوردهای ما سیاسی نبوده، اما برخی افراد که خود را سخنگوی شهرداری می‌دانند گاهی اظهارنظرهایی می‌کنند که آنها مسایل را سیاسی می‌کنند.
این نیروها هم در رده‌هایی پایین‌تری هستند، به نظر من باید مدیریت شود که افراد خارج از حوزه مسوولیت خود حرف نزنند. این افراد خیرخواه و خیراندیش شهرداری و محیط‌زیست نیستند و دغدغه کیفیت هوای تهران هم ندارند، آنها بعضا اظهارنظرهایی می‌کنند که خارج از صلاحیت‌های علمی آنهاست و ماموریتشان ایجاد یأس و دلهره و خالی‌کردن دل مردم است.
آیا شما آمارهای شرکت کنترل کیفیت هوای تهران وابسته به شهرداری تهران را قبول دارید؟
نه ما این آمار را قبول نداریم. علت هم این است که آنها بخشی از واقعیت را می‌گویند و غلطی را در کتمان کردن بخشی از واقعیت القا می‌کنند، به عنوان مثال، ما در رابطه با وضعیت هوا شرایط پاک، سالم، ناسالم و هشدار را داریم، وقتی کسی عنوان کند در طول سال گذشته فقط سه روز هوای پاک داشتیم، معنایش این است که می‌خواهد القا کند در طول این سال وضعیت هوای تهران ۳۶۲ روز دیگر ناپاک بود، در حالی که آنها تعداد روزهای سالم را بیان نمی‌کنند.
شما چند روز پیش در نمازجمعه تهران اعلام کردید که ریزگردها خطرناک نیستند، در حالی که تاثیرات این آلاینده‌ها در مجموع خطرات بسیاری برای مردم دارد به هر حال هوا را از وضعیت طبیعی و تمیز خارج می‌کند؟
ریزگردها در هیچ جای دنیا این را نشان نمی‌دهند که فی‌نفسه کشنده باشند، البته ناراحتی ریه و تنفسی برای افراد بیمار ایجاد می‌کند.
یعنی ریزگردها برای افراد سالم هیچ خطری ندارد؟
البته برای افراد سالم هم التهابات حنجره و ایجاد حساسیت در مجرای تنفسی می‌کند، اگر در این ریزگردها ذرات معلقی باشد که باقی مانده از جنگ‌های شیمیایی و… باشد خطرناک است که خوشبختانه درباره ریزگردهایی که به ایران می‌آید چنین چیزی تایید نشده است.
اما در این‌باره هم گمانه‌زنی‌هایی شده است که ریزگردهایی که از عراق می‌آیند احتمالا آلوده به برخی مواد شیمیایی، میکروبی و امثال آن است.
پایگاه‌هایی که دانشگاه علوم پزشکی اهواز در مرز دارد و تحلیل کرده‌اند، نشان می‌دهد خوشبختانه این ریزگردها حاوی موارد هسته‌ای، شیمیایی و میکروبی نیستند و فقط خاک است. نظر صریح شما در رابطه با سد «گتوند» چیست، آیا به لحاظ پارامترها و ارزیابی‌های زیست‌محیطی آن را تایید می‌کنید، به هر حال بحث‌ها و اختلاف‌نظرهای بسیاری مانند وجود گنبدهای نمکی در مخزن و احتمال شورشدن آب سد و پایین دست رودخانه کارون مطرح است، چرا شما تاکنون در این‌باره صراحتا اظهارنظر نکرده‌اید؟ ۲۲ سال قبل تفکر ایجاد سد در این منطقه شکل گرفت، پروژه اجرایی آن هم از ۱۹ سال قبل شروع شد، یعنی زمانی که قانونی مربوط به لزوم داشتن ارزیابی زیست‌محیطی پروژه‌ها مصوب نشده بود. اینکه چرا ارزیابی محیط‌زیستی ندارد دلیلش همین نبود قانون در آن سالهاست.
آیا نمی‌شد در ادامه از اجرای پروژه جلوگیری کرد؟
طرح سالهاست شروع شده، از حدود دو و نیم سال قبل گمانه‌زنی‌ها پیرامون وجود گنبدهای نمکی در مخزن سد و احتمال شورشدن آب و شوری آب‌های پایین دست مطرح شد، در این‌باره هم سازمان محیط‌زیست هشدارهای لازم به وزارت نیرو را داد.
هشدارتان مربوط به چه زمانی بود؟
همان حدود دو و نیم سال قبل.
پس شما هم وجود گنبدهای نمکی در مخزن آب و احتمال شوری آب را قبول دارید؟
نه، ما گفتیم مطالعات انجام شده، در اراضی بالادست و مخزن سد مبین این است که گنبدهای نمکی وجود دارد، گزارش‌های محیط‌زیست و مشاوری که وزارت نیرو برای این کار مشخص کرد موجب شد پروژه در دستور شورای‌عالی آب قرار گیرد. با دستور شخص آقای رییس‌جمهور چاره‌اندیشی برای رفع این مشکل نیز انجام شد، به همین دلیل ماجرای پتوی حفاظتی برای گنبدهای نمکی مطرح شد. دلیل اینکه زمان بهره‌برداری کامل از سد عقب‌افتاده نیز همین مساله است. این طرح در دفتر بررسی ارزیابی محیط‌زیست هم مورد بحث قرار گرفته اما هنوز نتیجه مطالعات نهایی نشده است.
اگر همین پروژه در این زمان برای احداث مطرح می‌شد آیا شما در ارزیابی زیست‌محیطی آن را تایید می‌کردید؟
الان به لحاظ ارزیابی زیست‌محیطی ایرادهایی به این سد وارد است، قطعا اگر آن زمان قانون ارزیابی‌های زیست‌محیطی ملاک بود جلوی احداث سد گرفته می‌شد و محل آن باید تغییر می‌کرد.
مساله فروش پارک پردیسان به کجا رسید آیا واقعا شما قصد فروش آن را دارید؟
سازمان حفاظت از محیط‌زیست طرحی برای فروش پارک پردیسان ندارد و به هیچ‌وجه این پارک فروخته نخواهد شد.
تلفات محیط‌بانان ما به نسبت بقیه دنیا بسیار زیاد است، دلیل این امر چیست؟ چون عده زیادی از نیروهای شما یا در درگیری با متخلفان زیست‌محیطی کشته و زخمی می‌شوند یا هم به دلیل برخورد با متخلفان در زندان هستند و در خطر اعدام.
نه تلفات ما از این لحاظ بالا نیست. آنهایی که جان خود را از دست داده‌اند عمدتا به دلایلی غیراز محیط‌زیست کشته شده‌اند، مثلا چهار محیط‌بان در کردستان به دست نیروهای ضدانقلاب کشته شدند، در سیستان و بلوچستان هم موردی داشتیم که یک محیط‌بان توسط اشرار کشته شد. مابقی شهدای ما هم تعدادی در زمان دفاع مقدس و مواردی دیگر کشته شدند که موضوع آنها ارتباطی با مسایل محیط‌زیست نداشت.
در رابطه با آن دسته از محیط‌بانانی که در زندان و خطر اعدام هستند چه، آنها به دلیل حفاظت از طبیعت در برابر متخلفان دچار مشکل شده‌اند؟
چند نفر از محیط‌بانان ما بنا به علت‌هایی در نقاط مختلف کشور توسط محاکم محکوم شده و در زندان هستند، دلیل آن هم وجود یک اشکال جدی در مورد این نیروها بود، محیط‌بانان سازمان محیط‌زیست پیش از این به عنوان ضابط دستگاه قضایی تلقی نمی‌شدند. البته این مساله از زمان ورود من به محیط‌زیست حل شده و به همین دلیل در دو و نیم سال اخیر هیچ مشکلی برای محیط‌بانان رخ نداده است، این‌گونه موارد هرچه هست مربوط به گذشته است.
یکی از برنامه‌های ما برای امسال، آموزش پرسنل خودمان است، محیط‌بان‌های ما حتی برخی با سابقه بالای ۲۰ سال هیچ آموزشی مربوط به کارشان ندیده بودند. بر همین اساس برای آموزش این نیروها و پرسنل تاکنون چند دوره آموزشی توسط دانشگاه محیط‌زیست برگزار شده است، در این دوره‌ها محیط‌بانان ضمن اینکه با سلاح‌ها آشنا می‌شوند با مسایل حقوقی، اطلاعات عمومی مربوط به محیط‌زیست و طبیعت و اهمیت تنوع‌زیستی نیز آموزش می‌بینند.
مجله اینترنتی برترین ها سبک زندگی سلامت دکوراسیون موفقیت کودک