سند باغ قلهک کجاست؟/ کتابفروشان فعلاً مالیات بدهند!

حسن احمدی گیوی معروف‌ترین شاگرد بدیع‌الزمان فروزانفر به شمار می‌رفت. او دارای ده‌ها عنوان کتاب در زمینه ادبیات فارسی و نیز ادبیات تطبیقی فارسی و ترکی است که از جمله آنها می‌توان به «زبان و نگارش فارسی» و «دستور ویرایش زبان فارسی» اشاره کرد. استاد گیوی همچنین ۴ سال متمادی مشغول نگارش کتاب «دستور زبان تطبیقی فارسی و ترکی» بود.

گیوی سال‌ها در تدوین لغتنامه دهخدا با این موسسه همکاری داشت و قریب ۲۰ درصد از آنچه تاکنون از این لغتنامه منتشر شده، حاصل زحمات زنده‌یاد گیوی است. این استاد فقید زبان و ادبیات فارسی همچنین از استادان همکار حسن انوری در تدوین فرهنگ بزرگ سخن بوده است.

یک همایش پر سر و صدای دیگر درباره فردوسی

اما بشنوید از همایش پر سر و صدای «حکمت فردوسی» که با هدف بررسی نگره‌ها و اندیشه‌های حکمی و فلسفی دانای توس در خانه اندیشمندان علوم انسانی ایران برگزار شد.

غلامحسین ابراهیمی دینانی در این همایش با رد اتهام شعوبیگری که به فردوسی زده می‌شود، یادآور شد: فردوسی اگر درباره شاه سخن می‌گوید بحث عدالت را مطرح می‌کند و اگر شاهی عادل نباشد از نظر او بی‌ارزش است و آن را «چو گرگی در مرغزار» می‌خواند.
 
وی با بیان اینکه فردوسی شیعه خالص بود، تأکید کرد: هیچ کتاب حماسی و شعر در عالم به اندازه شاهنامه از توحید و خدا سخن نگفته است.
 
نجفقلی حبیبی استاد دانشگاه علامه طباطبایی نیز به تفاوت دیدگاه سهروردی و فردوسی اشاره کرد و گفت: فردوسی اندیشه های ایرانی را از دید حکمت عملی نگریسته اما سهروردی بر مبنای فلسفی و نظری بدان پرداخته است.

غلامرضا اعوانی رئیس انجمن جهانی فلسفه اسلامی هم با اظهار تأسف از عدم توجه به کتب حکمی از جمله شاهنامه، تاکید کرد: اشعار فردوسی پر از حکمت و رمز است. چرا در دانشگاهها ارتباطمان با حکیمان قطع شده است. متأسفانه در دانشگاهها کتابهایی به اسم اسلام تدریس می شود که با روح حکمت بیگانگی دارد.
 
آیت الله سیدمصطفی محقق داماد نیز در این همایش با انتقاد از نظر سعید نفیسی و وحید دستگردی که یک بیت نظامی را تغییر جزئی بیت فردوسی می‌دانند، اعلام کرد: این دو بیت اندک تغییر نیست بلکه تفاوت از زمین تا آسمان است. نظامی می‌گوید «پناه بلندی و پستی تویی/ همه نیستند، آنچه هستی تویی» این با آن مفهومی که فردوسی می گوید از لحاظ فلسفی بسیار متفاوت است.

نصرالله پورجوادی از پژوهشگران فلسفه و عرفان اسلامی و استاد دانشگاه تهران نیز در سخنانی از اینکه «با نگاه تاریخی به گذشتگان از جمله فردوسی نگریسته نمی‌شود» انتقاد کرد و گفت: برخی فکر می‌کنند فردوسی موجب زنده ماندن زبان فارسی شد و اگر فردوسی نبود، زبان فارسی به مانند مصر که زبانش عربی شد از بین می‌رفت. این تصور غلطی است. صد سال قبل از فردوسی زبان فارسی به کار می‌رفت و در زمان فردوسی کتابهای مختلفی به فارسی نوشته می‌شد چرا که زبان فارسی جواز خود را به لحاظ دینی گرفته بود آنجا که اهل بخارا فتوای ترجمه قرآن به زبان فارسی گرفتند.
 
وی تأکید کرد: زبان فارسی مشروعیت خود را قبل از فردوسی گرفت و استحکام خود را در قرن ۶ نشان داد از جمله شاهنامه و صدها کتاب دیگر. شاهنامه حدود ۱۵۰ سال پس از سرودن، رایج شد. در زمانی که زبان فارسی میخ خود را به محکمی کوبیده بود. اصفهان و شیراز تا قرن ۷ شعر فارسی به آن صورت نداشتند و این در حالی است که در خراسان شعر فارسی به اوج خود رسیده است و این مفهوم حکیم بودن برای فردوسی ربط مستیقمی با خراسانی و توسی بودن او دارد.

حسن بلخاری استاد دانشگاه تهران هم در این همایش گفت: از دیدگاه شاهنامه هنر آن امر درونی است که به انسان قوه تمییز می‌دهد و بنده معتقدم شاهنامه این معنا را از اوستا به ویژه دو هات گاتها گرفته است.
 
سعید حمیدیان شاهنامه پژوه هم نیز در این همایش تاکید کرد: من فردوسی را در تشیع اهل تقیه نمی‌دانم چرا که با افتخار حضرت علی (ع) را مدح می‌کند و نبی و وصی را با هم ذکر می‌کند.

معافیت مالیاتی کتابفروشان هنوز به مرحله اجرا درنیامده است

اما بشنوید از دلایل اجرایی نشدن مصوبه معافیت مالیاتی کتابفروشان؛ محمود آموزگار دبیر اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران با اشاره به پیگیرییهای این اتحادیه در مورد معافیت مالیاتی کتابفروشان بر اساس دستور ریاست جمهوری گفت: تا امروز هیچ دستوری نه به وزارت ارشاد و نه به اتحادیه در این مورد ابلاغ نشده ولی باید مشخص شود دستور رئیس جمهوری به وزارت اقتصاد و امور دارایی به کجا رسیده و چگونه اجرایی می‌شود.

وی در عین حال تاکید کرد: اختلاف وزارتخانه‌های ارشاد و اقتصاد در این مورد بر سر تفسیر بند «ل» ماده ۱۳۹ درباره مصادیق فعالیت‌های فرهنگی و مرجع تشخیص آن بود که با توجه به بند ۲۲ ماده ۲  قانون تاسیس وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که وزارت ارشاد را مرجع تعیین مصادیق معرفی کرده است.

دبیر اتحادیه ناشران و کتابفروشان با اشاره به اینکه مطابق با اصل ۱۳۴ قانون اساسی این اختلاف به ریاست جمهوری ارجاع شد، بیان کرد: ولی باز هم بر اساس قانون روند بدین شکل است که رئیس‌جمهور پیشنهاد خود را به هیئت وزیران ارائه می‌کند که در صورت تصویب در هیئت وزیران مساله ابلاغ خواهد شد.

آموزگار افزود: به همین دلیل در این مورد به نظر می‌رسد دستور ریاست جمهوری به همین دلیل هنوز ابلاغ نشده است و ما هم پیگیر مساله برای تصویب در هیئت وزیران هستیم تا معافیت مالیاتی کتابفروشان کاملا قانونی و قابلیت اجرایی شدن داشته باشد.

صندوقچه اسرارآمیز کتابخانه مجلس و ماجرای ناپدید شدن سند باغ قلهک

اما خبری که در هفته گذشته توجه بسیاری از سندپژوهان و حتی سیاستمداران را به خود جلب کرد، اظهارات عبدالحسین حائری رئیس اسبق کتابخانه مجلس و از پیشکسوتان حوزه سندپژوهی درباره سرنوشت مبهم سند مالکیت ایران بر باغ قلهک بود.

حائری که بیش از ۵۰ سال در کتابخانه مجلس شورای اسلامی کار تصحیح اسناد و نسخ خطی را برعهده داشته، در مراسمی که برای بزرگداشتش برپا شده بود، اعلام کرد: انگلستان باغ قلهک را از دولت ایران اجاره کرده است ولی اعلام کردند که این ملک متعلق به آنهاست در صورتی که این ادعا صحت ندارد.

وی اضافه کرد: من سالها پیگیر سند مالکیت باغ قهلک که در آن ثابت می‌کرد این ملک متعلق به دولت ایران است، بودم اما متاسفانه من هرچه می‌گشتم به پاکتی که می‌دانستم سند داخل آن است، دست نیافتم.

رئیس اسبق کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: در کتابخانه مجلس صندوق‌هایی وجود دارد که نسخ خیلی مهمی در آنها نگهداری می‌شود و یکی از چیزهایی که در این صندوق نگهداری می‌شد سند ملکیت باغ سفارت انگلیس بوسیله ایران بود.

وی ادامه داد: در این نکته شکی وجود ندارد که انگلستان در باغ قلهک مستاجر است اما در عین حال باید بگویم که این پاکت پیدا نشده ولی می‌دانم وجود دارد.
 
خبرگزاری مهر بلافاصله بعد از این اظهار نظر، موضوع را از رئیس مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی جویا شد.

علی ططری در این باره گفت: من ۱۲ سال در مجموعه کتابخانه و مرکز اسناد مجلس کار کرده‌ام ولی استاد حائری بیش از ۵۰ سال در این مجموعه بوده‌اند و قطعا اطلاعات ایشان قدیمی‌تر و بیشتر است. ولی در سال‌هایی که من در این مجموعه بوده‌ام چنین سندی را ندیده‌ام. حرف‌ها و شنیده‌های زیادی درباره برخی اسناد که گفته می‌شود در مجموعه کتابخانه و مرکز اسناد مجلس نگهداری می‌شود، وجود دارد که هنوز ثابت نشده است. از جمله آنها می‌توان به وصیت‌نامه مظفر بقایی فعال سیاسی سال‌های منتهی به کودتای ۲۸ مرداد اشاره کرد.

به گفته وی، هنوز سرنخی از وصیتنامه بقایی که اطلاعات مهمی از ترور تیمسار افشارطوس رییس شهربانی دولت مصدق را افشا کرده، در دست نیست.

رئیس مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی افزود: درباره سند مالکیت ایران بر باغ قلهک که دولت انگلیس این محل را از ایران اجاره کرده است، هم مطالبی با این مضمون شنیده می‌شود که سند در اختیار کتابخانه و مرکز اسناد مجلس است ولی این سند را من به عینه ندیده‌ام.

ططری افزود: البته ما یک صندوق کارپردازی هم داریم که تحویل هیئت مدیره مجلس است و همچنین مجموعه نسخ خطی هم داریم که در اختیار ما نیست و ممکن است این سند در این دو مرکز باشد که من از آن خبر ندارم.

وی درباره مجموعه نسخ خطی نیز توضیح داد: ما بین ۴ تا ۶ هزار رکورد در بین مجموعه نسخ خطی داریم که من چندبار تلاش کردم آنها را به مرکز اسناد بیاورم ولی از آنجا که در بخش نسخ خطی ثبت شده این کار میسر نشد و شاید سند مربوط به باغ قلهک در بین آنها باشد.

این مقام مسئول در کتابخانه مجلس تاکید کرد: من نه این سند، نه المثنی و نه رونوشتی از آن را در کتابخانه و مرکز اسناد مجلس ندیده‌ام.

اما ماجرا به همین جا ختم نشد و روابط عمومی کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی هم به اظهارات عبدالحسین حائری واکنش نشان داد.

در اطلاعیه این واحد از کتابخانه مجلس آمده است: طبق اعلام  بخش خطی این کتابخانه به اطلاع می‌رساند، فارغ از اینکه اساساً سند مورد اشاره استاد عبدالحسین حائری در کتابخانه مجلس نگهداری می‌شده است یا خیر، طبق بررسی‌های دقیق صورت گرفته لااقل طی ۱۵ ـ ۲۰ سال اخیر هیچ کس سند مذکور را در کتابخانه مجلس مشاهده نکرده و در دفاتر ثبت نیز نشانی از آن موجود نیست. بنا براین فقدان احتمالی سند مذکور مربوط به دورانی است که خود جناب استاد مسئولیت را به عهده داشته ‌ند. کتابخانه مفتخر است از وجود کارمندان دلسوز و امین بهره‌مند است که همواره با جان  ودل از این گنجینه ارزشمند مراقبت کرده و خواهند کرد.