سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران

سخنران نشست دکتر سجاد‌پوردانشیار دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه،به بیان مطالب خویش در خصوص سیاست خارجی آمریکا در قبال ایرا ندر دور دوم ریاست جمهوری اوباما در سه محور«شناخت چارچوب سیاست خارجی آمریکا»، «بازنمایی ایران در انتخابات آمریکا» و «جهت سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران در دور دوم ریاست جمهوری اوباما»، پرداخت و در پایان نیز توصیه‌هایی به اصحاب رسانه و کارشناسان این حوزه داشت.

وی در توضیح محور اول یعنی چارچوب سیاست خارجی آمریکا، بر شناخت استراتژی‌ها و بازیگران عرصۀ سیاست خارجی این کشور تأکید کرد و گفت: برای فهم سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران بایستی در ابتدا شناختی از اساس و عوامل تأثیرگذار در عرصه سیاست خارجی آمریکا بدست آوریم. و اینکه سیاستمدارن آمریکا چه راهکارهایی را برای پیش برد اهداف خویش در عرصه سیاست خارجی به کار می‌برند. اصولاً در چارچوب سیاست خارجی آمریکا سه راهکار برای مقابله با تهدید وجود دارد؛

“استراتژی مهار” بدین معنی که اجازه تبدیل ظرفیت‌های بالقوه به بالفعل داده نشود. بحث تحریم در قالب همین استراتژی مهار می‌گنجد و تمامی رؤسای جمهوری آمریکا سیاست مهار را با شدت و ضعف در قبال ایران دنبال کرده‌اند و اکنون نیز ادامه دارد.

استراژی دوم، “استراتژی تغییر نظام”است که عمدتاً از طریق نظامی صورت می‌گیرد.

و راهکار “تعامل” و پیشبرد اهداف از طریق توافق فی‌مابین، معامله و رابطه. تعامل می‌تواند محدود و دربارۀ موضوعی خاص باشد و یا کلی و در قالب معاملۀ بزرگ صورت گیرد.

وی در ادامه یادآور شد: برخی از دولتمردان آمریکا راه تغییر نظام را نیز از مسیر تعامل دست یافتنی می‌دانند،

برخی نیز سیاست ترکیبی را دنبال می‌کنند یعنی مهار جدّی و سرسختانه همراه با تعامل محدود.

برای فهم بهتر سیاست خارجی آمریکا لازم است بازیگران و کنشگران عرصه سیاست خارجی آمریکا را نیز به خوبی شناخت. در موضوع سیاست خارجی آمریکا علاوه بر دولت و دستگاه دیپلماسی بازیگران و کنش‌گران دیگری نیز به ایفای نقش می‌پردازند. بازیگران داخلی که متعدّد و فعّال می باشند، همچون کنگره آمریکا، دستگاه‌های دولتی همچون وزارت امور خارجه و وزارت دفاع در ترسیم سیاست خارجی آمریکا دخیل می باشند. حتی اشخاصی که در رأس دستگاه‌ها قرار می‌گیرند، نوع تفکر و نگاه آنها به مسائل می‌تواند در این خصوص تأثیرگذار باشد. دسته دوم بازیگران خارجی مانند برخی کشورهای صاحب نفوذ در آمریکا همچون رژیم صهیونیستی و قدرت‌های بین‌المللی چون کشور روسیه می باشند. هر کدام از این بازیگران در ترسیم سیاست خارجی آمریکا در قبال موضوعات و مسائل خاص ایفای نقش نموده و می‌توانند اثرگذار باشند اما اصولاً سیاست خارجی آمریکا تابعی از قدرت بین‌المللی آمریکاست. بنا بر این صعود و افول قدرت بین‌المللی آمریکا بر رویکرد سیاست خارجی این کشور بسیار تأثیر گذار است.

وی در توضیح محور دوم سخنان خود گفت: در رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به ویژه در مباحث مربوط به سیاست خارجی، موضوع ایران از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.

در مناظره سوم انتخابات آمریکا که به سیاست خارجی اختصاص داشت دو طرف مناظره ۴۹ بار از ایران نام بردند. ایران پس از انقلاب همواره برای سیاست خارجی آمریکا مسأله بوده است و نخبگان سیاست خارجی آمریکا به اجماع ایران را تهدیدی برای امنیت ملی آمریکا می‌دانند. هرچند در میزان تهدید، فوری بودن یا غیر فوری بودن، نوع برخورد و استراتژی آمریکا در قبال ایران اتفاق نظر وجود ندارد. در انتخابات اخیر نیز اوباما برخلاف رامنی تروریسم را مهم‌ترین مسأله امنیت ملی آمریکا می‌دانست و نه ایران را.

محور سوم سخنان دکتر سجادپور، سمت و سوی سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران در دور دوم ریاست جمهوری اوباما بود که در این‌باره گفت: با توجه به اینکه اساس نگرش دولتمردان آمریکا نسبت به ایران تغییر نکرده و همچنان جمهوری اسلامی ایران را تهدیدی برای خود می‌دانند و نظر به اینکه استراتژی‌های آمریکا در قبال این موضوع نیز تغییری نداشته است به نظر می‌رسد سیاست پیشین امریکا در قبال ایران ادامه خواهد یافت، و بر این اساس اوباما در دور دوم ریاست جمهوری خود سیاست مهار ایران را دنبال خواهد نمود. هر چند ترکیب تیم جدید اوباما، اهداف و خصوصیات اخلاقی، نوع نگرش هرکدام از آنها نسبت به ایران و نوع بازی ایران به‌عنوان متغیر دخیل تأثیرگذاردر ترسیم سیاست خارجی اوباما در قبال ایران تأثیرگذار خواهد بود.

وی در ادامه به نقش رسانه‌ها اشاره کرد و گفت: دست اندرکاران رسانه لازم است با توجه به حساسیت و اهمیت جایگاه خود به تقویت نگاه کارشناسی و علمی روی آورند. چارچوب‌های فکری و مفهومی منظم،‌ کسب اطلاعات دقیق و برخورداری از انسجام تحلیلی سه رکن مهمی است که کارشناسان و تحلیل‌گران رسانه باید به آن توجه داشته باشند.

همچنین با توجه به گسترش رسانه، ویژگی‌های منحصر به فرد رسانه‌های نوین و جایگاه قابل توجه ابزار رسانه در دیپلماسی عمومی لازم است دست‌اندرکاران رسانه علاوه بر هوشیاری و دقت نظر مبتنی بر کار کارشناسی، از سرعت عمل غافل نبوده و به ارائه تحلیل دقیق، علمی و به موقع اهتمام ورزند.