جام جم آنلاین: توجه به خواسته مخاطب، یکی از کارکردهای رسانه‌ای است که مبتنی بر اصول مخاطب‌شناسی و با در نظر داشتن ذائقه و سلیقه‌های گوناگون شنوندگان و بیننده‌ها به برنامه‌سازی می‌پردازد.
شبکه رادیویی تهران نیز با توجه به این مهم، برنامه‌ای با عنوان «چراغ» را به صورت زنده از شنبه تا چهارشنبه ساعت ۲۱ تا ۲۳ و ۳۰ دقیقه روی آنتن شبکه رادیویی تهران می‌برد که هر شب با یک موضوع، محتوا، ساختار و عوامل مجزا به تهیه و پخش برنامه اهتمام می‌ورزند.
به طوری که می‌توان گفت این برنامه هر شب به یک مقوله یا حوزه خاص اختصاص دارد. شنبه‌ها با در نظر گرفتن طیف وسیعی از علاقه‌مندان به مباحث سینما و تئاتر، به نقد و بررسی فیلم‌های در حال اکران و تئاترهای روی صحنه می‌پردازد، یکشنبه‌ها نیز به دوستداران محیط زیست و طبیعت اختصاص دارد، دوشنبه‌ها طب سنتی مورد بررسی قرار می‌گیرد، سه‌شنبه‌ها نیز ادبیات و فرهنگ معاصر و چهارشنبه‌ها با رویکرد ادبی و فرهنگی از شبکه رادیویی تهران روی موج اف.ام ردیف ۹۴ پخش می‌شود.
اما آنچه چراغ را از دیگر برنامه‌های مشابه خود متمایز می‌کند نه‌تنها تنوع موضوعی، ساختاری و محتوایی آن است، بلکه این برنامه چند بخش یا به عبارتی برنامه مجزا نیز در دل خود نهفته دارد.
برنامه راز هزاره‌ها، با زمین بر زمین و عصر آشنا از برنامه‌های ۱۵ دقیقه‌ای است که در دل برنامه چراغ پخش می‌شود.
دغدغه تئاتر و سینما
در اولین شب حضور در استودیوی رادیو تهران با صادق داوری‌فر، سردبیر و تهیه‌کننده شنبه‌های چراغ آشنا می‌شویم.
او درباره موضوع برنامه می‌گوید: چراغ یک برنامه تخصصی است و هر شب هم شنونده خاص خود را دارد. بیشتر مخاطبان برنامه خاص و متخصصان هستند. البته ناگفته نماند که ما مخاطبان عام را هم در نظر می‌گیریم.
داوری‌فر در ادامه می‌گوید: هر هفته یک فیلم سینمایی که در حال اکران باشد یا فیلم‌های روز را با حضور کارشناس و منتقد تئاتر و سینما مورد نقد و بررسی و تحلیل قرار می‌دهیم و با کارگردان، عوامل و بازیگران مصاحبه خواهیم داشت. از دیگر بخش‌های این برنامه، روایت فیلم‌های کوتاهی است که به وسیله شنوندگان فرستاده می‌شود یا به تعبیری دیگر، گزارش فیلم به روایت مردم در برنامه گنجانده شده است. در این شب همچنین به معرفی کتاب‌های سینمایی و فیلم‌های جذاب می‌پردازیم.
البته بخشی از برنامه به بخش تاریخ سینما اختصاص دارد و در این بخش، روال تولید فیلم و تاریخ سینما را پیگیری خواهیم کرد و درباره چگونگی اختراع و شروع فیلمسازی در کشورهای دیگر نیز به بحث و گفت‌وگو می‌پردازیم. در قسمتی از برنامه، شنونده‌ها «فیلم ترانه» را می‌شنوند که در این بخش ترانه با یک فیلم هماهنگ می‌شود. بخش گفت‌و‌گوی ویژه را داریم که متناسب با موضوع، اخبار روز سینمایی در ایران و دنیا مورد بررسی قرار می‌گیرد.
آشنایی با بکرترین نقاط ایران
اسماعیل باستانی، سردبیر و تهیه‌کننده روزهای یکشنبه برنامه چراغ درباره این برنامه می‌گوید: در ایران مکان‌های دیدنی بسیاری وجود دارد، چراکه سرزمین ما بکرترین نقاط طبیعی را دارد. با کوتاه‌ترین زمان از سرسبزترین نقطه به کویری‌ترین مکان خواهیم رسید. در هر گوشه، بخش‌هایی از زیباترین و ناب‌ترین‌های شگفتی‌های خلقت را شاهد هستیم. در این برنامه هم سعی شده نقاط دیدنی ایران و پرندگان شهر تهران معرفی شود و شهروندان بیشتر با این مکان‌های دیدنی و جذاب آشنا شوند. هر هفته به شناسایی یک پرنده اختصاص یافته چنانچه تاکنون ۳۶ گونه پرنده در شهر تهران معرفی شده است.
وی می‌گوید: در برنامه یکشنبه‌های چراغ، بخشی به نام «عالی همتان» گنجانده شده است. در این بخش با اشخاصی که در حوزه محیط زیست فعالیت می‌کنند گفت‌وگو خواهیم داشت که کارشناسی آن را رامین نوری، کارشناس محیط زیست و طبیعت‌گردی به عهده دارد. در این برنامه به مسائل محیط زیست و طبیعت نگاه نقادانه خواهیم داشت. مشکلات و معضلاتی که طبیعت ایران را تهدید می‌کند به واسطه حضور مهمانان تلفنی و حضوری به چالش کشیده می‌شود و مسئولان نیز نسبت به موضوعات واکنش نشان داده، خیلی سریع پاسخ می‌دهند. علاوه بر این بخش‌هایی که گفته شد، بخشی هم به اطلاع‌رسانی خبرهای هفته گذشته اختصاص یافته که مربوط به محیط زیست ایران است.
آشنایی به اصول شش‌گانه
برنامه چراغ روزهای دوشنبه درباره طب سنتی صحبت می‌کند. به سراغ کارشناس این برنامه دکتر حسین رضایی‌زاده، کارشناس طب سنتی می‌رویم.
وی درباره جزئیات این برنامه می‌گوید: در این برنامه به فرهنگ‌سازی اصول شش‌گانه حس سلامت و تندرستی در طب سنتی پرداخته می‌شود؛ چراکه هر غذا و میوه یا ورزشی برای همه اشخاص مناسب نیست و افراد باید براساس ذائقه و مزاج سرد و گرم خود غذا، میوه یا حتی آشامیدنی را انتخاب کنند. آشنایی به اصول شش‌گانه آب و هوا، خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها، خواب و بیداری، استراحت و فعالیت، دفع مواد زائد از بدن و وضعیت روحی و روانی از محورهای برنامه چراغ در دوشنبه‌هاست. هر فردی متناسب با مزاج خود باید این مسائل را رعایت کند. در این برنامه به مزاج‌های سرد و گرم می‌پردازیم و این شش اصل را شرح می‌دهیم.
این کارشناس طب سنتی در ادامه می‌گوید: در هر برنامه پرسش و پاسخ عمومی شنونده‌ها درخصوص بیماری‌ها، خاطره‌ها و تجربه‌ها را خواهیم داشت. بخشی هم مهمان تلفنی درباره خواص طبی خوراکی‌ها، عرقیجات و گیاهان دارویی مختلف و غذاها صحبت می‌کند.
بخشی از برنامه به موسیقی آرامش‌دهنده اختصاص یافته است. شنونده‌های ثابتی داریم که با برنامه تماس می‌گیرند و احادیث طبی، غذاهای سنتی، دم نوش‌ها و شربت‌های طبی را معرفی می‌کنند.
مروری بر تازه‌های نشر و ترجمه
حسین حسن‌تبار امیری، سردبیر و تهیه‌کننده روزهای سه‌شنبه از محورهای این برنامه می‌گوید: برنامه روزهای سه‌شنبه با گویندگی آلبرت کوچویی مروری بر تازه‌های نشر و ترجمه دارد و در این برنامه با نویسندگان و مترجمان به گفت‌وگو و بحث درباره کتاب‌های تازه منتشر شده و مشکلات آنها می‌پردازیم. بخشی از برنامه نیز به موضوع تئاتر اختصاص یافته که طیبه نهانی، تهیه آن را به عهده دارد.
در برنامه چراغ، سه‌شنبه‌ها آلبوم‌های موسیقی جدید معرفی می‌شود، همچنین از آهنگساز یا خواننده آن برای حضور در برنامه دعوت می‌شود.
عشقت رسد به فریاد
سردبیر و تهیه‌کننده روزهای چهارشنبه برنامه چراغ داوود جمشیدی است که نویسندگی این برنامه را به عهده دارد و احمد خالصی، شاعر و محقق نیز به عنوان کارشناس، محقق و مجری در این برنامه حضور دارد.
جمشیدی از رویکرد برنامه چراغ در این شب می‌گوید: رویکرد چهارشنبه‌ها فرهنگی، تحقیقی، ادبی و کتاب‌شناسی است که از شبکه رادیویی تهران پخش می‌شود.
در این برنامه یک موضوع شاخص انتخاب می‌شود. بیشتر جنبه خبری و اطلاع‌رسانی در حوزه فرهنگ و هنر و خبرهای مربوط به کتاب و کتابخوانی مدنظر است. در این بخش به معرفی کتاب‌های جدید می‌پردازیم و با ناشران، مترجمان و مولفان گفت‌وگو می‌کنیم و رویدادهای خاص هنری، تئاتر و جشنواره‌ها را معرفی خواهیم کرد. بخشی از برنامه نیز به اطلاع‌رسانی گذشتگان، بزرگداشت‌ها و درگذشت هنرمندان و بزرگان ادب اختصاص دارد.
وی معتقد است: برنامه چهارشنبه‌ها در حقیقت یک مجله ادبی است. هم‌اکنون بخش ویژه این مجله به حافظ اختصاص دارد.
در برنامه به صورت چند سویه به زندگی حافظ می‌پردازیم و با حافظ‌پژوهان در ارتباط هستیم. می‌توان گفت این بخش خیلی مورد توجه شنوندگان قرار گرفته است و مخاطبان در طرح سوال و خواندن اشعار مناسب در همین باب، مشارکت جدی و صمیمانه دارند.
بخش دیگری از حافظ‌شناسی به ویژگی‌های شعر حافظ از لحاظ زیبایی‌شناسی و تاثیر حافظ از شاعران ماقبل خود مربوط است. بخشی نیز به نسخه‌شناسی دیوان حافظ، معرفی نسخه‌های معتبر و برتر اختصاص یافته است و شنوندگان سوالاتی درباره زندگی حافظ و آشنایی با این نسخه‌ها مطرح می‌کنند. بخش دیگری از برنامه به شنونده‌ها اختصاص داده شده است که آنها غزل‌های حافظ را می‌خوانند.
به عبارتی بهتر، یک مجلس انس ادبی و حافظ خوانی و بحث از ادبیات و کتاب بین ما و شنوندگان برقرار است.
راز هزاره‌ها و عصر آشنا
راز هزاره‌ها که در دل برنامه چراغ پخش می‌شود به صورت خطی وقایع و سرگذشت‌های ایران را از همان سپیده‌دم تاریخ بازگو می‌کند.
راز هزاره‌ها براساس مستندات تاریخی و آخرین پژوهش‌های موجود است. در این برنامه شنونده‌ها با اقوام عاشورایی‌ها، بابلی‌ها، عیلامی‌ها و… آشنا می‌شوند و تاکنون سلسله‌های هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان و سلوکیان مورد بررسی کامل قرار گرفته است. راز هزاره‌ها هم‌اکنون در مرحله معرفی سلسله سامانیان است.
ویژه‌برنامه عصر آشنا هم که در دل برنامه چراغ پخش می‌شود با شاعران شعر معاصر همراه می‌شود. در این برنامه مجموعه اشعار برگزیده شاعران معاصر و جوان ادبیات فارسی خوانده می‌شود و در هر برنامه سه شاعر معاصر با حضور در استودیوی شبکه رادیویی تهران به بازخوانی شعرهای خود می‌پردازند.(جام جم – ضمیمه قاب کوچک)
مریم کریمی
jamejamonline.ir – 22 – RSS Version