جام جم آنلاین: به بهانه پرونده بررسی برنامههای خانوادگی در حال پخش رادیو وتلویزیون و به منظور تهیه گزارش پشت صحنه از برنامه «به خانه برمیگردیم» (که حالا دیگر حدود ۱۵ سال از تولد آن گذشته است) با فاطمه افروز، مسئول دفتر این برنامه هماهنگیهای لازم را انجام میدهم.
ساعت حدود چهار بعد از ظهر از در شمالی سازمان صدا و سیما وارد میشوم و به تپه صبا میروم. استودیو یاس محلی است که دکور برنامه به خانه بر میگردیم در سویی از آن قرار دارد که در مقایسه با دکور برنامه «تهران۲۰» ـ که در طرف دیگر آن قرار دارد ـ فضای بیشتری را اشغال کرده است.
دکور برنامه، فضایی شبیه یک خانه دارد و رنگ به کار رفته در آن کرم است که همراه با دیگر رنگها و اشیای موجود در صحنه، ترکیبی آرامش بخش ایجاد میکند. در طرفی از آن آشپزخانه و در دو سوی دیگر، دو دست مبل برای فضای گپ و گفت با کارشناسان چیده شده است.
سعید لطفی تهیهکننده برنامه، رضا طاهری کارشناس آشپزی، مبین علیپور دستیار تهیهکننده و افشین بابایی مدیر هماهنگی در استودیو حضور دارد. در گوشهای از استودیو مینشینم و منتظر رسیدن مجریان و آغاز برنامه میشوم. ساعت از چهار میگذرد و مهمان روزه اولی برنامه همراه والدین خود وارد استودیو میشود.
مرضیه دختر ۹ سالهای است که نخستین تجربه خود را از روزه گرفتن به دست میآورد و با زدن پیامک، خواستار حضور در برنامه شده است.
رضا طاهری به اتاق گریم میرود. در همین حین، محمد نظری ـ یکی از مجریان برنامه ـ از راه میرسد. با افراد حاضر سلام و احوالپرسی کرده، میکروفن خود را وصل میکند سپس با دکتر مولوی، جراح مغز و اعصاب و کارشناس پزشکی برنامه که مدتی است از راه رسیده و در گوشهای از استودیو نشسته، به گفتوگو مینشیند.
همه عوامل مشغول آمادهسازی تجهیزات و فضای صحنه برای آغاز برنامه هستند. صدابردار صدا را چک میکند و نور صحنه نیز تنظیم میشود. ساعت ۴:۳۰ دقیقه بعد از ظهر است.
راحله امینیان، مجری دیگر برنامه از راه میرسد. مژده لواسانی هم در برنامه حضور دارد. تیتراژ برنامه در حالی که سه دوربین به طور شناور در حال پوشش تصویری برنامه است، آغاز میشود.
هریک از مجریان کنداکتور برنامه را در اختیار دارند و گاهی به آن نگاهی میاندازند و بخشهای مختلف برنامه را چک میکنند.
در گوشهای از دکور برنامه اعلامیهای خودنمایی میکند که روی آن نوشته شده است: اینجا خانه است، لطفا با کفش وارد نشوید!
همراهی نیمروزی
محمد نظری طبق معمول همیشه با جملهای، گفته خود را آغاز میکند. الهی ما هرچه کنیم کم است و تو هرچه کنی بسیار. بسیار ما اندک است و بسیار تو بسیار…
و پس از سلام و علیک با بینندگان، راحله امینیان سخن خود را با آرزوی قبولی طاعات و عبادات مخاطبان رو به سوی دوربین آغاز میکند.
پس از شروع برنامه توسط دو مجری ولهای پخش میشود و در همین حال مجریان برنامه بسرعت به سمت آشپزخانه میروند و در کنار رضا طاهری قرار میگیرند.
ضبط از سر گرفته میشود. رضا طاهری به معرفی غذا میپردازد و مواد اولیه مورد نیاز را برای تهیه آن میگوید. نکته جالب توجه، کمک کردن به کارشناس آشپزی و همراهی مجریان در روند تهیه و طبخ غذاست.
همان طور که محمد نظری، ظرف آلبالو را از یخچال بیرون میآورد، کارشناس آشپزی مشغول توضیح نحوه پخت آش آلبالوست. راحله امینیان به تبلتی که در دست دارد نگاه میکند و سوالات بینندگان را میخواند و نظرها و پیشنهادهای آنان را مطرح میکند.
در این میان سوالات پزشکی هم در ارتباط با خواص یا میزان فایده مواد غذایی مطرح میشود. بخش آشپزی حدود ده دقیقه بهطول میانجامد. مجدد ولهای پخش میشود.
در این بخش از برنامه، محمد نظری با دکتر مولوی به گفتوگو میپردازد. پس از پایان گفتوگوی پزشکی، ولهای در ارتباط با سامانه پیامک برنامه و درباره انتخاب نوع غذای دلخواه توسط بینندگان به پخش میرسد.
مجریان دوباره در فضای آشپزخانه قرار میگیرند و طاهری برخی دیگر از مواد را به غذا اضافه میکند.
بخشی درخصوص خواص بهار نارنج به پخش میرسد. ضبط ادامه مییابد. کارشناس ارشد تغذیه در سوی دیگری از استودیو حضور دارد و رضا طاهری در همین زمان از او میخواهد در بخش تغذیه کمی هم درخصوص آش آلبالو صحبت کند. پیام بازرگانی به پخش میرسد.
به استودیو برمیگردیم و شاهد گفت و گوی امینیان با کارشناس درباره نحوه تغذیه در ماه رمضان، ضرورت خوردن وعده سحر و مواد مفید برای این وعده هستیم.
در طول بحث، امینیان بهطور مرتب به پیامک ارسال شده از سوی مخاطبان اشاره میکند. مسوول هماهنگی زمان باقیمانده را به مجری تذکر میدهد و او نیز سعی میکند جمعبندی مناسبی از بحث داشته باشد و به نتیجهای کلی دست یابد.
مخاطبان وفادار
در فرصتی که پیش میآید همراه راحله امینیان به گوشهای از استودیو میروم و از او درباره محتوای زنانه برنامههای خانوادگی میپرسم و او نیز پاسخ میدهد: ما در این برنامه صرفا بر گروه زنان و مسائل مربوط به آنان تمرکز نمیکنیم، بلکه رویکردمان این است که با طیف وسیعی از خانوادهها سر و کار داریم. ممکن است خود من با بخش حضور بچهها در برنامه مخالف باشم، اما حضور آنان میتواند قشر کودکان را پوشش دهد.
دیدگاه دیگر من این است که زمان پخش برنامه هنگامی است که تقریبا همه اعضای خانواده در منزل حضور دارند و میتوان اطلاعات مفیدی در اختیار آنان قرار داد.
دلیل دو مجری داشتن این برنامه هم همین است که بهطور کلی نهاد خانواده مدنظر قرار گیرد. اگرچه اینگونه برنامهها بیشتر پاسخگوی نیازهای زنان است و این مساله طبیعی است.
امینیان درباره علل ماندگاری برنامه به خانه بر میگردیم میگوید: زمان خوب برای دیده شدن، پاسخگویی به نیازهای مخاطبان و شاید بهترین عامل یعنی وفاداری مخاطبان میتواند از دلایل این موفقیت باشد. همه تهیهکنندگان این برنامه به نحوی تلاش کردهاند نیازهای بینندگان را شناسایی و طبق آن بخشهای مختلف برنامه را طراحی کنند.
همراهی از آغاز تاکنون
محمد نظری تقریبا از اولین سال آغاز به کار برنامه به خانه برمیگردیم به عنوان مجری با آن همراه بوده است. او که علاقهای به تغییر ژانر اجرایش ندارد، تعریف خود را از ژانر اجرا چنین بیان میکند: وقتی برای مدت طولانی در یک حیطه مشخص فعالیت میکنید، در آن تخصص پیدا کرده و براحتی میتوانید در آن خصوص گفتوگو کنید.
وی ارزیابی خود را از تغییرات در برنامه این طور ارائه میکند: با توجه به اینکه برنامه روال ثابتی را در طول سالها پیش گرفته است، تغییر عمدهای را در آن شاهد نیستیم. منظور از تغییر تنها تغییر یک وله یا نماآهنگ نیست، بلکه تغییر ساختاری است که تاکنون در برنامه ایجاد نشده است. اگرچه این برنامه میتواند با درایت، برنامهریزی و تفکر تغییرات ساختار درستی را تجربه کند.
احیای غذاهای فراموش شده
رضا طاهری، کارشناس آشپزی برنامه به خانه برمیگردیم فرد دیگری است که با او به گفتوگو میپردازیم. وی علت ثبات حضور خود را در برنامه این طور بیان میکند:
در دو سال گذشته هدف بر این بود که بحث آشپزی بهطور جدی دنبال و یک برنامه غذایی مناسب و حسابشده در برنامه گنجانده شود. ترکیب سبزیجات به کار رفته در غذاها و تغییر و فواید و کاربرد ادویهها را به مردم آموزش دهیم. به نظرم آموزش غذا در این برنامه سادهتر شده و طنز، شیطنتها و تکیه کلامهایم در برنامه نوعی صمیمیت ایجاد کرده است.
وی درباره شیوه تعامل با مخاطبان در بحث انتخاب غذا میگوید: سامانه پیامکی را در نظر گرفتهایم که هر روز سه غذا را به مردم پیشنهاد میکند و از میان آنها انتخاب صورت میگیرد. در ضمن آن پیشنهادهای خود مردم را هم میگیریم. سعی داریم ذائقه غذایی شهرها و مناطق مختلف را به هم نزدیک کنیم.
برای مثال خورشهای فراموش شده ایرانی مثل عناب و بادام یا خورش گوجه سبز را درست کردهایم که بسیار هم مورد استقبال قرار گرفت وغذاهای فرنگی در دستور کارمان قرار ندارد.
عوامل موفقیت
سعید لطفی، تهیهکننده برنامه به خانه برمیگردیم که پیش از این تهیه برنامه «در شهر» را هم به عهده داشته است، ابتدای صحبت خود به دو ویژگی اصلی برنامه که موفقیت آن را به دنبال داشته اشاره میکند و میگوید: دکور برنامه که همه اجزای یک خانه را در خود گنجانده، ریتم مناسب در قیاس با زمان کمی که نسبت به این دست برنامههای تلویزیون دارد، دلایلی است که به موفقیت برنامه منجر شده است. همچنین زمان پخش مناسب هم در این ماندگاری بیتاثیر نیست. حسن دیگر برنامه، حضور مردم در همه بخشهای آن است.
وی در ادامه صحبتهای خود به تغییرات ایجاد شده در طول دو سال گذشته اشاره میکند و میافزاید: ما بخش فرهنگی برنامه را افزایش دادهایم. حضور مردم هم از طرق مختلف سایت پیامکها برای انتخاب غذا و غیره پررنگتر شده است.
لطفی نظر خود را درباره بخشهای مورد نیاز یک برنامه خانوادگی چنین بیان میکند: آسیبی که در این دست برنامهها رخ داد این بود که حجم زیادی از برنامههای خانوادگی به صبح موکول شد. در این حالت زن خانواده به لحاظ پزشکی و فرهنگی رشد میکرد. اما این فرصت از مردان گرفته میشد. در به خانه برمیگردیم نوعی ساختارشکنی از نظر زمان پخش صورت گرفته است و آقایان هم در خانه میتوانند بیننده بسته محتوایی باشند.
او در ادامه با صحبت درباره نحوه دستهبندی موضوعی در برنامه سخن خود را به پایان میرساند: ما از سردبیرانی در بخشهای مختلف فرهنگی ـ پزشکی بهره میگیریم. حتی برنامههای شش ماه سلامت داریم که خرد شده و به بخشهای فصلی، ماهانه و هفتگی تقسیم میشود و اف رادی که برنامه را دنبال میکنند بخوبی میدانند برای مثال دوشنبهها درباره مباحث روانی اعتیاد صحبت میشود. همچنین بحثها کاملا عامه فهم و قابل استفاده برای همه افراد است.(جام جم – ضمیمه قاب کوچک)
رکسانا قهقرایی
jamejamonline.ir – 22 – RSS Version