|
|
||||||
به گواهی تاریخ مردم ایران دارای تمدنی کهن و جزء متمدن ترین جوامع جهان به شمار می روند و فرهنگ و تمدن اسلامی ایرانی همواره یکی از معیارها و شاخصه های اصلی معرفی ایران محسوب می شده است، دینداری، عدالت خواهی، ظلم ستیزی، نوع دوستی، میهمان نوازی، عطوفت و مهربانی، شجاعت و غیرت، جوانمردی و گذشت، همیت و پشتکار و بسیاری از دیگر ارزشهای ایرانی و اسلامی که نمود عینی آن در سالها حضور ایثارگرانه در صحنه های مختلف دفاع از دستاوردهای انقلاب اسلامی و هشت سال دفاع مقدس و همچنین مشارکت فراگیر در امدادرسانی به هموطنان آسیب دیده و نیازمند و پشتیبانی و حمایت از مظلومین و مستضعفین جهان، بارها تجسم یافته است، از ایران و ایرانی تصویری را ترسیم نموده که به الگویی برای جهان و جهانیان تبدیل شده است.
تجار و بازرگانان این خطه نیز از دیرباز جزء معتمدین و متدین ترین افراد جامعه محسوب می شدند و بازاریانی مانند: پیرپالان دوز در مشهد یا رجبعلی خیاط و حاج اکبر چلویی و امثال آنها به عنوان پرچمداران مبارزه با ظلم و فساد حاکمان جور، نه تنها مرجعی برای دستگیری از مستمندان و مظلومین شناخته می شدند، بلکه از نظر معنوی نیز به مقاماتی دست می یافتند که بسیاری از عرفا در حسرت رسیدن به آن، عمر خود را به پایان می بردند.
خواندن درس حوزوی مکاسب برای بازاریان یک ارزش محسوب می شد و برای کسب رزق و روزی حلال، کار روزانه با وضو ساختن و نام خدا آغاز می شد، با این همه گاهی در جریان تعاملات اجتماعی با ناهنجاری هایی مواجه می شویم که اگر چه به عملکرد تعداد خاصی از افراد فرصت طلب محدود می شود، اما معمولا نتایج آن تمام بازار و بازاریان و بلکه جامعه را متأثر پیامدهای نامطلوب خود می سازد.
گرانی و تورم کالا و خدمات یکی از موضوعاتی است که بیش از هر موضوع دیگر رنجش خاطر اقشار مختلف جامعه را به همراه داشته و بیشترین نفرین وناسزا را برای مسببین آن به همراه دارد، اما اگر قرار باشد موضوع را واقع بینانه مورد بررسی قرار دهیم، باید ببینیم چه میزان از این معضل بزرگ خواسته و چه میزان از آن ناخواسته و بر اثر سهل انگاریها صورت می گیرد؟ چه کسانی در بروز این نابسامانیها نقش دارند؟ مهمترین عوامل تشدید کننده تورم و گرانی کدامند؟ سهم ما در مقابله و متقابلا تشدید این ناهنجاری چیست؟ و در نهایت اینکه چگونه و با استفاده از چه ابزار و روشهایی می توانیم آن را مهار نماییم؟
مهم ترین عوامل مؤثر در بروز تورم و گرانی را می توانیم در چند گروه یا سطح کلی به شرح ذیل دسته بندی نماییم.
الف برخی از مهمترین عوامل فراملی:
۱ از آنجا که کشورهای مختلف جهان بخش قابل توجهی از نیازهای خود را در تعامل با یکدیگر و در جریان داد و ستدهای تجاری تأمین می نمایند، لذا بحرانهای اقتصادی رخ داده در غرب، یکی از عواملی است که آثار و پیامدهای منفی آن خواسته یا ناخواسته در وضعیت اقتصادی و مالی سایر کشورها رخ می نمایاند، اما قطعاً این تاثیرات شامل همه موضوعات تجاری و اقتصادی نمی شود و بخصوص به علت استقلال نسبی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران و نیز درآمد مستمر ناشی از فروش منابع نفتی، حداقل تاثیر چندانی در بسیاری از محصولات و خدمات ندارد.
۲ تحریم و فشارهای اقتصادی غرب و در رأس آنها آمریکا اگرچه به فرصتهایی تبدیل شده اند که در درازمدت از وابستگی ایران به سایر کشورها بشدت خواهد کاست، اما در حال حاضر در برخی از موضوعات بی تاثیر نبوده و افزایش هزینه تولید برخی ازمحصولات را به همراه داشته است.
۳ کاهش و افزایش جهانی قیمت نفت و گاز یا ارزهای خارجی و طلا و همچنین فراز و فرودهای بازار بورس کشورهای شاخص نیز قطعاً در کاهش یا افزایش تورم بی تاثیر نیست و می تواند در افزایش برخی محصولات استراتژیک موثر باشد.
۴ سایر رخدادهای جهانی مانند؛ بروز جنگها، انقلابها و سایر حوادث طبیعی و غیرطبیعی فراگیر از دیگر عواملی به شمار می روند که می توانند، هزینه های مسیر تولید تا مصرف را تحت تاثیر خود قرار دهند.
۵ نقش کارتلها و تراستهای خارجی و مافیای ثروت و قدرت جهانی نیز در بروز این نابسامانیها و افزایش قیمت گاه و بی گاه برخی از محصولات کاملا مشهود و انکارناپذیر است.
اما همانگونه که قبلا نیز اشاره شد، باتوجه به استقلال نسبی اقتصاد ایران از بازار پول و سرمایه خارجی، تاثیرات رخدادهای خارجی در مورد کشور ما در حدی نیست که همه موضوعات در همه صنوف را تحت تاثیر آثار تورمی خود قرار دهد.
ب برخی از مهمترین عوامل ملی و داخلی:
۱ نحوه اقدام و عملکرد سیستمهای دولتی در بخش های مختلف قانون گذاری، برنامه ریزی، کنترل و نظارت، اجرا و در نهایت برخورد و مجازات یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار در بهبود یا ضعف نظام اقتصادی بشمار می رود.
۲ صاحبان سرمایه، تولیدکنندگان بخش خصوصی، تامین کنندگان و توزیع کنندگان و واسطه ها بخصوص در مواردی که انحصار تولید یا ارائه خدمات یا کالایی را در اختیار داشته و از خصلتها و ارزشهای دینی و اجتماعی تهی باشند، نیز می توانند بحرانها را تشدید نمایند.
۳ فروشندگان و عرضه کنندگانی که فقط به تامین منافع خود چشم دوخته و مصالح و منافع کشور و جامعه را فدای خواسته های نامشروع خود می نمایند، از دیگر عوامل بروز بحرانهای اقتصادی محسوب می شوند.
۴ رفتارهای اقتصادی اقشار مختلف جامعه و بی تفاوتی آنها نسبت به تخلفات مالی و اقتصادی از یک سو و متقابلا رفتار منطقی و معقول آنها در هنگام بروز بحرانها بخصوص در بحرانهای کاذب می تواند نقش اساسی در ثبات یا عدم ثبات وضعیت بازار داشته باشد.
۵ بروز حوادث و رخدادهای طبیعی و غیرطبیعی حادث شده در داخل یک کشور نیز، از عواملی محسوب می شوند که می توانند تاثیر قابل توجهی بر افزایش قیمتها داشته باشند، به عبارت دیگر آسیب پذیری طبیعی و یا ضعف امنیت در ابعاد مختلف اعم از اینکه قابل کنترل و یا غیرقابل کنترل باشد، می تواند به تورم و گرانی منجر شود.
۶ امنیت ناپایدار و نیز رکود محیط کسب و کار و فراهم نبودن فرصتهای لازم برای ایجاد اشتغال و افزایش تولید، از دیگر عواملی هستند که در افزایش تورم نقش مستقیم دارند.
● رفتارهای تشدیدکننده تورم و گرانی:
اگرچه در حال حاضر تاثیر برخی از عوامل مذکور در بروز آشفتگی های اقتصادی انکارناپذیر است، اما باید به یاد داشته باشیم که با توجه به ضعفهای موجود و از سوی دیگر ظرفیتهای مغفول قابل مدیریت در کشور، تاثیر نامطلوب عوامل داخلی به مراتب بیشتر از سایر عوامل است، زیرا گاهی بعضی از ما انسانها در کشاکش زندگی روزمره چنان در مادیات زندگی غرق و گرفتار خودخواهی، فرصت طلبی، زیاده خواهی و توهمات درونی خویش می شویم که به کلی رحمانیت منشاء رزق و روزی را به فراموشی می سپاریم و با اینکه می دانیم روزی دهنده کس دیگری است، به بهانه های واهی مانند؛ قحطی و بحرانهای کاذبی که عمدتا ساخته و پرداخته ذهن خود ما یا افراد فرصت طلب و سودجو است، با حرص و ولع، تمام توان خود را صرف کارهایی می نماییم که نه تنها در نهایت سودی برای ما ندارد، بلکه بارها طعم زیانبار آن را تجربه کرده ایم.
با اینکه می دانیم ما نیز در بروز برخی ناهنجاریها بی نقش نبوده ایم، اما با نادیده انگاشتن رفتار و عملکرد خود، یاد گرفته ایم که فقط دیگران را متهم به رفتار نادرست کنیم و با این بهانه هیچگاه حاضر نمی شویم در اصلاح امور پیشقدم شویم، در حالیکه بارها شاهد آثار وضعی همین رفتار نادرست و انتظار غلط بر زندگی خویشتن و خانواده خود بوده ایم.
توکل به خدا را فراموش می کنیم و به همین دلیل یکبار خانه و زندگی خود را با انبار کردن بنزینی که نگران گران شدن آن هستیم به آتش می کشیم و بار دیگر با شنیدن کمبود پیاز و سیب زمینی و خرید بیش از نیاز آن، زمینه فساد نعمات الهی را فراهم می سازیم، با این حال تجارب قبلی را نادیده می انگاریم و این بار تمام سرمایه و دارایی داشته و نداشته خود را صرف خرید سکه و ارز می کنیم و آنگاه که با کاهش شدید قیمت جهانی آن مواجه می شویم، هزاران ناسزا را نثار زمین و زمان می کنیم و انگشت اتهام را به سوی این و آن نشانه می رویم، اما بار دیگر همچون کودکی نوپا تمام این درسها را فراموش می کنیم و خود را درگیر مشکلی دیگر می سازیم و فرصت دیگری را در اختیار زالوصفتان فرصت طلب قرار می دهیم.
قیمت جهانی ارز و طلا افزایش می یابد، بلافاصله بخش تولیدو عرضه این افزایش را قرار داده و قیمت هر کالا و خدمات خارجی و حتی داخلی مربوط یا نامربوط با ارز و طلا را افزایش می دهند، اما اگر قیمت این دو عامل کاهش پیدا کند هرگز حاضر نمی شوند که قیمت کالا یا خدمات خود را کاهش دهند.
حمل و نقل هوایی تحریم می شود، قیمت گوشت را گران می کنند، نفت دستخوش نوسان قیمت می شود، پیاز و سیب زمینی و گوجه کمیاب می شود، بورس فلان کشور سقوط می کند، سکه و ارز کشور گرفتار بازار سیاه می شود، قیمت بنزین مقدار ناچیزی افزایش می یابد، بلافاصله کرایه تمام تاکسی ها که عمدتا گازسوز هم هستند، چند برابر مبلغ افزایش می یابد و به تبع آن در اقدامی فراگیر تمام عرضه کنندگان کالا و خدمات به خود اجازه می دهند که خود نیز چنین عمل کنند و در حالیکه می دانیم زیان این رفتار ناصواب و نامعقول بیش از سود آن است، اما این مسابقه احمقانه همچنان ادامه می یابد.
● روشهای مورد استفاده فرصت طلبان برای ایجاد اختلال در نظام اقتصادی کشور:
قبل از پرداختن به این موضوع باید حساب انسانهای فهیم و متوکلی را که بدون نگرانی از این آشفته بازار، مسیر زندگی را بی دغدغه کمبودهای غیرواقعی طی می کنند و نیز کسانی که به عنوان صاحبان سرمایه، دارایی خود را بطور منطقی و مشروع برای فعال سازی بخش تولید و خدمات کشور و کسب سود حلال به کار می برند را از حساب ساده لوحان مرعوب، فرصت طلبان ناجوانمرد و سرمایه داران زالوصفتی که به حرام خواری و کسب درآمدهای غیرقانونی و غیرشرعی عادت کرده اند جدا نمود.
روش های مورد استفاده این افراد برای همراهی با دشمن یا مقابله با دولت یا کسب سود بیشتر عبارتند از:
۱ شایعه سازی و شایعه پراکنی عمدی و کاذب برای سوءاستفاده از موقعیت های بحرانی و حتی عادی
۲ متشنج ساختن بازار ارز و طلا و بازار پول و سرمایه (بورس)
۳ ایجاد اختلال در عرضه به موقع و منظم برخی کالاها در بازار
۴ کم فروشی و یا احتکار و ایجاد کمبود کاذب در بازار
۵ عرضه بیش از حد برخی از کالاها برای حذف رقبا یا سایر اهداف پنهان و آشکار مشابه
● ترفندها و بهانه های مورد استفاده برای افزایش قیمتها:
اگر برای افزایش قیمت ها بهانه روشنی نداشته باشند و یا مانعی بر سر راهشان ایجاد شده باشد، از غفلت نظام کنترلی و مجریان قانون سوءاستفاده نموده و با هزار ترفند دیگر مانند آنچه در ذیل آمده اهداف خود را دنبال می کنند.
۱ تغییر شکل ظاهری و یا کوچک نمودن حجم بسته بندی یا کاهش وزن و حجم محتوای آن.
۲ افزودن برخی خدمات یا امکانات ساده و بی ارزش و غیرضروری و افزایش چند برابر قیمت آن بر کالا یا خدمات موردنظر.
۳ نادیده گرفتن برخی استانداردها و کاستن از کیفیت کل یا بخشی از اجزای محصول و در گروهی از محصولات حذف برخی از قطعات یا امکانات.
۴ گاهی نیز امور را به شکلی ترتیب می دهند که مبلغ موردنظر را به هنگام مراجعه برای تعمیر یا خدمات پس از فروش تحت عنوان هزینه حمل و نقل یا نصب و راه اندازی و امثال آن از مشتری اخذ نمایند.
۵ در بسیاری از موارد نیز کالا یا خدمات را به گونه ای در اختیار مشتری قرار می دهند که وی مجبور می شود برای خرید لوازم و امکانات جانبی آن بیش از قیمت واقعی پرداخت نماید.
۶ در برخی صنایع و محصولات نیز قیمت را در حد قابل ملاحظه ای افزایش می دهند و پس از مواجه شدن با فشار افکار عمومی یا ترس از اجرای قانون، بخشی از مبلغ افزایش یافته را کم و ظاهرا به نفع جامعه قیمت را کاهش می دهند، در حالی که عملا قیمت افزایش یافته است.
فرقی نمی کند که عامل این اتفاقات چه کسانی باشند، از چه روش هایی استفاده می کنند، یا تعدادشان چند نفر باشد. چه کارتلها و تراستهای ایرانی، کارخانه داران بی انصاف، مافیای قدرت، سلطان شکر و موز و امثال آن باشند، یا واسطه ها و دلالان مفت خور یا کاسبها و فروشندگان خرد و کلان و یا حتی مسئولیتی که در انجام وظایف خود در این زمینه اعم از ضابطه گذاری یا کنترل و نظارت یا برخورد و مجازات کوتاهی کرده اند، همگی در حق کشور، مردم و حتی خودشان خیانت نموده و مستحق اشد مجازاتند.
در حق کشور خیانت کرده اند چون منافع خود را بر مصالح کشور ترجیح داده و خواسته یا ناخواسته با ایجاد مانع در مسیر پیشرفت ایران اسلامی به صف دشمنان و تحریم کنندگان این سرزمین پیوسته اند، دشمن مردمند چون در شرایطی که آحاد ملت به مساعدت، همدلی، انسجام و وفاق بیشتری نیاز دارند، خود را جدای از مردم دانسته و بدون توجه به شرایط جامعه، باعث ایجاد اختلال در نظام اقتصادی کشور شده اند و در حد خود جفا کرده اند، چون هنوز به حدی از بلوغ فکری و اجتماعی نرسیده اند که بفهمند که منافع درازمدت آنها در گرو ثبات وضعیت اقتصادی کشور قرار دارد.
حداقل درمورد صنوف که خود بخشی از جامعه محسوب می شوند، این خیال باطلی است که تصور کنند با گرانفروشی سود بیشتری را عاید خود کرده اند، زیرا اولا با آبادانی دنیای خود، آخرت خویش را نابود می سازند، ثانیا کسب این گونه درآمدها مقطعی است و ثالثاً زنجیره تامین نیازهای افراد، مختلف و متنوع است و هر کاسبی مجبور است برای رفع سایر نیازهای خود به همان میزان و بلکه بیشتر از آنچه را که کسب کرده درجای دیگر هزینه نماید، بنابر این قرار گرفتن درجریان خروشان این مسابقه، دور تسلسل باطل و فرآیند بیهوده ای است که نمی تواند برای همیشه ادامه داشته باشد و سرانجام نه تنها دامن مصرف کننده را می سوزاند، بلکه با کاهش قدرت خرید مردم به چرخه تولید آسیب رسانده و بازار کسب و کار را نیز با رکورد و ورشکستگی مواجه و عاملان این جهالت را نیز با خود غرق می سازد.
● راهکارهای برون رفت از معضلات مطرح در حوزه کسب و کار:
۱ کتاب مکاسب که در گذشته نه چندان دور مهمترین و اصلی ترین مبنا و الگوی رفتاری کاسبین و بازاریان محترم دراین عرصه به شمار می رفته است، مجددا با کمک حوزه به زبان ساده و متناسب با شرایط روز ترجمه و با همکاری متولیان بخش اقتصاد به عنوان منشور اخلاق حرفه ای درکسب، منتشر و بین اصناف مختلف توزیع گردد.
۲ بمنظور احیاء ارزشهای اسلامی و فرهنگ سازی درجامعه توسط حوزه های علمیه، آیات، احادیث و روایات اسلامی بازدارنده و ترغیب کننده در زمینه کسب و کار موضوعاتی مانند: آثار دنیوی و اخروی گرانفروشی، احتکار، قناعت، شکر نعمت و پرهیز از ناشکری، ضرورت هوشیاری مسلمانان در برابر مکر دشمنان و امثال آن، گردآوری و با کمک اصناف به صورت هدفمند، اولویت گذاری و هر هفته یا هر ماه یک حدیث در قاب تابلو یا پوسترهای زیبا طراحی و برای نصب درمراکز کسب و کار، بین اصناف توزیع شود.
توضیح: تاکسی ها با توجه به کاربرد عمومی، یک از مناسبترین امکانات موجود برای فراگیر نمودن این طرح به شمار می روند، لذا پیشنهاد می شود با طراحی یک قاب تزئینی مناسب که به راحتی امکان تعویض برگه حدیث هفته در آن وجود داشته و درعین حال از جاذبه بصری و طراحی مناسب برای نصب در انواع خودرو برخوردار باشد، این امکان بیش از سایر موارد مورد توجه قرارگیرید.
۳ برای کمک به فرهنگ سازی مناسب درعرصه کسب و کار و کاهش ناهنجاریهای موجود دراین عرصه، قوانین و مقررات کسب و کار نیز درقالب یک مجموعه منسجم گردآوری و با کمک اصناف، منتشر و بین آنان توزیع گردد.
توضیح: به منظور اثر بخشی بیشتر و ایجاد انگیزه بهتر برای مطالعه موارد پیشنهادی در بند یک تا سه، با مشارکت خود اصناف یا همکاری سایر مراکز مانند: سازمان امور مالیاتی کشور، مسابقه ویژه ای با جوایز نفیسی مانند معافیت مالیاتی یا سفرهای زیارتی یا خودرو، برای نفرات برگزیده طراحی و در نظر گرفته شود.
۵ شرکت درآموزش های اخلاق حرفه ای برای همه اصناف درحین یا بدو کار (قبل از دریافت مجوز کسب) الزامی و با مشارکت مراجع ذیربط، برای تمام اصناف بخصوص داوطلبین جدید اجراء شود.
۶ به منظور کمک به ایجاد ثبات و تکمیل و به روز نمودن قوانین و مقررات کسب و کار درهر بخش و هر صنف، کمیته های ویژه ای با مشارکت نمایندگان واجد شرایط عوامل ذیربط مانند: تولیدکنندگان، فروشندگان، واردکنندگان، صادرکنندگان، توزیع کنندگان، مراکز دولتی مرتبط و حتی مصرف کنندگان، تشکیل و نتایج کار را برای بررسی و تصویب نهایی در اختیار مراجع قانون گذار قرار دهند.
۸ توسعه و تقویت سیستم نظارت وکنترل، بویژه نظارت متقابل اصناف بر یکدیگر مورد توجه جدی قرارگیرد.
۷ با مشارکت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اصناف و سایر مراکز و مجموعه های ذیربط، برای اقشار خاص مرتبط با مسائل فرهنگی و هنری مانند: سازندگان اسباب بازی، طراحان لباس یا تصویر گران البسه و امثال آنها، درسراسر کشور همایش های ارشادی و فرهنگی سالانه یا حتی فصلی برگزار و با دعوت از صاحب نظران مسایل فرهنگی و حتی جامعه شناسی، ضمن ارائه الگوهای کاربردی ایرانی اسلامی، شگردهای دشمنان برای حذف فرهنگ بومی و ترویج و جایگزینی فرهنگ غربی و آثار و پیامدهای آن تشریح و ضرورت بازیابی جایگاه تاریخی ایران به عنوان تمدنی کهن و مهد تولید و صدور فرهنگ ارزشی، مورد تاکید قرار گیرد.
۸ با مشارکت و همکاری نمایندگان اصناف، درقالب کارگاههای آموزشی و اردوهای کاربردی، مواردی مانند:منشور اخلاق حرفه ای، سند راهبردی اصناف، کتابچه های معرفی اصناف، برنامه های فرهنگ سازی، برنامه های ارشادی، و معنوی و سایر موارد مشابه برای اصناف تهیه و طراحی شود.
بدیهی است که بخش قابل توجهی از این اقدامات می تواند با مشارکت مادی و معنوی خود اصناف و توزیع مناسب و منطقی کار بین آنها عملیاتی و اجراء شود.
آخرین مقالات آفتاب