نگاهی به مرگبارترین رالی جهان

به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، بخشی که از موتورسواری و کامیون‌رانی طرفداران بیشتری دارد و البته بخش اصلی مسابقه به حساب می‌آید. اما چیزی که شاید بیش از هر چیز دیگری این رالی را در بورس قرار می‌دهد، اتفاقات غیرمنتظره‌ای است که برای این رانندگان و تماشاگران رالی مرگبار رخ می‌دهد. کشته‌شدن اریک پالانت، موتورسوار بلژیکی در مرحله پنجم رالی داکار شاید مهم‌ترین واقعه سال ۲۰۲۴ این مسابقات بوده است.

مسئولان برگزاری مسابقات جسد این موتورسوار را در کیلومتر ۱۴۳ مسیر بین چیلیکیتو و تاکومان پیدا کردند. او یازدهمین سال حضور خود را در این رالی معروف دنیا سپری می‌کرد که نتوانست آن را به پایان ببرد. این اتفاق در حالی رخ داد که چند روز قبل‌تر دو عکاس آرژانتینی حاضر در این مسابقات به دلیل افتادن خودرو روی آنها جان خود را از دست  داده بودند تا تعداد قربانی‌های سال ۲۰۲۴ این رالی به عدد ۳ برسد؛ اتفاقاتی ناخوشایند در نخستین رالی سال. اما خیلی‌ها آن را یکی از دلایل اصلی شهرت رالی داکار می‌دانند.

رالی‌ای که تعداد کشته‌شدگان آن از بدو شروع تاکنون از مرز ۷۰ نفر هم گذشت. آمار، تاسف‌بار است، ولی هنوز راهی برای نجات جان راننده‌ها و تماشاچیان بی‌گناه پیدا نشده است. ظاهرا مرگ ورزشکاران و طرفداران با این رالی عجین شده و هر ساله باید منتظر اتفاقات تازه‌ای برای آن بود.

القاعده مسیر رالی را تغییر داد

ایده رالی پاریس ـ داکار نخستین بار سال ۱۹۷۸ به کار گرفته شد و بعد از برگزاری آزمایشی مسابقات قرار بر این شد این رقابت‌ها هر ساله در مسیر اروپا و آفریقا برگزار شود. در سال ۱۹۷۹ این رقابت‌ها به طور رسمی کلید خورد و اینچنین بود که تاریخ مخوف‌ترین رالی جهان ورق خورد. بر اساس برنامه‌ریزی و تقویم سالانه مسابقات قرار بر این بود که رانندگان کار خود را از پاریس شروع کنند و در داکار پایتخت سنگال به کار خود پایان دهند. با وجود تمام مشکلاتی که بر سر راه رانندگان در مسیر آفریقایی وجود داشت تا سال ۲۰۰۸ تقویم رقابت‌ها به اجرا درآمد، ولی از این سال برای حفظ جان رانندگان تصمیم بر این شد که مسابقات به آمریکای لاتین منتقل شود و البته نام «داکار» همچنان روی این مسابقات بماند.

درست در چهارم ژانویه سال ۲۰۰۸ یعنی یک روز قبل از آغاز رسمی مسابقات، برگزارکنندگان آن با انتشار بیانیه‌ای از منتفی‌شدن اجرای تقویم خود خبر دادند. این خبر شوک بزرگی به اسپانسرها، شبکه‌های تلویزیونی و طرفداران این رشته در سراسر جهان بود، ولی این تصمیمی بود برای حفظ جان رانندگان. چهار جهانگرد فرانسوی که برای گذراندن تعطیلات کریسمس به موریتانی سفر کرده بودند از سوی افراد ناشناس به قتل رسیدند و پس از آن القاعده مسئولیت این کار را به عهده گرفت. این شبکه تروریستی سپس با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد در صورتی که رالی پاریس ـ داکار برگزار شود به قتل عام رانندگان حاضر خواهد پرداخت. این تهدید کافی بود تا رالی سال ۲۰۰۸ لغو شود.

 قرار بود رانندگان در این سال ۹۲۷۳ کیلومتر را طی کنند تا به خط پایان برسند که این اتفاق رخ نداد. در چند ماه مسئولان رالی داکار با بررسی تمامی گزینه‌های پیشنهادی به این نتیجه رسیدند که مسیر قاره آفریقا را به طور کامل حذف کنند. آنها پیام‌های تهدید‌کننده تازه‌ای از القاعده دریافت کرده بودند و چاره‌ای جز این نبود که مسیر دیگری جایگزین صحرای آفریقا شود. بهترین پیشنهاد ممکن برگزاری رقابت‌ها در آمریکای لاتین بود که این تصمیم از سال ۲۰۰۹ عملی شد. از آن پس تاکنون نام «رالی داکار» روی این مسابقات باقی مانده و رقابت‌ها در آرژانتین کلید می‌خورد و تا کشورهای همسایه ادامه می‌یابد. جالب‌ترین نکته این‌که مرگ رانندگان و تماشاچیان با وجود این تغییر مسیر غیرمنتظره همه ساله ادامه دارد تا هویت واقعی رالی داکار حفظ شود.

سایه شوم مرگ

از همان دور نخست این دوره از رقابت‌ها، سایه شوم مرگ بر رالی داکار افتاد و با وجود بیش از سه دهه این اتفاق هرساله تکرار می‌شود تا جایی که برخی‌ها معتقدند این موضوع به رالی داکار هویت بخشیده است. با شروع این مسابقات در سال ۱۹۷۹ وقتی رانندگان از صحرای آگادز در نیجر عبور می‌کردند پاتریک دودین موتورسوار فرانسوی تیم یاماها کنترل خود را از دست داد و سر وی بشدت با یک سنگ برخورد کرد. این موتورسوار از نیجر به بیمارستانی در پاریس انتقال داده شد؛ جایی که در آنجا درگذشت!

 این نخستین مرگ یکی از حاضران در مسابقات رالی داکار بود که به ثبت رسید. بعد از آن هرگز کسی تصورش را هم نمی‌کرد که این رالی به مخوف‌ترین و مرگبارترین مسابقات جهان تبدیل شود و هرساله عده زیادی را به کام مرگ بفرستد. دو سال بعد در منطقه صلاح کشور الجزایر اتفاقی رخ داد که به همه شوک بزرگی وارد کرد. سه ایتالیایی که تکنیسین، عکاس و مسئول یک تیم بودند به دلیل تصادف با یکی از اتومبیل‌های حاضر در رالی جان خود را از دست دادند تا به این ترتیب نام آنها به عنوان نخستین کشته‌شدگان خارج از فهرست رانندگان حاضر در این مسابقات ثبت شود.

  دومین اتفاق مرگبار بین راننده‌ها در سال ۱۹۸۲ برای یک موتورسوار الجزایری رخ داد که البته او در کشور خودش جان خود را از دست داد. این اتفاق چالش بزرگی بر سر راه مرگبارترین رالی جهان بود، ولی مسئولان برگزاری آن هرگز نتوانستند چاره‌ای برای نجات جان رانندگان بیندیشند.

فرانسوی‌ها، رکورددار کشته‌شدگان

در این سال‌ها که رالی داکار برگزار شده، رانندگان فرانسوی بیشتر از دیگران در کام مرگ فرو رفتند. مرگ ۱۵ راننده از این کشور در صحرای آفریقا و آمریکای‌لاتین یک رکورد برای این کشور به حساب می‌آید که  آخرین آن توماس بورین عضو تیم KTM بود که سال ۲۰۲۴ با یکی از اتومبیل‌های پلیس در کشور شیلی تصادف کرد و جان خود را از دست داد. ضمن این‌که نخستین خبری که از مرگ یکی از شرکت‌کنندگان این مسابقات در آمریکای‌لاتین گزارش شده بود هم به یک فرانسوی ربط پیدا می‌کرد. در سال ۲۰۰۹ که نخستین مرحله تور داکار در آمریکای‌لاتین برگزار می‌شد، اریک ابوژو راننده تیم موتورسواری یاماها در حالی که فقط ۱۵ کیلومتر تا خط پایان این مسابقات فاصله داشت در جریان مسابقه دچار حمله قلبی شد و جان خود را از دست داد. او بیست و سومین راننده‌ای بود که در دوران برگزاری این رالی جان خود را از دست می‌داد.

۴۱ کشته خارج از شرکت‌کنندگان

رالی پاریس ـ ‌داکار که حالا با نام رالی داکار در روزهای ابتدایی هر سال نوی میلادی در آمریکای‌لاتین برگزار می‌شود در تاریخ خود ۴۱ تماشاچی و افرادی را که به نوعی در فهرست رانندگان حاضر در مسابقات نبودند به کام مرگ فرو برد تا از این حیث هم با تمامی مسابقات دیگر تفاوت پیدا کند. 

در دهم ژانویه (بیستم دی) ۲۰۲۴ در حالی که رانندگان نقاط شمالی آرژانتین را پشت سر می‌گذاشتند، آگوستین ایگناسیون روزنامه‌نگار ورزشی و متخصص در بخش موتورسواری به همراه دانیل ادواردو به دلیل تصادف با شرکت‌کنندگان جان خود را از دست دادند تا آخرین دوره برگزاری این رقابت‌ها دو قربانی غیرورزشی هم بگیرد. نخستین کشته‌شدگان خارج از مسابقه در این رالی به سال ۱۹۸۱ برمی‌گردند که راننده تیم فیات جان یک روزنامه‌نگار، یک مکانیک و یک مدیر فنی را گرفت. این اتفاق در منطقه صلاح الجزایر رخ داده بود. یک سال بعد یک خبرنگار فرانسوی دیگر در صحرای مالی کشته شد. او به دلیل تصادف با راننده تیم مرسدس بنز جان خود را از دست داد.

مرگبارترین رالی دنیا در حالی امسال به کار خود در آمریکای لاتین پایان داد که سه کشته دیگر به فهرست قبلی اضافه کرد که بین آنها یک خبرنگار نیز به چشم می‌آمد تا جمع خبرنگارانی که در تاریخ این تورنمنت جان خود را از دست دادند به عدد ۵ برسد. آیا در سال ۲۰۲۴ نیز شاهد مرگ افراد دیگری در این رالی خواهیم بود؟ این پرسشی است که هیچ کس منتظر پاسخ مثبت آن نخواهد ماند.