همایش‌های پولساز در دقیقه ۹۰ کنکور

پشت کنکوری‌ها هم فکر او را می‌پسندند. آنها می‌گویند استاد آنقدر بامزه حرف می‌زند و درس‌های خشک مدرسه را داستان‌گونه ارائه می‌کند که مطمئن هستند به بهترین نحو از پس تست‌های کنکور برمی‌آیند. آنها در آموزشگاه هم شاگرد همین استادند و حالا به «همایش» آمده‌اند تا روز کنکور به سوالات مسلط باشند.

دختران پشت‌کنکوری به استادشان ایمان دارند. از نظر آنها، او یک معلم ایده‌آل است؛ خوش‌تیپ، خوش لباس، خوش صحبت، شوخ‌طبع و در عین‌حال جدی، یعنی چیزهایی که معلم مدرسه‌شان ندارد.

همین شد که آنها راه ثبت‌نام در آموزشگاه استاد و آمدن به همایش او را انتخاب کردند و با اشتیاق، قید ۵۰۰ هزار تومان اولیه و حالا هم چند روز مانده به کنکور قید حداقل ۵۰هزارتومان هزینه شرکت در همایش را زدند تا در جمع هزار دانش‌آموزی بنشینند که می‌خواهند بالاترین درصد‌ها را در کنکور ۹۱ بگیرند.

استاد این بچه‌ها از جنس همان مرد جوانی است که پشت‌کنکوری‌ها به او استاد می‌گویند و مثل یک مرید حلقه به گوش، باورش دارند.

این استاد جوان مدرک لیسانس دارد، اما هر سال چند روز مانده به برگزاری کنکور در قسمت‌های مختلف شهر سالن‌های بزرگی را اجاره می‌کند و بابت ورودی همایش از بچه‌ها تا ۱۵۰ هزار تومان هم پول می‌گیرد که به آنها یاد‌دهد، اضطراب کنکور را چطور کنترل کنند و با کشیدن مهار اعصابشان چطور بهترین نتیجه را از این آزمون بگیرند.

این مرد جوان هر سال در روزهای منتهی به کنکور، چند میلیارد تومان از بابت ارائه نسخه‌های روان‌شناسی‌اش به دختران پشت‌کنکوری درآمد دارد.

و این استاد که هر سال، سه روز مانده به کنکور، همایش‌های موفقیت برگزار می‌کند به خاطر اسم و رسم و محبوبیتش، چند میلیارد تومان دیگر.

البته غیر از اسم و رسم، مرد جوان ویژگی‌های دیگری هم دارد. شلوار جین پاره می‌پوشد، موهایش را ژل می‌زند، شوخ‌طبع است و در همایش‌هایی که برگزار می‌کند، با خوش‌زبانی و مهارت بیان به دختران اعتماد به نفس می‌دهد.

اما شاید هیچ‌کدام از پشت کنکوری‌ها اهل حساب و کتاب و ضرب و تقسیم درآمد استاد جوان نباشند، چون آنها در بحبوحه آمدن کنکور دنبال جایی غیر از مدرسه و کسی غیر از معلمانشان می‌گردند تا به آنها کمک کند هر چه بهتر از پس کنکور بربیایند.

مدارس بی‌کیفیت، راز رونق آموزشگاه‌ها

دلشان از مدرسه پر است، از این ‌که کوهی از کتاب و اطلاعات را با خشک‌ترین و غیرکاربردی‌ترین زبان به خوردشان می‌دهند، از این ‌که بعضی معلم‌ها اجازه سوال پرسیدن به دانش‌آموزان نمی‌دهند، از این‌ که دوره پیش‌دانشگاهی به جای این‌ که آنها را برای کنکور آماده کند، باز هم از آنها می‌خواهد که مطالب را حفظ کنند، حتی اگر آن را یاد نگرفته‌ باشند.

بچه‌هایی که به آموزشگاه‌های کنکور و بعد هم همایش‌های یکروزه و سه روزه می‌آیند، از مدرسه و کیفیت آموزشی‌اش گله‌های زیادی دارند. آنها حتی برای شرکت در آموزشگاه‌های آزاد بابت شهریه‌ها، خانواده‌هایشان را تحت‌فشار می‌گذارند چون استدلالشان این است که تکیه به مدرسه و حرف‌های معلم برای موفقیت در کنکور کافی نیست.

آنها در گفت‌و گو با خبرنگار ما در یک همایش هزار نفره که ششم تیرماه در یکی از مناطق تهران برپا شد، از معلم‌هایی گفتند که به دروس مسلط نیستند، از برخی معلم‌هایی که آنقدر پرخاشگر و عصبانی‌اند که بچه‌ها در کلاس قبل از هر چیز ترس را تجربه می‌کنند و از معلم‌هایی که وقتی می‌بینند تمایل بچه‌ها به شرکت در کلاس‌های آموزشگاه‌هاست و نه کلاس‌های تقویتی و ویژه کنکور مدرسه، پشت‌سر معلم‌ها و مدیران آموزشگاه‌ها بدگویی می‌کنند؛ هر چند می‌دانند هر چه بگویند باز هم ایمان بچه‌ها به آموزشگاه‌ها قوی‌تر از ایمانشان به مدارس است.

قضاوت درباره کیفیت آموزشی مدارس بویژه در دبیرستان‌ها آن هم در سال‌های آخر که بچه‌ها گرفتار تب و تاب کنکور می‌شوند دو شکل دارد؛ یکی قضاوت بچه‌ها که انتقادی است و دیگر قضاوتی مدافعانه که خاص مدیران، معلمان و مسئولان وزارتی است.

معلمان و مدیران معتقدند که در حد توان خود بهترین آموزش‌ها را به دانش‌آموزان ارائه می‌کنند و برای بهتر جا افتادن مطالب از جان خود مایه می‌گذارند.

آنها معتقدند اگر دانش‌آموزی درس را درک نمی‌کند، مشکل از خودش است و اگر به آموزشگاه‌ها و کلاس‌های آزاد متوسل می‌شود، فقط به خاطر جانماندن از قافله چشم و هم‌چشم‌بازهاست.

آموزش و پرورش به ستوه آمده است

یک مدیر مدرسه می‌گوید، تبلیغات وسوسه‌کننده آموزشگاه‌ها و مشاوران بی‌تجربه و اغواگری که در کمین دانش‌آموزان کنکوری می‌نشینند و با چاپ بروشورهایشان قول صددرصدی قبولی در دانشگاه می‌دهند، به ستوه آمده و گزارش تمام این حرکات موذیانه را به وزارتخانه نیز داده‌، اما نمی‌داند که چرا تا به حال ریشه این آموزشگاه‌ها و مشاورانی که قصد تزریق امید و انرژی به بچه‌ها را دارند و از این بابت درآمد خوبی به دست می‌آورند، زده نمی‌شود؟

اما آموزش و پرورشی‌ها هر چه بگویند و هر چه تلاش کنند باز بچه‌ها راغبند در کلاس‌های کنکور آزاد شرکت کنند، نه کلاس‌هایی که مدرسه برگزار می‌کند و باز توضیح و تشریح دروس به همان معلم‌هایی واگذار می‌شود که قدرت انتقال مفاهیم به بچه‌ها را ندارند.

راز موفقیت آموزشگاه‌ها و کلاس‌های تقویتی کنکور هم در همین طرز تلقی‌هاست؛ ضعف مدارس در تقویت بنیه علمی دانش‌آموزان، ناتوانی‌اش در دادن روحیه به پشت‌کنکوری‌ها و دست و پا بسته بودنش در آماده کردنشان برای شرکت در بزرگ‌ترین آزمون علمی زندگی.

البته نه مدارس و نه آموزش و پرورش این کاستی‌ها را قبول ندارد، اما رونق سال به سال کلاس‌های آزاد شاهد خوبی است که نشان می‌دهد سیستم آموزشی مدارس نیاز به بازنگری جدی دارد.

کنکوری که آمد، پول‌هایی که خرج شد

امروز، فردا و پس‌فردا روزهای برداشت محصول برای یک میلیون و ۶۵ هزار و ۳۹ نفری است که باید در ماراتن کنکور ۹۱ به رقابت بنشینند تا شهریورماه مشخص شود زحمت و تلاش کدام گروه هدفمندتر بوده است؛ آنهایی که به کلاس‌های کنکور رفتند و هزینه‌های سنگین آن را تقبل کردند یا آنهایی که با تکیه بر کتاب‌های درسی، اعتماد به نفس و توکل برخدا را برگزیدند.

کلاس‌های کنکور، کتاب‌های کمک آموزشی، کلاس‌های تقویت روحیه، همایش‌های مرور نکات درسی و… هیچ‌کدام لزوما بد نیستند که شاید از بطن برخی از آنها برای عده‌ای که خودشان نیز تلاش زیادی می‌کنند، نتایج خوبی حاصل شود؛ اما نکته مهم درباره این کلاس‌ها اول به درآمدشان برمی‌گردد که نشان می‌دهد آزمونی چون کنکور چطور توانسته در سطح کشور یک تجارت بزرگ را خلق کند و میلیون‌ها نفر را با عناوین مختلف پای سفره‌اش بنشاند تا آنجا که این گمانه را شکل بدهد که محال است این گردش مالی، اجازه حذف کنکور را بدهد.

و نکته دوم این‌ که نظارت، حلقه گمشده در این وادی است به طوری که هر چند این کلاس‌ها و همایش‌ها ـ که بعضا برخی از آنها بار علمی و روانی چندانی نیز ندارند ـ هر سال، پررنگ‌تر و پررونق‌تر از سال قبل برگزار می‌شود، اما وزارت آموزش و پرورش هرگز بر محتوای آنها نظارت نمی‌کند و برای ساماندهی آنها قدمی برنمی‌دارد.

و موضوع بعد مربوط به مدارسی است که اگر برای جذب دانش‌آموزان کنکوری و جلب اطمینانشان اقدام نکند در همان حین که آموزشگاه‌ها از نظر وجهه و درآمد، موفقیت کسب می‌کنند اینها دانش‌آموزان‌شان را از دست می‌دهند؛ همان اتفاقی که اگر رخ دهد رشته‌های آموزش و پرورش در آینده‌ای نه‌چندان دور پنبه خواهد شد.

مریم خباز – گروه جامعه