“چک پول” هایی که ماندنی شدند

البته این احتمال جدی می نمود که بانک مرکزی به سبب نیاز مردم به اسکناس های درشت،چاپ اسکناس های ۵۰ و۱۰۰هزارتومانی را در دستور کار قرار دهد.درحال حاضر درشت ترین اسکناس ایران،۱۰هزارتومانی است اما بانک ها از ایران چک ۵۰هزارتومانی هم برای تأمین نیاز مردم در خود پردازها استفاده می کنند.

به عقیده بعضی کارشناسان در سال های اخیر به سبب نرخ بالای تورم ارزش مبادلاتی اسکناس های موجود کم شده است بنابراین برای رفع نیاز های مبادلاتی به چاپ اسکناس یا شبه پول مانند ایران چک  یکصد هزار تومانی در جامعه نیاز است. اما نکته ای که در این رابطه نباید فراموش کرد این است که ایران چک، شبه پول محسوب می گردد.

ایران چک “سندی” است که با مصوبه ۱۳۸۶/۱۲/۸ هیأت وزیران جایگزین چک پول های بانک مرکزی شد و قطعات ۵۰هزارتومانی و۱۰۰هزارتومانی آن به گردش درآمد.مدتی بعد یعنی در ۵بهمن ۱۳۸۹،انتشار ایران چک های ۱۰۰هزارتومانی متوقف شد وبانک مرکزی اعلام کرد در نظر دارد انتشار یافتن ایران چک های ۵۰هزارتومانی را نیز متوقف کند.

بانک مرکزی در بدو انتشار یافتن ایران چک اعلام کرد که این اقدام به منظور رفع مشکلات ناشی از انتشار یافتن چک پولهای بانکی و تسهیل بیشتر مبادلات در کشور در پی مصوبه هیئت وزیران مبادرت به انتشار یافتن چک پولها می کند. البته بانک مرکزی سیاست چاپ ایران چک توسط این بانک را سیاستی موقتی عنوان کرده بود.در پی این اقدام برای اولین بار در مردادماه سال ۸۷ چک پولهای بانک مرکزی روانه بازار و جایگزین ایران چکهای متعدد و بدون پشتوانه بانکها شد.اما در مقطعی، انتشار یافتن چک پول توسط بانکها نه تنها سبب اضافه برداشت آنها از منابع بانک مرکزی شده بود و هر روز به میزان آن افزوده می شد، بلکه بانکها بدون پشتوانه خلق پول می کردند.

براساس اعلام بانک مرکزی رواج گسترده ایران چک ها تبعات منفی بسیاری به همراه داشت که از آن جمله می توان به تشدید رشد بی رویه نقدینگی، تضعیف انضباط و ثبات پولی، کاهش کارآمدی سیاستهای پولی و افزایش تورم در کشور اشاره کرد.

بانک مرکزی برای مقابله با این شگرد بانکها وارد عمل شد و اعلام کرد از این پس بانکها دیگر اجازه چاپ چک پول را ندارند و این کار را بانک مرکزی انحصاری انجام خواهد داد؛ بدین ترتیب انتشار یافتن چک پول توسط بانک مرکزی از آن زمان آغاز و تاکنون ادامه داشته است.

پیشتر در قوانین و دستورالعملهای مربوطه در بانک مرکزی برای انتشار یافتن چک پول هیچگونه دستورالعملی مبنی بر انتشار یافتن ایران چک توسط این بانک وجود نداشت و تمام مقررات در این زمینه از جمله نحوه انتشار یافتن، خرید و فروش و سایر مقررات خطاب به بانکها بود.

اما نکته ای که در این رابطه نباید فراموش کرد این است که ایران چک، شبه پول محسوب می گردد. انتشار یافتن چک پول علیرغم اینکه حجم پول در گردش را بالا می برد اما در مجموع نقد شوندگی شبه پول از اسکناس کمتر است؛ بنابراین بانک مرکزی برای تعدیل آثار روانی به جای اسکناس شبه پول چاپ می کند و این مسئله سبب خواهد شد که در حساب های بانک مرکزی نیز حجم پول در گردش بالا نرود.

انتهای پیام/