کابوسی به نام «پنا» در شب مکزیک

مکزیک ظاهرا تصمیم گرفته است که زمان را به عقب بازگرداند. خشم گسترده از ۱۲ سال پیشرفت نابرابر سیاسی و رشد اقتصادی راکد تحت زمامداری حزب عمل ملی راست گرا (PAN) بخشی از رای دهندگان مکزیکی را واداشته است که به حزب قدیمی انقلاب نهادین (PRI) روی آورند. در عین حال، همچون انتخابات ریاست جمهوری گذشته در سال ۲۰۰۶، حزب چپ گرای انقلاب دموکراتیک (PRD) بار دیگر در جایگاه دوم نشسته است.

بر اساس آخرین بررسی لاتین برومتر، ۷۳ درصد از جمعیت مکزیک از عملکرد دموکراسی در کشور خویش ناراضی اند (مکزیک در کنار گواتمالا در این زمینه آخرین رتبه را در میان کشورهای آمریکای لاتین به خود اختصاص داده است). چنین رویکردی برای توسعه سیاسی مطلوب است اگر شهروندان را به کار جهت بهبود سیستم سیاسی خود بکشاند. اما همچنین می تواند بیماری اجتماعی خطرناکی را نیز موجب شود، زیرا ممکن است بنیان محکمی برای اقتدارگرایی به وجودآورد.

برای مثال، نوامبر گذشته گواتمالا به ژنرال بازنشسته اوتو پرز مولینا رای داد و رو به گذشته های تلخ خود آغوش گشود. گروه های جامعه مدنی این کشور هشدار داده بودند که پرز مولینا در تجاوز نظام مند به حقوق بشر در طی جنگ داخلی این کشور در سال های ۱۹۶۰ تا ۱۹۹۶ نقش داشته است.

حتی فعالان سیاسی گزارشی را درباره شکنجه های این دوران منتشر کردند و در آن پرز مولینا را به خاطر نقش مستقیمش در هدایت نزاع ها به جنایت جنگی متهم کردند؛ نزاع هایی که دست کم دویست هزار کشته و ده ها هزار «مفقودالاثر» به جای گذاشته است.

اکنون مکزیک پا جای پای گواتمالا گذاشته است. این کشور به جای اینکه به سوسیال دموکراسی اثرگذار و کارآمدی بپیوندد که سال های اخیر آمریکای لاتین را به پیشرفت کشانده است، به گذشته خویش بازگشته و احتمالا این بازگشت به عقب حاصل خشم مردم این کشور از دستگاه اداری کشور بوده است.

مشخص ترین پیام انتخابات مکزیک به سیاستمداران خود این بود که «رییس جمهور فلیپه کالدرون! از دستت خسته شده ایم!» به همین دلیل آنها نامزد حزب حاکم، یعنی خانم ژوزفینا وازکوئز موتا را مجازات کردند و تنها با ۲۵ درصد رای، در رده سوم نشاندند. این نتیجه ابدا مایه شگفتی نیست؛ زیرا پنج سال گذشته شاهد خونریزی بی وقفه «جنگ مخدر» در مکزیک بوده ایم که بیش از ۵۰ هزار مرگ خشونت بار را رقم زده است.

به علاوه، اقتصاد عملکرد بسیار بدی داشته است. رشد سرانه سالانه این کشور از سال ۲۰۰۰ به این سو (۹/۰ درصد)، یعنی تحت زمامداری دو دولت حزب PAN ــ دولت های ویسنت فاکس و کالدرون ــ تقریبا برابر با رشد اقتصادی دو دهه آخر زمامداری PRI ۸/۰) درصد) بوده است. در عین حال، فقر و بیکاری نیز در سال های اخیر رشد قابل توجهی نشان داده است.

شگفت آور نیست که مکزیکی ها چنین رایی را به صندوق انداخته اند. آنچه مایه شگفتی است، تصور عجیب مکزیکی ها است: آنها فکر می کنند PRI آنها را به جلو خواهند راند و نه به عقب.

بله، نامزد این حزب، انریکو پنا نیتو، با ۴۵ سال سن جوان ترین نامزد انتخابات بود. اما بعید به نظر می رسد این رییس جمهور تازه و خوش تیپ مکزیک نماینده هیچ چیز جدید و نوینی برای این کشور باشد.

برعکس، همه شواهد حاکی از آن هستند که وی بدترین سنت های مربوط به فساد، عدم مدارا، اقتدارطلبی و عدم شفافیت را به همراه خواهد آورد. شاید حق با تحلیل گران آمریکایی باشد که می گویند زمامداری پنا نیتو احتمالا نوعی بازگشت به سیاست قدیمی PRI در قبال کارتل های مواد مخدر خواهد بود. این سیاست چیست؟ چشمان خود را به روی کارتل ها ببندیم! به همین خاطر سخنرانی های عمومی پنا نیتو و وعده های او به شدت باورنکردنی هستند.