بینا- توصیه اخیر مقام معظم رهبری برای کنترل نقدینگی به دولت در حالی است که براساس آمار بانک مرکزی، حجم نقدینگی از فروردین ۸۳ تا فروردین سال جاری ۷ برابر شده و از ۵۱ هزار میلیارد به بیش از ۳۵۷ هزار میلیارد تومان رسید.
براساس گزارش فارس، مقام معظم رهبری در دیدار اخیر هیات دولت که به مناسبت هفته دولت انجام شد، با اشاره به برخی مشکلات موجود افزودند: عمده این مشکلات به مسائل معیشتی قشرهای متوسط و ضعیف مربوط می شود که باید برای برطرف کردن آنها، جداً همت و برنامه ریزی کرد.
ایشان در ریشه یابی مشکلات موجود خاطرنشان کردند: بخشی از مسائل ناشی از تورم است البته ما کمبود کالا در کشور نداریم اما گرانی و کاهش قدرت خرید مردم، باید علاج شود که در این زمینه همه بخش های ستادی و عملیاتی مسئولند.
رهبر انقلاب با اشاره به اینکه صاحبنظران داخل و خارج دولت، افزایش نقدینگی را یکی از ریشه های مشکلات فعلی می دانند تأکید کردند: باید با همفکری و تکیه بر علم و تجربه، راهی برای کنترل نقدینگی بیابید و نقدینگی افزایش یافته را به سمت مراکز تولید هدایت کنید.
نقدینگی دارای اجزایی از جمله پایه پولی- یا همان پول پرقدرت است که بانک مرکزی منتشر می‌کند و پس از آن اسکناس و مسکوک دست مردم و حساب‌های جاری و سایر موارد به شمار می‌رود که افزایش بی‌رویه آن در صورتی که رشد حجم اقتصاد به اندازه رشد نقدینگی نباشد، باعث افزایش تورم و به عبارت دیگر کاهش قدرت خرید مردم می‌شود.
براساس نظر اقتصاد‌دانان که در کتا‌ب‌های درسی ذکر شده، افزایش نقدینگی به شرطی که هم آهنگ با افزایش رشد اقتصادی باشد باعث رشد و رونق اقتصادی می‌شود، اما در شرایطی که بخش عرضه کالا و خدمات در یک جامعه رشد چندانی نداشته باشد، اما نقدینگی، سرعت گردش پول و پایه پولی افزایش پیدا کنند، این افزایش نه تنها به رونق نمی‌انجامد، بلکه به افزایش تورم و کاهش قدرت خرید مردم منجر می‌شود.
براساس آمار بانک مرکزی حجم نقدینگی در فروردین سال ۸۳ رقمی معادل ۵۱ هزار میلیارد تومان و در اسفند همان سال به ۶۸ هزار میلیارد تومان رسیده و این حجم در فروردین ۸۴ به رقم ۶۷ هزار میلیارد تومان کاهش یافته، اما در اسفند ۸۴ دوباره به افزایش ۹۲هزار میلیارد تومان رسیده و در فروردین سال ۸۵ حجم نقدینگی به ۹۱ هزار میلیارد تومان هم رسیده است.
گزارش بانک مرکزی حاکی است، حجم نقدینگی در فروردین ۸۶ به رقم ۱۲۷ هزار میلیارد تومان و در اسفند همان سال به ۱۶۴ هزار میلیارد تومان افزایش یافت؛ این رقم در فروردین سال ۸۷ به ۱۵۹ هزار میلیارد تومان و در اسفند ۸۷ به ۱۹۰ هزار میلیارد تومان، در فروردین ۸۸ به ۱۸۸ هزار میلیارد تومان و در اسفند همان سال به ۲۳۵ هزار میلیارد تومان رسیده است.
این گزارش حاکی است، حجم نقدینگی در اسفند ۸۹ به رقم ۲۹۴ هزار میلیارد تومان در بهمن ۹۰ به رقم ۳۳۹ هزار میلیارد تومان و در فروردین ۹۱ به رقم بی سابقه ۳۵۷ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.
نگاهی کوتاه به آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد حجم نقدینگی از اول سال ۸۳ تا اول سال ۹۱ یعنی ظرف ۸ سال ۷ برابر شده است، در حالی که رشد اقتصادی ظرف این سالها در بالاترین رقم به حدود ۵ درصد رسیده است. حال آنکه نقدینگی به طور میانگین در این سالها به حدود ۹۰ درصد افزایش یافته و معلوم است که این تورم باعث کاهش قدرت خرید عامه مردم و بی ارزش شدن پول ملی شده است.
در حالی که یکی از وظایف اصلی بانک مرکزی حفظ ارزش پول ملی در برابر ارز‌های خارجی است، اما تورم پیاپی طی سالهای متوالی باعث کاهش شدید قدرت خرید پول ملی ایران شده است.
براساس قانون پولی و بانکی کشور هر ریال ایرانی معادل ۱۰۸ هزار تقسیم بر ۱۰ میلیون ارزش یک گرم طلای ناب به شمار می‌رود که بانک مرکزی موظف است این قدرت خرید و پشتوانه ریال را حفظ کند، در حالی که تورم‌های پیاپی در این سالها و افزایش نقدینگی این قدرت خرید را به شدت کاهش داده است. یعنی اگر ملاک ارزش پول ملی ایران حفظ می‌شد باید یک گرم طلا امروز ۱۰ هزار و ۸۰۰ تومان بود، در حالی که هر گرم طلا بدون کارمزد و اجرت ساخت امروز ۸۵ هزار تومان است، به عبارت دیگر ارزش پول و ریال ملی حدود ۸٫۵ برابر طبق تعریف بانک مرکزی تضعیف شده است و بانک مرکزی ملزم به جبران این کاهش ارزش پول است.
RSS