بهره برداری از ۵۴ سد بزرگ در دولت های نهم و دهم

گردآوری توسط گروه عمران ممتازنیوز

http://www.bananews.ir/ایران کشوری خشک و کم آب است که توزیع بارش ها از نظر زمانی و مکانی هم متناسب و متعادل نیست و در سال های اخیر تغییرات اقلیمی نیز به مشکلات مدیریت منابع آب اضافه شده است.
از سوی دیگر توسعه شهرنشینی ، افزایش سطح رفاه و بهداشت عمومی سبب تمرکز جمعیت در مناطق شهری، رشد مصرف آب شرب و در نتیجه روی آوردن به ابزارهای ذخیره سازی منابع آب و هدایت آن به این مراکز جمعیتی شده است.
به گزارش ممتاز : در سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی سرمایه گذاری قابل توجهی در صنعت سدسازی کشور و دستیابی به آخرین تکنولوژی این صنعت صورت گرفته است، تا جایی که امروز بزرگترین سدها با پیچیده ترین سازه ها و همراه با چالش های مهندسی در کشورمان ساخته می شود.
قابلیت مهندسان سدساز ایرانی فقط در داخل کشور مورد استفاده نبوده، بلکه توان آنها در قالب خدمات فنی و مهندسی به سایر کشورها نیز منتقل شده است.

** ظرفیت مخازن کشور ۴۷ میلیارد متر مکعب
تعداد سدهای در دست بهره برداری کشور ۳۳۹ سد است که از این تعداد ۱۴۲ سد از جمله سدهای ملی بوده و ۱۹۷ سد بصورت استانی و زودباده است.
حجم مخازن سدهای بزرگ ملی که تاکنون به بهره برداری رسیده ۴۷ میلیارد و ۳۳۶ میلیون متر مکعب است که قابلیت تنظیم آب به میزان ۳۳ میلیارد و ۱۹۴ میلیون متر مکعب در سال را دارد.
ظرفیت اسمی نیروگاه های برقابی نصب شده در طرح های فوق به بیش از ۱۰ هزار مگاوات رسیده است، هر چند این رقم در مقایسه با مجموع ظرفیت نصب شده نیروگاهی کشور که در مرز ۷۰ هزار مگاوات قرار دارد، چندان بزرگ نیست ، اما این واحدها نقش مهمی در تنظیم شبکه برق کشور به ویژه در ایام اوج مصرف ایفا می کنند.
این واحدها در مقایسه با واحدهای حرارتی در زمان بسیار کوتاه تری وارد شبکه می شوند و از طرف دیگر در مقایسه با واحدهای حرارتی اثرات زیست محیطی بسیار کمتری دارند.
این در حالی است که تعداد سدهای استانی که به بهره برداری رسیده است، ۱۹۷ طرح با حجم مخزن ۵۲۳ میلیون متر مکعب و قابلیت تنظیم آب ۴۹۴ میلیون متر مکعب است.

 

**سدهای در دست ساخت
تعداد سدهای ملی در دست ساخت کشور ۱۰۷ سد با حجم مخزن ۲۱ میلیارد و ۳۹۷ میلیون متر مکعب است و با تکمیل این واحدها مجموع حجم مخزن سدهای کشور به ۶۸ میلیارد و ۷۳۳ میلیون متر مکعب خواهد رسید.
با احداث این سدها ظرفیت نیروگاه های برقابی کشور هم شش هزارمگاوات افزایش می یابد و کل ظرفیت نیروگاههای برقابی کشور به ۱۶ هزار مگاوات می رسد.
این در حالی است که در زمان کنونی ۲۰ سد با حجم مخزن ۷۰ میلیون متر مکعب و قابلیت تنظیم ۹۰ میلیون متر مکعب در دست ساخت است.

** ۳۲۸ طرح سدسازی در دست مطالعه است
براساس گزارش شرکت مدیریت منابع آب ایران ۳۲۸ طرح سدسازی در کشور در دست مطالعه است که از این تعداد ۱۵۵ سد ملی با حجم مخزن ۴۴ میلیارد و ۴۴۲ میلیون متر مکعب، ظرفیت نیروگاهی ۱۵ هزار و ۷۰۰ مگاوات را تحویل شبکه برق کشور خواهد داد.
همچنین ۱۷۳ طرح سدسازی استانی هم با حجم مخزن ۲ میلیارد و ۲۰۷ میلیون متر مکعب در دست مطالعه است.
بر این اساس مجموع طرح های سدسازی در حال بهره برداری ،در دست ساخت و در حال مطالعه ۷۹۴ طرح با حجم مخزن ۱۱۵ میلیارد و ۹۷۶ میلیون متر مکعب است که در صورت تکمیل شدن این واحدها ظرفیت نصب شده نیروگاه های برقابی به ۳۱ هزار و ۷۰۶ مگاوات خواهد رسید.

** در هر دولت از چه تعداد سد بهره برداری شد
از مجموع ۱۴۲ طرح سد بزرگ ملی کشور که در دست بهره برداری است، ۱۹ سد با حجم مخزن ۱۳ میلیارد و ۴۰۴ میلیون متر مکعب مربوط به دوره پیش از پیروزی انقلاب اسلامی است.
این درحالی است که از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تا پایان سال ۱۳۶۷ تعداد هفت سد با ظرفیت ۲ میلیارد و ۲۷۵ میلیون متر مکعب به بهره برداری رسید.
پس از پایان جنگ تحمیلی در فاصله سال های ۱۳۶۸ تا پایان سال ۱۳۷۵ تعداد ۱۵ سد با ظرفیت یک میلیارد و ۶۱۷ میلیون متر مکعب به بهره برداری رسید، ضمن این که ظرفیت اسمی نیروگاه های برقابی کشور از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تا پایان سال ۱۳۷۵ کمی بیش از ۱۶۴ مگاوات بوده است.
از سال ۱۳۷۶ تا سال ۱۳۸۴ تعداد ۴۷ سد بزرگ ملی با حجم مخزن ۱۴ میلیارد و ۳۸۲میلیون متر مکعب به بهره برداری رسید و ظرفیت نصب شده نیروگاه های برقابی که در این دوره وارد مدار شد سه هزار و ۷۵ مگاوات بوده است.
این در حالی است که از سال ۱۳۸۴( روی کار آمدن دولت نهم ) تا امروز ۵۴ سد بزرگ ملی با حجم مخزن ۱۵ میلیارد و ۶۵۸ میلیون متر مکعب به بهره برداری رسید.
ظرفیت نصب شده نیروگاه های برقابی که در دولت های نهم و دهم وارد مدار شد چهار هزار و ۹۶۲ مگاوات بوده است.
گفتنی است در مدت ۵۷ سالی که سدسازی در ایران آغاز شده ، به طور میانگین سالانه ۲،۵ سد به بهره برداری رسیده و سالانه ۸۳۰ میلیون متر مکعب به حجم مخازن سدهای کشور اضافه شده است.
در دولت دهم ۳۸ سد ملی افتتاح شده که حجم مخازن آن ۹ میلیارد و ۸۹۶ میلیون متر مکعب و ظرفیت اسمی نیروگاه های آن کمی بیش از سه هزار مگاوات است .
در این دولت همچنین عملیات اجرایی ۴۶ سد ملی آغاز شده که با تکمیل این طرح ها پنج میلیارد و ۲۷۴ میلیون متر مکعب به حجم مخازن کشور و ۷۵۲ مگاوات به ظرفیت نیروگاهی برقابی اضافه می شود.

** تکمیل شبکه های آبیاری؛پلی از مدیریت سازه ای به مدیریت غیرسازه ای
به اعتقاد صاحبنظران، وزارت نیرو در مدیریت سازه ای و ساخت مخازن آب موفقیت های خوبی کسب کرده است و امروز باید از دوره مدیریت سازه ای به مدیریت غیر سازه ای و مصرف بهینه آب گام بردارد.
شکی نیست که یکی از اهداف اصلی وزارت نیرو تامین آب مورد نیاز اراضی کشاورزی در پایین دست سدهاست که بخش قابل توجهی از آب تولیدی کشور در این بخش هدر می رود.
برای بازگشت هزینه های سنگین سدسازی در کشور باید راندمان آبیاری از ۳۵ درصد افزایش یابد و آثار این سرمایه گذاری در بخش کشاورزی نمایانگر شود.
بر اساس آمارهای شرکت مدیریت منابع آب ایران حدود چهار میلیون هکتار از اراضی پایین دست سدهای کشور نیازمند انواع شبکه های آبیاری اصلی و فرعی است.
احداث شبکه های آبیاری اصلی که شامل کانالهای درجه یک و دو است، بر عهده وزارت نیرو بوده و شبکه های ابیاری فرعی و کانالهای درجه سه و چهار را باید وزارت جهاد کشاورزی احداث کند.
از مجموع چهار میلیون هکتار اراضی پایین دست سدهای کشور، شبکه های اصلی در حدود ۲ میلیون هکتار احداث شده و مجموع اراضی که دارای شبکه های فرعی می باشند کمی بیش از ۹۰۰ هزار هکتار است.
هنوز سه میلیون هکتار از اراضی کشاورزی کشور در پایین دست سدها شبکه آبیاری مدرن ندارد و باید پیش از آن که عمر مفید سدهای کشور به پایان برسد، احداث شبکه های آبیاری پایین دست دراولویت برنامه های وزارت نیرو قرار گیرد.

– ممتاز، خبرها صنعت ساختمان کشور، عمران – معماری – شهرسازی
باز نشر: پورتال خبری ممتاز نیوز www.momtaznews.com

نظرتان را در مورد مطلب فوق بنویسید. نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.