تحولات عراق و تاثیرپذیری از آینده سوریه

با وجود ادامه کشمکش سیاسی در عراق، ابراهیم جعفری رییس فهرست اتحاد ملی با هدف کاهش بحران در این کشور هفته گذشته با ایاد علاوی رییس فهرست العراقیه دیدارکرد.

این نخستین دیدارعلاوی و جعفری در یک سال گذشته بود. علاوی پس از این دیدار نه‌فقط به مشکلات سیاسی با نوری مالکی اشاره‌ای نکرد بلکه در اظهار نظری غافلگیرانه گفت: در عراق هیچ بحران سیاسی وجود ندارد و مشکل کشور کمبود خدمات عمومی است. این اظهار نظر علاوی نه تنها تعجب گروه‌های سیاسی را برانگیخت بلکه دیگر سران فهرست العراقیه هم آن را شگفت‌آور توصیف کردند.

کارشناسان عراقی اظهارات علاوی را نوعی موافقت با اصلاحات سیاسی پیشنهادی فهرست اتحاد ملی ارزیابی می‌کنند که می‌تواند راهگشای خروج از بن‌بست سیاسی در عراق باشد. در همین حال، فهرست اتحاد ملی هیاتی ویژه را برای دیدار با سران کرد عراق به شمال این کشور اعزام کرد که در دیدار با آنها متن اصلاحات پیشنهادی این فهرست را ارائه داد.

براساس خبرهای غیررسمی دو فهرست العراقیه و کردها به طور ضمنی با برگه اصلاحات موافقت و در عین حال نخست‌وزیر را به سرعت بخشیدن در عملی کردن آن دعوت کردند.

هر چند بعضی از شخصیت‌های سیاسی دو فهرست کردها و العراقیه هر از گاهی موضوع سوال از نخست‌وزیر در پارلمان را بعد از ماه رمضان مطرح می‌کنند اما واقعیت‌ها حکایت از آن دارد که این موضوع در شرایط کنونی کنار گذاشته شده است و گروه‌های سیاسی در مسیر عملی کردن طرح اصلاحات سیاسی و برگزاری اجلاس ملی که پیشنهاد جلال طالبانی رییس‌جمهور بوده است، گام برمی‌دارند.

البته برخی هم معتقدند مواضع اخیر دو گروه سیاسی کردها و العراقیه با اوضاع سوریه مرتبط است.

اوضاع داخلی سوریه و درگیری دولت با گروه‌های مسلح که از حمایت عربستان، قطر و ترکیه برخوردارند به طور مستقیم و غیرمستقیم عراق را تحت تاثیر قرارمی دهد.

عراقی‌ها معتقدند اوضاع سوریه با اوضاع کشورشان مرتبط است و هر تغییری در آن کشور تاثیر منفی یا مثبت برعراق خواهد داشت لذا گروه‌های سیاسی عراقی این روزها تلاش دارند با کاستن ازاختلافات داخلی، اوضاع سوریه را مدنظر داشته باشند.

در این حال دولت عراق در موضع‌گیری جدید با درخواست اتحادیه عرب برای برکناری بشار اسد از قدرت مخالفت کرد.

علی الدباغ سخنگوی دولت عراق روز دوشنبه گفت: بغداد با برکناری بشار اسد از قدرت مخالف است و طرح اتحادیه عرب هم اشکال دارد.

به‌گفته وی، برکناری یا باقی ماندن بشار اسد در قدرت به مردم سوریه بستگی دارد و این یک مسأله داخلی و حاکمیتی آن کشور است.اوضاع داخلی سوریه مانند این روزها تاثیر منفی زیادی بر عراقی‌های مقیم آن کشور داشته است.

براساس آمار وزارت امور مهاجرین عراق، بیش از ۲۰۰‌هزار عراقی در سوریه زندگی می‌کنند که این روزها با وضعیت وخیمی روبه‌رو هستند.

عراقی‌های مقیم سوریه می‌گویند: به‌دلیل موضعگیری منفی دولت عراق در قبال مخالفان سوری این عده با عراقی‌ها رفتار خشنی دارند و تاکنون بیش از ۳۰ عراقی جانشان را در سوریه از دست دادند. این وضعیت موجب شد تا دولت عراق مقدمات بازگرداندن سریع عراقی‌های مقیم سوریه را آغاز کند.

براساس آمار دولت عراق از روز جمعه گذشته بیش از هفت هزار‌ عراقی به کشورشان بازگشتند و این روند ادامه دارد. مقامات رسمی عراق همچنین با تغییر موضع سابق خود با پذیرش پناهندگان سوری موافقت کردند.

دولت عراق پیشتر به‌دلیل نگرانی از امکان ورود تروریست‌ها همراه با آوارگان سوری و افزایش دامنه فعالیت‌های تروریستی در این کشور با این امر موافق نبود.

البته مرزهای منطقه کردستان عراق از چند ماه قبل پذیرای آوارگان سوری خصوصا کردهای آن کشور است.

کردهای سوری مقیم کردستان عراق ادعا کرده‌اند که تا اوایل هفته آینده می‌توانند مناطق کردنشین سوریه را به کنترل خود درآورند.

البته حکومت عراق بر این باور است که دولت سوریه بر گذرگاه‌های مرزی خود تسلط دارد و گروه‌های مخالف نیز روز‌به‌روز عقب‌نشینی خواهند کرد.

بیشتر رسانه‌های عراق هم مخالفان دولت سوریه را تروریست‌های وابسته به القاعده می‌دانند و علیه آنها تبلیغات منفی دارند.

در ارزیابی رسانه‌های عراق روی کارآمدن دولت جدید در سوریه برمبنای فکری مخالفان حکومت بشار اسد تبعات منفی بر این کشور و عراق خواهد داشت و به افزایش فتنه‌های مذهبی که می‌تواند به اکثر کشورهای منطقه سرایت کند، منجر خواهد شد.

در این خصوص تبلیغات منفی دولت و رسانه‌های عراق علیه مخالفان بشار اسد و ناکامی شورشیان در به‌دست گرفتن کنترل گذرگاه‌های مرزی سوریه با عراق یکی از عوامل انفجارهای شدید در هشت استان عراق ارزیابی شده است.

بیش از ۳۰۰ عراقی در انفجارهای تروریستی دیروز عراق کشته یا زخمی شدند. این انفجارها در مناطق مختلف این کشور سنی، شیعه، کرد و ترکمن‌نشین صورت گرفت.

تحلیلگران سیاسی معتقدند هدف عمده این انفجارها ایجاد فتنه مذهبی و قومی، برهم زدن معادلات سیاسی و تشدید فضای تنش و اختلافات سیاسی در عراق و در نهایت نوعی انتقامگیری از دولت و مردم عراق است که موضع منفی علیه حکومت بشار اسد نداشتند.

به نظر می‌رسد حامیان منطقه‌ای مخالفان دولت سوریه که این روزها با شکست‌های مختلفی در صحنه‌های سیاسی و امنیتی منطقه و سوریه مواجه شده‌اند تلاش دارند با متشنج کردن اوضاع امنیتی و سیاسی همسایه شرقی سوریه نگاه کشورهای مختلف را متوجه عراق کنند تا بتوانند از این طریق طرح‌های شوم خود در سوریه و منطقه را دنبال کرده و در شرایط حساس کنونی که بوی شکست شورشیان به مشام می‌رسد روحیه شکست‌ خورده مخالفان بشار اسد را تقویت کنند.

علی ظریفی خامنه – رییس دفتر نمایندگی صداوسیما در بغداد