با وجود تلاش های هند و پاکستان برای احیای رابطه با یکدیگر پس از بمب گذاری های بمبئی در نوامبر ۲۰۰۸ ،از همان زمان تاکنون حرکت های عملی چندانی در این راستا انجام نگرفته است. اصلی ترین مانع از سوی هر دو طرف عدم توافق بر سر پذیرش مسئولیت در بمب گذاری فوق است که منجر به کشته شدن ۱۶۶ نفر شد. دستگیری سید ذبیح الدین که بسیاری او را به نام ابوجندل می شناسند و افشای این مساله که او در زمان وقوع این بمب گذاری ها با مقام های آس اس آی پاکستان در یک اتاق بوده ، انگشت اتهام را به سمت اسلام آباد نشانه رفته است. با وجود تلاش های اسلام آباد برای تنویر افکار عمومی اما حقیقت این است که اسلام آباد هر روز بیش از گذشته منزوی می شود و متحد نزدیک این کشور یعنی عربستان سعودی هم تصمیم به همکاری با هندوستان در مسیر مبارزه با ترور گرفته است. این حوادث آغاز تحولات جدیدی است که در جنوب آسیا شکل گرفته است. استرداد ذبیح الدین از سوی عربستان سعودی به هندوستان در حقیقت به معنای تغییر در استراتژی ها و اولویت های عربستان است. هندوستان در سالهای گذشته تلاش گسترده ای را برای جلب حمایت عربستان در مسیر مبارزه با ترور آغاز کرده بود اما ریاض همواره از نزدیکی به دهلی نو به هزینه دوری از اسلام آباد سرباز زده بود.
یازدهمین روز از ماه سپتامبر سال ۲۰۰۱ جرقه تغییر در سیاست های عربستان سعودی را زد . هند همزمان با آنچه که غربی ها فاصله گیری از ایران می خوانند به کمک آمریکا به عربستان نزدیک شد. ژانویه ۲۰۰۶ بود که ملک عبدالله پادشاه عربستان در قالب نخستین سفر خود به خارج از حوزه خاورمیانه به هندوستان سفر کرد. این سفر را تحلیل گران بیانگر تغییر استراتژی های آل سعود در منطقه دانستند . نخست وزیر هند مانموهان سینگ نیز دیدار ملک عبدالله را در سال ۲۰۱۰ پاسخ داد. ۲۸ سال پس از آخرین باری که نخست وزیر هند به عربستان پا گذاشته بود. این سفر رابطه میان دو کشور را به سطح همکاری های استراتژیک رساند. مانموهان سینگ با این سفر نشان داد که زمانی که سخن از رابطه با کشورهای حاشیه خلیج فارس به میان می آید ، ایران مرکز ثقل این رابطه ها نیست.
ریاض اصلی ترین صادرکننده نفت به هندوستان است و همین مساله هند را تبدیل به چهارمین وارد کننده بزرگ نفت عربستان پس از چین ، امریکا و ژاپن کرده است. میزان واردات نفت هند از عربستان در ۲۰ سال آتی دو برابر خواهد شد. ملک عبدالله در دیدار خود از هند در سال ۲۰۰۶ میلادی تاکید کرد که ریاض بی توجه به بالا و پایین های قیمت نفت در بازارهای جهانی همواره خود را متعهد به صادرات نفت به کشورهای متحد خود نظیر هند می داند.
دهلی نو برای نزدیکی به ریاض دلایل استراتژیکی هم در چنته دارد. به گفته استراتژیست های هندی ، هر متحدی که در جهان اسلام بتواند در جامه متوازن کننده قدرت پاکستان عمل کند، ارزشمند است. دهلی نو ابتدا بنای نزدیکی به تهران در میان کشورهای مسلمان را داشت اما موضع گیری های ضدغربی ایران در چند سال اخیر و تحریم هایی که دورتادور این کشور را احاطه کرد ، دولت هندوستان را ترساند. هند امیدوار است که عربستان بتواند این خلا را پر کند. حقیقت این است که برنامه های هسته ای ایران یا آنچه که غرب آن را تلاش تهران برای دستیابی به تسلیحات هسته ای می خواند در این مقطع زمانی دهلی نو و ریاض را به هم نزدیک کرده است. اخیرا به دلیل کاهش واردات نفت هند از ایران به واسطه تحریم ها ، ریاض میزان صادرات نفت خود به این کشور را دو برابر کرده است.
عربستان نیز انگیزه های خاص خود را برای نزدیکی به هند دارد. عربستان و ایران سالهای سال رقیب یکدیگر برای تاثیرگذاری بر معادلات منطقه ای بوده اند. هربار که وزنه این تاثیرگذاری به سمت تهران سنگین تر شده دهلی نو بر لزوم ثبات امنیتی و سیاسی در این منطقه تاکید کرده است. با توجه به پررنگ شدن حضور هند در منطقه خلیج فارس طبیعی است که دهلی نو بهترین گزینه برای ریاض جهت دوستی است. سفر ملک عبدالله به هندوستان در سال ۲۰۰۶ هم در حقیقت گوشه چشمی نشان دادن به دیگر اعضای شورای همکاری خلیج فارس بود که باید در مسیر استحکام رابطه خود با هند گام بردارند. تبعات امنیتی خیزش ایران در میان کشورهای عربی خلیج فارس همان اندازه برای دیگر کشورهای عضو شورای همکاری ناخوشایند است که برای عربستان. برنامه هسته ای ایران و اظهارنظر مقام های ایرانی در خصوص محو شدن رژیم صهیونیستی نیز بر واهمه اعراب افزود و در نتیجه آن اعراب به قدرت های در حال ظهور مانند هندوستان متوسل شدند.
پیش از این مرسوم ترین مساله برای تروریست های هندی ساکن پاکستان سفر به عربستان سعودی با پاسپورت های پاکستانی و هویت جعلی بود. ذبیح الدین نیز با توسل به همین ابزار به عربستان رفت. ریاض با تحویل دادن این تروریست به دهلی نو نشان داد که اجازه تکرار این مساله را نخواهد داد. این خط و نشان کشی عربستان خبر خوبی برای شعار مبارزه با تروریسم جهانی است و البته به کار هندی ها در مقابله با سرویس های اطلاعاتی و نظامی پاکستان هم می آید.
نشنال ۱۵ جولای / ترجمه : سارا معصومی / ۵۱۵۱
دانلود
خبرآنلاین