رسانه ملی و افق حماسه سیاسی

به گزارش مجله شبانهممتازنیوز،آمار نشان می دهد که مناظره های تلویزیونی انتخابات سال ۸۸ یکی از پر بیننده ترین برنامه های تلویزیونی دهه های اخیر بوده است. این مسئله نشان از اهمیت و جایگاه رسانه ملی نزد مردم و تاثیرگذاری آن بر روند انتخابات و انتخاب آگاهانه مردم دارد .

در حال حاضر هم در حالی که زمان زیادی به انتخابات ۹۲ باقی نمانده است با آغاز برنامه های انتخاباتی تلویزیون، فضای کشور تغییرات محسوس و آشکاری به سمت افزایش شور و نشاط انتخاباتی پیدا کرده است.

 در این بین مناظره های تلویزیونی یکی از مهیج ترین و تعیین کننده ترین بخش های این برنامه ها بود و مسلما تاثیری که یک مناظره تلویزیونی بر رای مردم دارد از هر اقدام ستادی در آستانه انتخابات موثر تر است و البته همین مسئله سبب شد تا بیشتر کاندیداها تمایل کمتری به هزینه های تبلیغاتی شهری داشته باشند و صرفه جویی هم در دستور کار اکثر آنها قرار گرفت. شبکه یک سیما از جمله کانال هایی است که سهم بسزایی در برنامه های انتخاباتی این شب های سیما دارد و در چند زمینه مشغول تولید محتوا و تولید برنامه است .

در زمینه دعوت به مشارکت مردم و ایجاد انگیزه و نشاط و هیجان سیاسی چندین برنامه متنوع از این شبکه پخش می شود که از جمله آنها می توان به برنامه های همه با هم و نوبت مردم اشاره کرد. برنامه هایی که مشخصا مردم را هدف قرار داده و با مردم سخن می گویند و مردم را تحت تاثیر و هیجان و انگیزش قرار می دهند.

ضمن آنکه برنامه ای هم تحت عنوان مدرسه در دست بچه ها با هدف تربیت سیاسی نوجوانان و آشنایی با مفاهیم ابتدایی انتخابات تولید و پخش می شود. از سوی دیگر شبکه های مختلف سیما و البته شبکه اول سیما با قرار دادن فرصت در اختیار همه کاندیداهای انتخابات، برای پخش کلیپ های تبلیغاتی، زمینه آشنایی بیشتر و عادلانه همه مردم با کاندیداهای انتخابات را فراهم می آورند و مستقیما بر فضای رقابتی و هیجان انتخابات هم می افزایند.

چرا که یکی از عوامل موثر در بالا رفتن مشارکت مردم ، تزریق روحیه نشاط و هیجان سیاسی به فضای جامعه است. البته بیشترین تاثیر را در این حوزه، همان مناظره های انتخاباتی دارند که به آن اشاره شد.

 از دیگر برنامه های قابل ذکری که از شبکه یک سیما پخش می شود می توان به برنامه سراج با موضوع تاریخ انتخابات اشاره کرد. ضمن آنکه فیلم تلویزیونی «از طاهرآباد تا نادر آباد» با مضمون طنز در باره انتخابات شوراها تهیه شده است که در چند روز مانده به برگزاری انتخابات پخش می شود .

لذا با نگاهی به برنامه هایی که تا انتخابات ریاست جمهوری قرار است از شبکه یک و البته سایر شبکه های سیما پخش شود، متوجه تنوع و کثرت برنامه های انتخاباتی می شویم که به جرات می توان گفت مهمترین نقش را بر فضای انتخابات کشور، همین برنامه های تلویزیونی خواهند داشت و نه برنامه های ستادهای انتخاباتی نامزدها و نه حتی روزنامه ها و مطبوعات.

 آنچه روشن است این است که این روند رسانه ملی که با بهره گیری از تجارب سال ۸۸ به دست آمده گامی بزرگ و عملیاتی به سمت تحقق شعار حماسه سیاسی در انتخابات است. یعنی بر آورده شدن مطالبه و انتظار مقام معظم رهبری.

به تعبیری رسانه ملی و شبکه های مختلف، آن هم از باب مشارکت حد اکثری و هم از باب گفتمان سازی و افزایش آگاهی و بصیرت مردم مهمترین نقش را ایفا خواهد کرد و لذا دو وجه حماسه سیاسی که عبارتند از مشارکت بالا به علاوه انتخاب آگاهانه، از دل برنامه های تلویزیونی خارج خواهد شد.

خصوصا که مردم توانایی تشخیص و مقایسه کاندیداهای مختلف را در بازه زمانی مناسب و کافی و به دور از جنجال های سیاسی و یا هزینه های تبلیغاتی و… خواهند شتافت و به صورت دقیق و عالمانه دست به انتخاب خواهند زد. نکته دیگری که در برنامه های انتخاباتی امسال هست، نبود فضای احساسی و هیجانات کاذب در برنامه های تلویزیونی است که این هم بسیار ارزشمند و مهم است.

مناظره های تلویزیونی انتخابات ریاست جمهوری ۹۲ هم برنامه ای بود که با سبکی متفاوت نسبت به قبل و با حضور هر ۸ کاندیدای ریاست جمهوری از شبکه یک برگزار شد و یک شوک مثبت به فضای سیاسی و انتخاباتی کشور وارد ساخت.

شوکی که مناظره های تلویزیونی به جو انتخاباتی کشور وارد کرده است قطعا در نظرسنجی های روزهای آتی تاثیر خود را نشان خواهد داد و هم روی میزان مشارکت مردمی و هم روی میزان گرایش های مردم به کاندیداها و مقبولیت آنها نزد مردم تاثیر واضحی خواهد داشت.

اما مناظره های ۹۲ نسبت به قبل تفاوت های زیادی داشته و خصوصا فضای بسیار متفاوتی نسبت به سال ۸۸ داشت. دیگر از حاشیه های قبل خبری نیست و اکثریت کاندیداها به جای تخریب یا نفی دیگران، صرفا دیدگاه های خود را ارائه می دهند. (هر چند درجات خفیفی از نفی و یا کنایه و نقد دیگران در سخنان برخی کاندیداها بروز یافت ولی خیلی کم بود).

از تفاوت های مهم این مناظرات با مناظرات قبلی در مسائل مهم دیگر هم بود. از جمله اینکه فضای احساسی جای خود را به فضای نقد و بررسی کارشناسی داده بود و با توجه به حضور همه کاندیداهای ریاست جمهوری، این مسئله که برخی بخواهند با غوغاسالاری یا احساسی کردن فضا، از طرح مباحث کارشناسی و عینی بپرهیزند به حداقل ممکن رسید.

البته یکی از بحث های داغ این روزها این بود که چرا مناظرات ۸ نفره برگزار شد؟ و عده ای بر این اعتقادند که این سبک برگزاری مناظره با توجه به زمان کمی که برای بحث و جدل و چالش کشیدن برنامه ها و دیدگاه های یکدیگر است عملا امکان قضاوت مردم را به کمترین سطح ممکن می رساند و لذا بیشتر از بعد هیجان و شور و نشاط انتخاباتی کارکرد دارد تا رساندن مردم به شایسته ترین گزینه.

 اما در پاسخ باید چند نکته را مورد تاکید قرار داد؛در درجه اول، اینکه با وجود ۸ کاندیدا عملا امکان برگزاری مناظرات دوطرفه نبوده و تعداد مناظرات دو نفره آن قدر زیاد می شد که خود روش از روش کنونی بیشتر به امکان قضاوت و مقایسه مردم ضربه می زد./رسالت