رنگ لباس در تعزیه قرارداد است

نسیم احمدپور کارگردان تئاتر کشور دربارهٔ ریشه‌های لباس تعزیه و قابلیت به روز شدن لباس این هنر فاخر به خبرنگار هنرآنلاین گفت: اول از همه باید بگویم که من از این حیث خود را مجاز می‌دانم دربارهٔ تعزیه و لباس آن صحبت کنم که سال‌ها است در گروهی فعالیت می‌کنم که یکی از منابع اصلی‌اش نمایش‌های ایرانی است که تعزیه هم شامل آن‌ها می‌شود.

وی ادامه داد: ما سعی می‌کنیم از همه عناصر و نشانه‌های نمایش‌های ایرانی که لباس هم جزئی از آن‌ها است استفاده کنیم. البته این عناصر و نشانه‌ها را معاصر می‌کنیم و با به روز کردنشان سعی می‌کنیم در کارهایمان آن‌ها را به خدمت بگیریم. تعزیه هم یکی از مهم‌ترین منابع الهام و تغذیه ما است.

احمدپور افزود: ما وقتی از تعزیه حرف می‌زنیم یعنی از متن، صحنه، سکو، نقش‌خوان و … صحبت به میان آمده است.تعزیه بر مبنای نشانه‌های قراردادی اجرا می‌شود. یعنی با مخاطب قرارداد شده که لباس اشقیا همیشه قرمز است و مخاطب به محض دیدن شخصیتی با لباس قرمز این پیش فرض را دارد که این شخصیت منفی است. در نتیجه از این رنگ‌ها به عنوان نشانه استفاده می‌شود و آن‌ها را به عنصری تبدیل می‌کند که می‌توان در سالیان دراز از آن استفاده کرد.

این طراح لباس ادامه داد: به طور مثالً در ادبیات فارسی سرو نماد بلند قامتی است. هزاران سال هم که بگذرد سرو نماد کوتاه قامتی نمی‌شود. از طرفی هم ممکن است اهالی قلم در اشعار و یا نثرهای معاصر خود به شکل دیگری از این سرو که نماد بلند قامتی است استفاده کنند. در تعزیه هم همین حالت وجود دارد. قرمز همیشه نشانه اشقیا، سبز همیشه نشانه اولیا و زرد همیشه نشانه کسانی است که راه کمال را طی می‌کنند.

احمدپور با اشاره به ریشه تاریخی هنر تعزیه گفت: این شاخه از هنر نمایش به سبب همسو بودن با باورهای مذهبی ما سالیان سال است که میان ما رواج دارد اما از زندیه به بعد شکل رسمی تئاتر محسوب می‌شود و تا کنون بیش از ده قرن قدمت دارد. به صراحت می‌توان گفت که همه قراردادها و نشانه‌های رایج در هنر تعزیه از فرهنگ عامه ما گرفته شده و طی سالیان دراز بدون دست بردن در شکل کلی کار جزئیات مدام تغییر کرده‌اند.

وی افزود: ما با همین حرکت مدام در حال به روز کردن نشانه‌ها و قراردادهای این هنر هستیم که لباس هم جزئی از آن‌ها است. سکوی تعزیه، ساختار نمایش، اشعاری که در آن خوانده می‌شود و البته لباس تغذیه قابلیت و پتانسیل به روز شدن را دارد و به غنی‌تر شدن تئاتر ما کمک می‌کند.

این هنرمند در پایان تصریح کرد: هنر تعزیه ریشه در فرهنگ ما دارد و اگر متعصبانه با آن برخورد نشود بدون دست بردن در شکل اصلی آن می‌توان آن را به روز کرد. تعزیه باید به همان شکل باقی بماند اما ما می‌توانیم از امکانات و دانش‌هایی که در اختیارمان قرار گرفته بهره بگیریم و با استفاده از نشانه‌ها و با به روز کردن آن‌ها تئاترمان را زیباتر کنیم چیزی در جهان وجود ندارد که متحول نشده باشد. بیش از ۱۰ قرن از عمر تعزیه می‌گذرد و این دور از ذهن است که در این ۱۰ قرن تغییری در آن اتفاق نیفتاده باشد.

انتهای پیام/۳۱