زندانبانی الکترونیکی در حبس

 روش سنتی به چشم‌های زندانبان متکی است، اما روش مدرن به چشم‌های مصنوعی که از لابه‌لای ابزارهای الکترونیک به زندانی خیره می‌شود و هر حرکتش را می‌پاید.

در ایران تا بوده زندانبانی سنتی مرسوم بوده، چون هم تجهیزاتی که از راه دور مراقب زندانی باشد، وجود نداشته و هم جای قانونی که از این روش حمایت کند، خالی بوده است، برای همین حالا زندان‌های ایران از شدت تراکم جمعیت آدم‌های دربند تا مرز انفجار پیش رفته‌اند.

شاید این بهترین جرقه برای تولد یک پیشنهاد بود، زمانی که نویسندگان قانون جدید مجازات اسلامی با شهامت در متن قانون گنجاندند که ایران هم مثل بسیاری از کشورهای دنیا می‌تواند کنترل الکترونیک زندانیان را در پیش بگیرد و به این روش از بار جمعیتی زندان‌ها بکاهد.

منظور نویسندگان قانون، استفاده از دستبندها و پابندهای الکترونیک بود که وقتی به دست و پای زندانی بسته می‌شود و او برای گذراندن بقیه دوران محکومیت، به جمع خانواده و اجتماع برمی‌گردد آنقدر دقیق مراقب اعمال و رفتار اوست که گویی در تمام ساعات شبانه‌روز یک زندانبان سنتی همراه زندانی است.

این نظر وقتی لایحه قانون جدید مجازات اسلامی در مجلس تصویب می‌شد نیز مورد توجه قرار گرفت و وقتی این قانون تصویب شد نیز همچنان در بخشی از قانون باقی ماند تا وقتی مقدمات کنترل از راه دور زندانیان مهیا شد، عصای دست قاضی و پلیس و زندانبان شود.

به پشتوانه این قانون، دستبندهای الکترونیک نیز در کشور ساخته شد و سازمان زندان‌ها با تاکید بر اجرای آزمایشی این روش روی ۲۵۰ زندانی توضیح داد اگر قاضی حکم دهد که متهم در محل خاصی خارج از زندان مثلا در خانه یا محل کار، دوران محکومیتش را بگذراند، این سامانه از متهم به صورت الکترونیک مراقبت خواهد کرد.

جامعه هدف این روش مدرن مراقبتی نیز در همان روزها اعلام گردید به‌طوری که گفته شد محکومان جرایم سبک منتظر اجرای آن باشند و متهمانی با جرایم قتل، قاچاق، سرقت مسلحانه و تجاوز سودای آن را از سر بیرون کنند.

اما حالا یک مشکل پیش آمده؛ قانون مجازات اسلامی که باید براساس زندانبانی الکترونیک کلید می‌خورد، به خواست شورای نگهبان متوقف شده است و تا زمانی که متوقف بماند، اجرای این طرح را نیز متوقف خواهد کرد.

اگر قانون جدید مجازات اسلامی که در حوزه‌های مختلف قضایی به گروه‌های مختلف اجتماع نوید اتفاقات خوب را می‌دهد از شرایط سکون فعلی خارج شود قطعا طرح مراقبت الکترونیک از زندانیان نیز از بن بست خارج می‌شود و سرانجام آن بخشی که پیروز میدان خواهد بود، زندان‌هایی است که از شدت تراکم جمعیت گاه هنگام آماردهی، مُهر سکوت به دهان آماردهندگان می‌زند.

مریم خباز – گروه جامعه